De Europese Commissie beweert de massaproductie van vaccins te willen helpen stroomlijnen. Daarom houden Europese bureaucraten kleine producenten van grondstoffen voor vaccins met een hele persmeute als gevolg een dag van hun werk af.

Europese Commissie naar Seneffe

Beeld u even in: een klant laat een directielid onuitgenodigd binnenvallen bij een onderaannemer van zijn leverancier. Een onderaannemer waar die klant geen enkele relatie mee heeft. Ten eerste zou die man snel aan de deur worden gezet, al dan niet onder politiebegeleiding. Ten tweede zou de relatie tussen die klant en die leverancier voorgoed om zeep zijn. Geen enkele onderaannemer of leverancier wenst pottenkijkers. En al zeker niet als dit niet zijn klanten, maar de klanten van een klant zijn. Zoals een onderaannemer het ook niet kan maken om contact te leggen met de eindklant van zijn afnemer of opdrachtgever.

Nu wil het toeval dat dit net is wat afgelopen donderdag gebeurde. De Europese Commissie, die zwaar onder vuur lag omtrent vaccinleveringen stuurde de Fransman Thierry Breton, Europees Commissaris voor de Interne Markt, naar een klein fabriekje in het Henegouwse Seneffe. AstraZeneca kondigde namelijk vorige maand vertragingen aan bij de levering van hun covid-19-vaccin. In dat fabriekje maken ze niet het vaccin, maar ingrediënten voor het produceren van dat vaccin.

Ongeoorloofde huiszoekingen en intimidatie

Ursula Von der Leyen gaf Breton de taak om de bottlenecks in de massaproductie van de coronavaccins op te lossen. Een taak die helemaal niet onder diens bevoegdheden valt en nog minder onder die van de Europese Commissie. Nergens in de Europese Verdragen staat dat de ambtenaren van de Europese Commissie eigenmachtig kunnen binnenvallen bij private bedrijven. Zelfs niet als het leveranciers of leveranciers van leveranciers blijken. Dit zijn zonder meer ongeoorloofde huiszoekingen en pure intimidaties. Het levert onder het oog van de camera’s bovendien enorme reputatieschade op bij een bedrijf dat hoegenaamd niks te maken heeft met een eventueel contract tussen de Europese Commissie en AstraZeneca.

Zelfs bij een juridisch geschil tussen de Europese Commissie en AstraZeneca kan dit enkel gezien worden als eigenrichting of vigilantisme. Dat het veel weg had van een mediatieke lynchpartij verdoezel je niet met een Europese vlag. Dat Breton in zijn gevolg een hele resem Franse cameraploegen en Franse journalisten meenam, maakt het hele schouwspel des te pijnlijker. Zeker toen Breton op de pui van het overvallen bedrijf interviews ging geven over het doel van zijn ‘missie’.

Voormalige Franse industrieel

Om niet geheel als een machtswellusteling over te komen zei Breton het volgende: ‘Nooit eerder in de Europese geschiedenis, meen ik te mogen zeggen, en zelfs in de geschiedenis van de mensheid werd een industriële vaccinproductie zo snel opgestart. Daarom is het volledig normaal dat we hier en daar enkele problemen waarnemen.’

Breton was een voormalig minister van financiën van Frankrijk en was topman bij de Franse staatsbedrijven Bull, Thomson en France Télécom. Zijn laatste baan tot 1 november 2019 was bij het Franse ICT-bedrijf Atos. Hij noemde zichzelf dan ook trots een ‘voormalig industrieel’ tijdens zijn excursie. ‘Bij het opstarten van een productie van die magnitude, dient kwaliteit voorop te staan en dit kan de productie vertragen. Ik heb niettemin vertrouwen dat we, na wat ik hier vandaag zag, onze doelstellingen zullen halen.’

Henogen

De Luikse afgevaardigde bestuurder van het voormalige Henogen (nu Thermo Fisher Scientific), Cédric Volanti, die verantwoordelijk is voor de fabrieken in Seneffe, wist nauwelijks wat zeggen. De Amerikaanse multinational Thermo Fisher is amper een maand de nieuwe eigenaar van Henogen in Seneffe. De vorige eigenaar was het Franse Novasep. De Amerikanen kochten de productie-eenheid van virale vectoren voor gen- en immunotherapie voor 725 miljoen euro. De deal werd afgerond op 15 januari 2021. Henogen heeft naast de fabriek in Seneffe ook een vestiging in Gosselies bij Charleroi, waar de biotechnologische incubator van het Waals Gewest huist.

Bij Henogen werkt 400 man waarvan 250 op de afdeling die de actieve stof in het coronavaccin produceert. Het bedrijf behaalde in 2020 een omzet van circa 80 miljoen euro. Volanti verzekerde de met Breton meegereisde Franse persmeute dat de recente overname op geen enkele manier het productieproces verstoorde.

Ongepast bezoek en valse beschuldigingen

Het bezoek van Breton was trouwens ook om een andere reden ongepast. Enkele weken geleden had het federaal geneesmiddelenagentschap (FAGG) in het kader van een Europese controle reeds een inspectie uitgevoerd op de site in Seneffe. In tegenstelling tot de Europese Commissie is het de missie van het FAGG om te ‘verzekeren, vanaf hun ontwikkeling tot hun gebruik, van de kwaliteit, de veiligheid en de doeltreffendheid van geneesmiddelen voor menselijk en diergeneeskundig gebruik’.

Tegelijkertijd kondigde AstraZeneca een samenwerking aan met IDT Biologica om de vaccinproductie op te schalen. De afgelopen weken had de Europese Commissie het Brits-Zweedse farmabedrijf beschuldigd stiekem vaccins naar het Verenigd Koninkrijk om te leiden omdat de Britse regering tweemaal zoveel betaalt per vaccin als de Europese Commissie. Een beschuldiging die Ursula von der Leyen donderdag moest intrekken omdat ze onwaar was. Daarbij komt dat de EU maanden na de Britse regering een contract sloot met AstraZeneca.

Vaccinnationalisme

De hetze en het online publiceren van het contract (met alle belangrijke delen zwart gemaakt) waren naast dreigementen in verband met exportcontroles, exportverboden en beslagnames geen fraai vertoon en kwalificeerbaar als vaccinnationalisme. Volgens de Europese Commissie was dit allemaal omwille van de transparantie, maar de zware kritiek op Angela Merkel en Ursula von der Leyen in de Duitse pers speelde uiteraard een grotere rol bij het in de wereld sturen van dit soort fake news om de zwartepiet door te spelen naar de farmaceutische industrie.

Bovendien was het vaccin tijdens de hele hetze nog niet eens goedgekeurd in de EU en handel en gebruik dus verboden. Medische kanttekeningen bij het gebruik van het vaccin van AstraZeneca legde de Europese geneesmiddelenautoriteit (EMA) naast zich neer. Ondertussen besloot Zuid-Afrika het vaccin van AstraZeneca niet te gebruiken omdat het niet (voldoende) zou werken bij hun variant van het coronavirus. Andere landen raadden ondertussen het gebruik van dit vaccin bij 55-plussers af op basis van de klinische proeven. Waarom de Europese Commissie juist AstraZeneca uitkoos als bliksemafleider voor het eigen falen blijft een mysterie. Of het moest zijn dat ze denken met het ‘slechtste’ vaccin een voorbeeld te kunnen stellen.

Novasep

Europese Commissie: zwartepieten voor gevorderden