Nee, Streamz is geen Vlaamse Netflix. Zo wordt het wel aangekondigd, en door velen geprezen omdat er een ‘Vlaams’ product is dat een voet durft zetten naast het grote Netflix. Maar nee, dat is het niet. Het is hooguit een veredelde versie van Play en Play More van Telenet. Het is een verduiveld slimme strategische zet van Telenet en VTM (DPG) om het als een Vlaams product aan te prijzen. Weet dat Telenet een Amerikaans bedrijf is – de Vlaamse overheid bestond het een dik decennium geleden om een van haar paradepaardjes te verkopen voor een bord linzensoep.

Telenet dus, samen met DGP, de uitgever van o.a. Het Laatste Nieuws en tal van bladen en enig aandeelhouder van VTM. Oh ja, SBS, vader van televisiezenders Vier, Vijf en Zes doet ook mee. Maar daar is Telenet dan weer de hoofdaandeelhouder van. Trouwens, Telenet heeft een dominant marktaandeel van distributie van digitale televisie in Vlaanderen in handen. Proximus is veel kleiner, Orange is een meelopertje dat trouwens op de technische voorzieningen van Telenet draait. It’s all in the family. In Wallonië daarentegen is het marktaandeel van Proximus dominant.

Exclusieve topreeksen?

Telenet biedt al jaren bovenop zijn standaardabonnement een extra aanbod aan dat Play en Play More heet. Er zouden zo’n 400.000 abonnees zijn hiervoor. Ik ben het ook, alleen omdat het me toelaat om uitgesteld te kijken naar De Afspraak, Terzake of wielerwedstrijden. Ik heb er maandelijks tien euro voor over. Alleen kan ik sport op VTM of SBS niet doorspoelen omdat ik de reclame zeker niet zou, of liever mag missen. Maar goed, we mekkeren daar al niet meer over, veel is er niet te missen.

Op Streamz krijg je het Telenet aanbod van Play en Play more: vooral de internationale series van HBO, een aanbod voor kinderen en tieners, een aantal exclusieve topreeksen en 7 dagen Terugkijk TV. Nieuwe Vlaamse series zoals Black out krijg je in preview. Maar die exclusieve topreeksen krijg je een paar maanden later trouwens ook te zien in open net, op de VRT of VTM of de SBS-zenders. Het is maar de vraag of Streamz ook echt exclusieve topreeksen gaat maken, die je alleen daar zal kunnen zien. In het kleine zendgebied dat Vlaanderen is, wordt dat een moeilijk haalbare, lees betaalbare kwestie. Bij Streamz+ plus krijg je extra nog een pak films, zoals al langer het geval is bij Play More.

In het Nederlands gemaakt

An sich is het een goede zaak dat er een Vlaams initiatief is dat extra zijn best wil doen om Vlaamse fictie te vermarkten. Daardoor worden Vlaamse producten nog meer ontsloten, verdienen zenders er, zeker bij previews via Streamz een extraatje, en is het een financieel steuntje in de rug voor productiehuizen, scenaristen, regisseurs, acteurs en technici. En meer werk. In barre coronatijden is dat welkom. Zeker zo belangrijk is het feit dat we in ons klein gebied onder de voet dreigen gelopen te worden door buitenlands aanbod, vooral Amerikaans. Ik wil deze zet, van culturele aard, toch even in de verf zetten. Het gaat om eigen aanbod dat gebouwd is op onze eigenheid, onze leefstijlen, bekommernissen, thema’s enz. En vooral, het wordt in het Nederlands gemaakt.

Nuttig voor de toekomst van het Nederlands met de vele varianten ervan, zeker in tijden waar het Engels stevig in opmars is op tv, in films, op het internet en op sociale media. We zouden een voorbeeld kunnen nemen aan de Scandinavische wereld die dezer dagen topfictie, films en series, maakt en die verspreidt – lees verkoopt – over de hele wereld. Die landen blinken uit in kwalitatieve fictie voor vele doelgroepen. Daarenboven hebben ze de branie om onderling krachtig samen te werken in het Scandinavische Nordisk Film. Laat het een voorbeeld zijn voor ons, en voor de Nederlandse vrienden. Het bruist in het hoge noorden van het talent.

Betalende modellen rukken op

Belangrijker is dat Streamz ook een antwoord is op het veranderende kijkgedrag. Het verandert traag maar zeker, en drastisch. Hoeveel mensen kijken nog rechtstreeks naar een serie? Hoeveel mensen hebben nog de gewoonte om met het hele gezin samen en gewoontegetrouw naar een vaste televisiezender te kijken? Vooral jonge mensen – onze toekomst – .kijken op een computer, een tablet, via chromecast of Apple TV naar een programma, een serie, een film, een concert dat ze doelbewust uitkiezen. Een programma als De Rechtbank op Vier wordt meer uitgesteld bekeken dan live. Zelfs Familie en Thuis worden door zowat een derde van de kijkers niet live bekeken. Dit is dan nog een traditioneel publiek, waar je dat dat minder van verwacht.

Ook de distributiemodellen veranderen sterk. Het aantal betalende modellen rukt op. Netflix heeft meer dan 1 miljoen abonnees in ons land. Nu komen nog Disney, en Amazon, Apple enz. Allemaal Amerikaans spul. Zij nemen relatief weinig Vlaamse content (fictie) op. Het groeit wel een beetje, soms wordt er zelfs al gecoproduceerd. Ook belangrijk voor Vlaamse makers, vooral voor de internationale uitstraling.

Een mooie aanvulling

Streamz is een mooie aanvulling. Zonder zou de Vlaamse productie er nog slechter aan toe zijn. Gelukkig stemden we in het Vlaams parlement enkele jaren geleden een decreet dat de Telenets en Proximussen van deze wereld, ook Netflix, verplicht om te investeren in de productie van Vlaamse audiovisuele content. Het is immers belangrijk de binnenlandse productie op peil te houden.

Maar, kan Streamz de strijd met de buitenlandse concurrenten aangaan en een rechtmatig plaatsje verwerven? Het aanbod van de deelnemers, VTM, SBS en de VRT – die laatste is geen aandeelhouder – wordt ook ontsloten via een eigen digitaal vehikel. Er is VTM Go of VRT NU. Interne concurrentie dus. Dat zou geen probleem mogen zijn maar de commerciële zenders willen niet dat VRT NU previews aanbied, en zeker niet als je ze in preview al zou kunnen bingewatchen.

Voldoende keuze?

Voor de kijker is het een waardevolle aanvulling. Voor 12 euro per maand. De kijker moet zelf oordelen of het een faire prijs is. Is de keuze binnen het Vlaamse aanbod voldoende groot? Zullen Vlamingen meer dan één betalend abonnement nemen, voor bijv. Netflix en Streamz? Of zal het toch maar Disney worden naast VTM Go en VRT NU? Zal de omzet van Streamz voldoende hoog zijn? De 400.000 klanten van Telenet die er vandaag via Play automatisch instappen, zijn een mooie basis, maar een te smalle basis om er een profit model mee uit te bouwen met toekomstperspectief.

Hoeveel Vlamingen laten zich nog verleiden? Is er lekkers genoeg? Of hebben de Amerikaanse concurrenten met hun mega-aanbod, en heel veel kwaliteit, het terrein al bezet? Er is een houvast. De eigen Vlaamse fictie wordt door de Vlamingen zeer gesmaakt, op alle zenders. Zonder dit aanbod vallen de kijkcijfers drastisch terug. Ze zijn de motoren van ons succes. Daarop verder bouwen is dus wijs.

Opdracht voor de Vlaamse regering

Tot slot, twee punten waar ik me zorgen over maak. Ten eerste, om Vlaamse fictie op termijn succesvol te houden, en kwalitatief nog te verbeteren, zal er geïnvesteerd moeten worden. Fictie is duur. Hier ligt een opdracht voor de Vlaamse regering om via het Vlaams Audiovisueel Fonds extra-middelen voor films en series vrij te maken, naar Scandinavisch voorbeeld.

Ten tweede, de Vlaamse regering moet de eigen openbare omroep, onze VRT, eerlijk behandelen. Ik mag hopen dat de ruimte voor nieuwe initiatieven niet verder wordt ingeperkt en de dotatie aan de VRT niet nog meer gaat krimpen. Want laat ons eerlijk zijn, het is de fictie de VRT maakt en laat maken die de kwaliteitsstandaard zet voor alle zenders en aanbieders.

Nordisk Film

Streamz, kans of bedreiging?