Op het onderwijscolloquium van Doorbraak en Pro Flandria van 14 mei jl. benadrukten alle sprekers het belang van de cognitieve basisvaardigheden lezen en schrijven. Uit onderzoek van Odisee blijkt echter dat de taalvaardigheid van de hogeschoolstudenten de voorbije jaren is gedaald. Dat is problematisch omdat taalvaardigheid een direct verband heeft met slaagkansen. De hogeschool hoopt het tij te keren met onder meer een Meertalenbeleidsplan en enkele opvallende leesinitiatieven in Gent, Aalst, Brussel en Sint-Niklaas.

Grootschalig onderzoek naar taalvaardigheid

Uit onderzoek bij 8.052 eerstejaarsstudenten van Odisee in de voorbije vijf jaar blijkt dat er een duidelijk verband is tussen studie- en taaltestresultaten. Dat blijkt uit onderzoek van An De Moor, Talenbeleidcoördinator van Odisee, en Tom Colpaert, senior expert bij de dienst Kwaliteit en Beleid van de hogeschool, naar de verbanden tussen een hogeschoolbrede en verplichte taaltest na instroom, een aantal diversiteitsindicatoren en het studiesucces: ‘Het verband is tegelijk significant en alarmerend. We weten namelijk dat taalvaardigheid een noodzakelijke voorwaarde voor studiesucces is maar we stellen vast dat de taalvaardigheid van onze studenten elk jaar daalt.’

Diverser studentenpubliek

De oorzaak daarvan, zo zegt Tom Colpaert, is onder meer dat de instroom in de hogescholen diverser is geworden. ‘Risicofactoren zijn vooral de sociaaleconomische status van de student en zijn thuistaal. De schoolse achtergrond is de meest belangrijke factor. Verder stellen we vast dat vrouwelijke studenten het globaal genomen iets beter doen dan hun mannelijke collega’s en dat het diplomaniveau van de moeder slechts een beperkte invloed heeft. De 18-jarigen presteren bovendien beter dan de studenten die ouder waren op het moment van de taalscreening.’

Een slechte taaltest moet een alarm doen afgaan

Een grote taalvaardigheid is geen garantie op een succesvolle studie — er moet ook gestudeerd worden! — maar het is wel een voorwaarde.’[1] Studenten met een taaltestscore lager dan 30%, hebben volgens de statistieken van prof. Lieve De Wachter (ILT KU Leuven) maar een geringe kans om goede examens af te leggen, ook in de bètawetenschappentrouwens: ‘Vaak wordt verkeerdelijk gedacht dat taal voor wiskunde, wetenschappen, chemie enzovoort bijzaak is. Dat beeld klopt niet. Elke student moet die belangrijke [taal]strategieën beheersen, wat hij of zij ook studeert.’[2], lezen we in een recent bericht van de Taalunie. Taal hangt nu eenmaal samen met inzicht en argumentatie.

Initiatieven voor studenten en docenten

Taal predetermineert niet want een kwart van degenen die zwak scoren op de taaltest halen nog een studie-efficiëntie die uitzicht biedt op het behalen van een diploma: studenten die zwak scoren op de taaltest maken dus nog een kans op slagen. Daarnaast kunnen we vermoeden dat (taal)ondersteuning aan studenten met een zwakke score op de taaltest wel degelijk resultaat biedt. Om te vermijden dat taal een hindernis is voor de studenten die bij de taaltest onder de cesuur van 70% scoren, is er in Odisee een (meer)talenbeleidsplan uitgestippeld. An De Moor licht toe: ‘Meertaligheid van studenten waarderen, stimuleren, evalueren en valideren is een belangrijke doelstelling van het Odisee-breed meertalenbeleid maar het uitgangspunt is en blijft een krachtig taalvaardigheidsonderwijs Nederlands met expliciete aandacht voor lezen en schrijven. Zo is er een ankerpersoon talenbeleid of een taalcoach per opleiding aangesteld. Daarnaast lopen er diverse taalondersteuningsinitiatieven voor studenten, professionaliseringsinitiatieven voor docenten, leerlijnen rond taalvaardigheid, een digitaal taalleerplatform evenals taaltips voor docenten en studenten op de Facebookpagina ‘Odisee taalsterk’.’

Ook leesvaardigheid bevorderen is noodzakelijk

Vlaanderen leest niet graag, blijkt onder meer uit het internationaal vergelijkend PIRLS-onderzoek. Nochtans is lezen belangrijk voor het verbeteren van de culturele bagage, geletterdheid, empathie en ethisch bewustzijn, creativiteit, leesvaardigheid en tekstbegrip, analytische en kritische vaardigheden maar vooral taalvaardigheid in brede zin. De gedaalde leesvaardigheid onder studenten is dus een groot probleem. ,‘We hopen die tendens om te kunnen keren via ons taalbeleid en Odisee-brede taalsensibiliseringsinitiatieven’, vervolgt An De Moor.‘Onze nieuwe en succesvolle postgraduaatsopleiding tot Leescoach is een belangrijk initiatief in dat kader.’

Leesevenementen in bibliotheken

‘We hebben bovendien het project #Odiseeleest, waarbij we leesplezier willen bevorderen via verschillendeleesevenementen gedurende het hele academiejaar’, vult ze verder aan. ‘Zo zijn we in de week van 20 mei vier avonden op rij in een andere bibliotheek te gast, telkens in de buurt van een andere campus. We willen onze studenten en collega’s namelijk naar de lokale bibliotheek in de buurt van hun Odisee-campus trekken. We stellen die avonden bovendien open voor alle geïnteresseerden, ook mensen die niets met Odisee te maken hebben maar gewoon geboeid zijn door lezen en literatuur.’

Voor meer info zie www.odisee.be/odiseeleest

_____

[1]https://taaluniebericht.org/artikel/focus/taal-goede-barometer-voor-studiesucces

[2]https://taaluniebericht.org/artikel/focus/taal-goede-barometer-voor-studiesucces

Odisee

Onderzoek toont problematische daling van taalvaardigheid van hogeschoolstudenten aan. #Odiseeleest is een van de remedies