De Arab Barometer heeft haar nieuwe Lebanon Country Report uitgebracht. Dit rapport geeft een goed beeld van hoe de Libanezen de toekomst van hun land zien. Het is het resultaat van grondige enquêtes die ook in zes andere Arabische landen werd uitgevoerd, namelijk in Algerije, Irak, Jordanië, Libië, Marokko en Tunesië. Het levert een aantal interessante bevindingen op.

Armoede en verwaarlozing

De sociaaleconomische toestand in Libanon is ronduit rampzalig. De Libanezen worden geconfronteerd met bittere armoede: ongeveer 75% van de bevolking leeft ondertussen rond de armoedegrens. De koopkracht daalt, de werkloosheid stijgt, de Libanese munt devalueert (-90% sedert 2019!), en de prijzen van food en non-food gaan de hoogte in. Corruptie is alom aanwezig, de onveiligheid in de straten groeit, enzovoorts.

Covid-19 maakt de toestand alleen maar erger. Daarbij is de zware en bijzonder destructieve explosie in de haven van Beiroet in augustus 2020 nog steeds niet verteerd. Dit alles heeft gevolgen voor de resultaten van de enquête. Van de zeven ondervraagde Arabische landen zijn de Libanezen het meest pessimistisch over hun toekomst.

37% van de Libanezen vindt dat er in de eerste plaats werk gemaakt moet worden van de strijd tegen de armoede. 32% vraagt financiële hervormingen en 16% geeft prioriteit aan de heropbouw van Beiroet (ten gevolge van de explosie in de haven). Geografisch gezien wil men dat er meer aandacht uitgaat naar Zuid-Libanon en de stad Nabatiye. Het zuiden (waar veel sjiieten wonen) is traditioneel het meest verwaarloosde stuk van het Land van de Ceders.

Vertrouwen in overheidsinstellingen en politiek

Nauwelijks 14% van de Libanezen is tevreden over het Libanese gezondheidssysteem, voor 43% is dat gewoon een ramp. En nauwelijks 18% is tevreden met het onderwijssysteem. 41% is zeer bekommerd om de spreiding van corona, voor 5% is er geen probleem. Jongeren blijken minder snel geneigd zich te laten vaccineren dan ouderen, behalve in de categorie hoger opgeleide jongeren.

41% van de Libanezen wil dat internationale experten de oorzaken van de explosie in de haven onderzoeken. 28% wil dat het Libanese leger (een van de weinige nationale instellingen in Libanon die nog een beetje respect genieten) dat doet, en 18% vindt dat dat een taak is van de Libanese politieke partijen. Echter, nauwelijks 19% van de sjiieten wil zo’n internationaal onderzoek, terwijl dat bij christenen, soennieten en druzen 50% is. Niet echt een verrassing, want men verdenkt vooral leden van de sjiitische Hezbollah ervan aan de basis te liggen van het drama in de haven.

Nauwelijks 10% van de Libanezen wil het sectaire politieke systeem behouden waarbij niet de burger centraal staat, maar wel de godsdienstige sekte waartoe men behoort. Maar hoe kun je de switch maken van een sectair systeem naar een zogenaamd seculier systeem? Niemand die het weet. 56% is voorstander van zo’n seculier systeem, en 23% gaat voor een of andere vorm van federalisme. Bij christenen vind je behoorlijk meer voorstanders van een seculier systeem dan bij moslims.

Vooral sjiieten willen het huidige systeem behouden. En bij de tegenstanders van een seculier systeem bestaat vooral de vrees dat de religieuze groep waartoe men behoort aan invloed zal verliezen.

Gezin en arbeidsparticipatie

Een derde van de Libanezen vindt dat vrouwen zich in de eerste plaats moeten bezighouden met huis en kinderen. Naar Europese normen is dat vrij veel, naar Arabische normen is dat echter een laag percentage. De meningen van mannen en vrouwen hierover verschillen overigens nauwelijks. Nauwelijks 21% van de vrouwen heeft een job (in loondienst of zelfstandig).

Daarvoor geven de ondervraagden vijf redenen op, waarvan er drie van structurele aard zijn, en twee cultureel gebonden. Voor de lage arbeidsparticipatie van vrouwen verwijst namelijk 69% naar een gebrekkige kinderopvang, 54% naar lage lonen, en 47% naar nauwelijks bestaand openbaar vervoer. 47% is van mening dat mannen vaak de voorkeur krijgen bij aanwerven, 27% heeft het moeilijk dat vrouwen samen met mannen moeten werken op de werkplaats. 42% van de bevolking vindt dat geweld binnen gezinnen, ten gevolge van de aanslepende crisis, is gestegen. En ook hier zijn de meningen van mannen en vrouwen gelijklopend.

Internationaal

Nauwelijks een vierde van de Libanezen heeft vertrouwen in de Verenigde Staten. Het vertrek van Donald Trump en de komst van Joe Biden hebben deze cijfers niet gewijzigd, terwijl dat in de zes andere Arabische landen wel het geval is. Maar de financiële en economische hulp van de Amerikanen apprecieert men dan weer wel. Net voor de Amerikaanse verkiezingen ging de sympathie van 17% van de Libanezen naar Trump, en ‘slechts’ 16% naar Biden.

Christelijke Libanezen staan positiever tegenover de Verenigde Staten dan moslims. China heeft een beter imago dan de VSA, ook al is de sympathie voor China in de zes andere Arabische landen merkelijk hoger. Libanese christenen staan positiever tegenover China dan de rest.

Frankrijk kan nog het meest op de sympathie van de Libanezen rekenen, ook al is die sympathie vooral te vinden bij de christenen. 23% van de Libanezen staat positief tegenover Iran, waarbij het niemand zal verbazen dat die sympathie vooral te vinden is bij de sjiieten. 24% van de inwoners is positief tegenover Saoedi-Arabië, bij de soennieten stijgt dat tot 34% en, misschien opvallend, bij de Maronieten (katholieken) tot 40%. De reden daarvoor blijft onvermeld, maar vermoedelijk is dat omdat veel christenen Saoedi-Arabië zien als een tegengewicht voor het allesoverheersende Hezbollah.

36% heeft een positief imago over Rusland, en de sympathie bevindt zich vooral bij, jawel, sjiieten. Nauwelijks 20% van de Libanezen staat positief tegenover de vriendschapsakkoorden tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en Bahrein. En een schamele 14% is positief over de vriendschapsakkoorden tussen Israël en Marokko.

Grote emigratiewens

48% van de Libanezen wil Libanon verlaten. Gezien de rampzalige toestand waarin het land zich bevindt is dit niet echt een verrassing. Het aantal mannen en vrouwen dat Libanon wil verlaten is ongeveer gelijk, wat een verhouding is die men zelden in andere landen tegenkomt. 4% van de Libanezen is tevreden met het beleid van de regering. Dit zijn vermoedelijk de paar bevoorrechten. De doorsnee Libanees is ontevreden over wat er in zijn of haar land gebeurt, maar coherente oplossingen formuleren is geen makkelijke zaak.