Met de Septemberverklaring van de Vlaamse regering is er een nieuw politiek jaar gestart en op federaal vlak staat de Vivaldi-coalitie in de startblokken. Binnen dit kader publiceerde de onafhankelijke denktank Itinera een reeks aanbevelingen voor de komende periode waarin de minderheidsregering opnieuw zal plaatsmaken voor een regering die met volheid van bevoegdheden zal besturen. Itinera wil op deze manier in totale onafhankelijkheid positief bijdragen aan het maatschappelijke debat met het oog op het verbeteren van het beleid. De coronacrisis heeft een zware impact op alle aspecten van onze samenleving en met haar noodplan hoopt Itinera bij te dragen aan een duurzame doorstart van het beleid en de economie.

Economische relance via goed bestuur

Welvaart en economische groei gaan hand in hand, met de economie als motor van de samenleving. Om tot een beter inclusief en sociaal beleid te komen en om de negatieve gevolgen van de coronacrisis een halt toe te roepen is een daadkrachtige heropstart van de economische motor noodzakelijk. De coronacrisis heeft een zware impact gehad op de samenleving. De overheid was genoodzaakt om defensieve maatregelen te treffen. De maatschappij heeft daarom meer dan ooit nood aan perspectief. Dat kan, via een offensief beleid dat zowel de impact van de coronacrisis als die van andere maatschappelijke problemen zoals de vergrijzing weet aan te pakken. Het herstel van de economie ligt aan de basis van dit noodzakelijke beleid.

Om tot deze economische en maatschappelijke relance te komen was er dringend nood aan een nieuwe federale regering met volheid van bevoegdheden. Deze regering moet een noodplan opstellen waarin volgens Itinera de volgende drie punten centraal staan. Ten eerste moet het noodplan een gedragen toekomstvisie voor de komende 10 tot 15 jaar inhouden. Verder is er nood aan een consistent en effectief herstelbeleid gericht op welvaartscreatie en versterking van de maatschappelijke cohesie. Tot slot dienen de regionale en federale regeringen samen te werken om tot een optimaal resultaat te komen.

Een nieuwe federale staatsstructuur

Om het noodplan in de praktijk te brengen is er nood aan een nieuwe staatsstructuur die politieke consensus en degelijk bestuur mogelijk maakt. Hiervoor moet er een staatsconferentie komen die focust op kostenefficiëntie en een drastische reductie van beleidslagen realiseert. Concreet blijven er dan drie beleidsniveaus over: federaal, regionaal en lokaal. Alle tussenniveaus verdwijnen. Tussen deze drie niveaus heerst het grondwettelijke beginsel van Bundestreue waarbij de niveaus elkaar versterken en samenwerken.

Bevoegdheidsdomeinen zijn niet langer verdeeld over meerdere niveaus maar worden homogeen ondergebracht bij één niveau. Verder dienen gemeentes in de mate van het mogelijke te fusioneren om versnippering tegen te gaan. Deze lokale bestuursniveaus krijgen een grote operationele autonomie. Tot slot is er nood aan een herziening van de bevoegdheidsverdeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest om de besluitvorming te vereenvoudigen.

De nieuwe economie en arbeidsmarkt

Zoals eerder aangehaald is een herstart van de economie essentieel voor Itinera. De focus ligt hierbij op de overheidsschuld, het herstelbeleid en een nieuwe arbeidsmarkt. De overheidsschuld is door de coronacrisis exponentieel gestegen. Maar ook voor corona was de overheidsschuld te hoog. Door de crisis die nu heerst is streng besparen geen optie, maar er moet wel een plan komen om op termijn de overheidsschuld af te bouwen. Dit kan via een groeiende economie en een rente die lager blijft dan deze groei. Naast slim schuldenbeheer dient er een blijvende en doordachte fiscale hervorming te komen. Die moet gebaseerd zijn op eerlijkheid, neutraliteit en stabiliteit. De huidige fiscaliteit is te hoog, te complex en belast ook vaak de verkeerde mensen.

Het herstelbeleid moet focussen op relance en globalisering, met het efficiënt inzetten van steunmaatregelen. De liquiditeit en solvabiliteit van bedrijven die overheidssteun wensen moet voor Itinera grondiger bestudeerd worden. De overheid dient enkel levensvatbare bedrijven te steunen. Liquiditeitssteun en tijdelijke werkloosheid dienen niet enkel breed maar ook gericht ingezet te worden. Bij de overgang van defensief naar offensief beleid moet de overheid dus het geweer op het juiste moment van schouder veranderen.

Inzake werkgelegenheid is er dringend een plan van aanpak nodig. De buffer van de tijdelijke werkloosheid moet een brug slaan naar de nieuwe arbeidsmarktrealiteit. Tijdelijke werklozen moeten uiteraard nog steeds steun krijgen, maar tegelijk moet de overheid aan activering doen om de kans op terugkeer naar de arbeidsmarkt te vergroten.

Het behouden van de verzorgingsstaat

Een groot deel van de negatieve gevolgen van het coronavirus zijn opgevangen door onze verzorgingsstaat. Blijvende investeringen in het behoud daarvan zijn dus nodig. Een degelijk gezondheidsbeleid is essentieel om de volksgezondheid op een relatief goedkope manier te ondersteunen en de negatieve gevolgen van chronische ziektes een halt toe te roepen. Om dit te realiseren dient te overheid te investeren in betere coördinatie en financiering van ziekenhuizen.

Verder is er een inhaalbeweging nodig om de mentale gezondheidscrisis als gevolg van de coronacrisis de baas te kunnen. De afgelopen decennia is hier te weinig in geïnvesteerd. Naast investeringen in gezondheidsbeleid heeft de maatschappij ook nood aan een degelijk beleid inzake pensioenen, gezins-en jongerenbeleid en onderwijs.

Het creëren van een nieuwe samenleving

De coronacrisis heeft onze samenleving drastisch veranderd en pijnpunten bloot gelegd. De coronacrisis zal ooit verdwijnen, maar de klimaatuitdagingen zijn blijvend. De overheid heeft als taak om hier een degelijk beleid voor uit te tekenen, met coördinatie van de EU. Wat betreft de kernuitstap is het aangewezen om de jongste kerncentrales langer open te houden om ernstige bevoorradingsrisico’s te vermijden.

Verder dient de overheid de sociale cohesie te versterken via het creëren van een inclusieve samenleving door een vernieuwd migratie- en integratiebeleid. Er dient een menselijk migratiebeleid te komen op basis van hoedanigheden en kwalificaties voor dewelke ons land de juiste kansen kan bieden op de arbeidsmarkt. Voor migranten die hiervoor in aanmerking komen komt er een ontvangstbeleid dat hen onmiddellijk de taal leert en integreert in de maatschappij.

noodplan

Een noodplan voor goed bestuur