‘Virussen komen en gaan. Dit virus is niemands schuld’. Deze en andere open deuren trapt prof. Erika Vlieghe in om haar punt van de Zevende Dag duidelijk te maken dat we ‘teveel zeuren’ en ons wat optimistischer moeten opstellen inzake het coronabeleid.

In een open brief, gepubliceerd op de VRT-webstek plaatst ze een en ander in een context. Ja, ze begrijpt de kritiek en is voor de vrije meningsuiting, maar ‘de stroom aan negativisme haalt veerkracht weg, die we broodnodig hebben om onszelf, en de anderen recht te houden.’ Dat is bij nader inzien een gladde uitspraak, zeker vanwege iemand die een leidende positie bekleedt in de corona-exitstrategie. Er zijn zware fouten gemaakt, en een oproep tot meer blijheid en positivisme vanwege de voorzitster van de GEMS-expertengroep klinkt wat wrang in het land met wereldwijd het hoogste relatieve coviddodencijfer.

VRT NWS

Wouter Beke: wat als we deze man nu eens een schouderklopje zouden geven, in plaats van alsmaar te zeuren hoe slecht hij het doet?

Morele plicht

Inderdaad, het virus is niemands schuld. Tenzij men meegaat in de complottheorieën, kan men de epidemie als een natuurramp beschouwen, of eventueel een beschavingsziekte, maar de ondermaatse crisisbeheersing is alleszins mensenwerk en een beleidskwestie. En aangezien ik al twee familieleden aan covid verloren heb (een schoonbroer-ziekenhuisarts die in de frontlinie stond, en een vader/rusthuisbewoner voor wie het vaccin te laat kwam) is de vraag naar verantwoordelijken voor velen van ons méér dan een academische oefening.

Er gist dus nogal wat ongenoegen, en dat zal niet snel wegebben, ook niet als we terug naar een soort normaal gaan. Ik denk niet dat ik hier nog eens het blunderboek moet openen over het lakse coronabeleid dat ons op driebestuursniveaus te beurt viel. Op Europees vlak een makke, trage, bureaucratische aanpak waardoor we bij de producenten achteraan de rij zijn beland; België dat zich als ‘pharma valley’ presenteert maar bij de Europese hekkensluiters zit inzake vaccinatiegraad; en een Vlaams niveau met incompetente bestuurders als Wouter Beke die een dodelijke chaos in de woonzorgcentra veroorzaakte. Zie ook de ontluisterende Panoreportage van 10 februari over het falende contactonderzoek.

Optimisme als ‘morele plicht’, zoals Verhofstadt ooit voorschreef? Misschien is het omgekeerde, namelijk de verontwaardiging, wel eerder een morele plicht. De lockdown en alle maatregelen, de avondklok, ook de strenge repressie, suggereren dat het vooral van ons gedrag afhangt, en gaan de vraag uit de weg in welke mate het beleid verantwoordelijk is. Mensen zijn het beu, verontrust, kwaad, maar als ze daar lucht aan geven, spreekt professor Vlieghe over een ‘opeenstapeling van negatieve boodschappen’. Het is alsof men de Russen, die betogen tegen de aanpak door het regime van opposant Navalny, zou aanmanen om met die ‘negatieve boodschappen’ te stoppen. Neen, we leven niet onder een Poetin, nog niet, maar het is bedenkelijk dat een wetenschappelijk expert met zo’n hoera-boodschap probeert de machthebbers uit de wind te zetten. Op een moment dat democratische grondwaarden onder druk staan.

VRT NWS

Vaccinoloog Pierre Van Damme, bijna dagelijks op TV: sommige experten lijken wel ingehuurde influencers

Deplorables

Dat doen die experten trouwens al heel de tijd. Herinner u in maart/april de Belgenmop van de geliquideerde en niet vervangen mondmaskers, en de manier waarop zelfs Marc Van Ranst volhield dat die maskers nutteloos waren. Experten als Pierre Van Damme en Herman Goossens (de man die een jaar geleden mensen aanraadde om op skivakantie te gaan) doen vooral aan brandjes blussen en lijken wel ingehuurde influencers: vooral perceptie telt.

De nieuwste perceptietruc betreft het AstraZeneca vaccin. Zwitserland heeft het afgevoerd als onbetrouwbaar, Zuid-Afrika eveneens omdat het niet blijkt te werken tegen de variant die daar woekert en onze kant uitkomt. Duitsland en Italië willen het niet geven aan 55-plussers. België ook niet, tot de Hoge Gezondheidsraad (voorgezeten door hoger vermelde prof. Van Damme) besliste dat het vaccin OK was. Probleem opgelost. Waarna werkelijk alle media in koor een lofzang aanhieven op de Gezondheidsraad én het Astra-product.

Helaas, de bittere waarheid is dat dit een tweederangsproduct blijft, zeker voor oudere en kwetsbare mensen, maar dat België nu eenmaal opgescheept zit met een bestelling van 1,5 miljoen dosissen, die overigens met mondjesmaat geleverd worden. De Astra-euforie is georkestreerd, en doet eerder denken aan een regimepers in landen als Turkije en Saoedi-Arabië, dan aan kritische berichtgeving.

Ik denk dus, beste mevrouw Vlieghe, dat er nog veel te weinig ‘gezeurd’ wordt. Het is gewoon een zootje, er is geen reden tot een hoerastemming, en mensen moeten ook buiten het stemhokje hun gedacht kunnen zeggen, dat heet democratie en vrije meningsuiting. Veerkracht zit eerder daarin, dan in het ondergaan van oekazen. En iedereen doet dat op zijn/haar manier, via de sociale media omdat de gewone media het laten afweten. Het is veeleer kwestie om het ongenoegen een politieke vertaling te geven, wat wel eens tot aardverschuivingen zou kunnen leiden. Doet er mij aan denken dat de verboden partij, waar ondertussen volgens de peilingen een kwart van de Vlamingen voor zou stemmen — u zeer waarschijnlijk niet —, al die zeurders en verzuurden verzamelt. Voor het politiek correcte establishment zijn het deplorables zoals Hillary Clinton ze noemde, de sukkels die per ongeluk ook stemrecht hebben gekregen. Misschien moeten er in dat vaccin toch een paar druppels anti-verzuringmiddel gemengd worden, dat zou politiek veel oplossen.

Neen, u hebt mij niet ‘gekwetst’, u hoeft zich niet te excuseren. Maar begrijpt u tenminste, mevrouw Vlieghe, dat zo’n Zevende Dag — een programma dat er teveel aan is, minsten één dag in de week zou ons het gezemel van politici en opiniemakers moeten bespaard blijven — verleidt tot domme uitspraken en niet-benutte kansen om te zwijgen. Corona is de katalysator van veel maatschappelijk ongenoegen, een ongeëvenaarde stresstest voor systemen, regimes en bestuurders. Middelmatigheid is niet goed genoeg in zo’n situatie, en dat woord past, jammer genoeg, het meest bij onze bestuurders op alle niveaus.

Voor de rest wens ik u, Erika, nog een aangename Kraft-durch-Freude-campagne. Ik zei eerder al dat humor helpt, is het niet tegen corona, dan toch tegen de neveneffecten. Nu blijkt ook een T-shirt niet onnuttig als euh… placebo op een moment dat de spuitjesgevers er in de vaccinatiecentra werkeloos bij zitten. We kijken al uit naar de volgende persconferentie.

negatieve boodschap

Erika Vlieghe, bestrijdster van ‘negatieve boodschappen’