Het is natuurlijk brute pech: een paar weken minister van Justitie zijn, en al een dodelijke martelsessie in een gevangenis, met twee oppositiepartijen die roepen om zijn ontslag. Alsof hij in die tijd het overbevolkingsprobleem en de bijhorende cipiersstakingen had kunnen oplossen. Voor de Open-VLD is Paul Van Tigchelt de man die de partij van de electorale vernedering moet redden. Ook dat is een irrealistische verwachting: de trouwe vazal en opvolger van Vincent Van Quickenborne moet in Antwerpen optornen tegen Bart De Wever, die zich al verheugt op dat smakelijk hapje.

Ondertussen vergaloppeert de tot minister gebombardeerde cabinetard en ex-OCAD-baas zich met grote regelmaat, en wordt zijn preëlectoraal ADHD-syndroom bijna komisch. Tekenend is zijn uitschuiver in de zaak Van Geluwe, waar de scheiding tussen kerk en staat even op een hoopje werd gegooid toen hij de foute bisschop aan het Vaticaan leek te willen uitleveren. Onder het motto: ‘Ik kan verwijzen naar een uitspraak van de paus, die zegt dat de duivel binnenkomt via porno en het priesterlijk hart verzwakt’. Jawadde.

Speciale cultuur

En nu dus die sadistische seance in de Begijnenstraat, waar een menselijk wrak na vier dagen martelen een cel ter grootte van een bezemhok wordt buiten gedragen. Van Tigchelt weert zich als een duivel in een wijwatervat, houdt het vooral bij het tekort aan personeel eerder dan de overbevolking, en danst behendig rond de spreekwoordelijke olifant in de nauwe gevangeniscel. Namelijk: meer dan vier op de tien gevangenen (43 procent) in ons land zijn buitenlanders, terwijl het Europees gemiddelde op 25 procent ligt. We zijn een internationale zoo met vrije in- en uitloop. Dat leidt tot overvolle gevangenissen, maar kan ook een verklaring zijn voor de speciale ‘cultuur’ die er heerst, en meelopers genadeloos dwingt om zich aan te passen. Zo niet een bezemstok in de kont.

Meer dan vier op de tien gevangenen (43 procent) in ons land zijn buitenlanders, terwijl het Europees gemiddelde op 25 procent ligt. We zijn een internationale zoo met vrije in- en uitloop.

Meer dan de helft, 51%, zit bovendien vast voor drugsfeiten, terwijl het Europees gemiddelde op 19% zit (cijfers VRT NWS). De detentiecentra worden gedomineerd door dit soort criminelen, die er hun eigen regels op nahouden en ongestoord om het even wat binnen kunnen smokkelen. Bij zo’n gevallen is een reïntegratietraject verloren moeite.

Voor alle duidelijkheid: de veronderstelde aanstoker van de martelsessies in Antwerpen, ene Filip T., veroordeeld wegens drugshandel, is een Belg, ’t is te zeggen, een geadopteerde Zuid-Koreaan. Hij wordt een ‘draaideurcrimineel’ genoemd, iemand die pendelt tussen het zware misdaadmilieu en de gevangenis, waar toch nooit iemand zijn straf uitzit.

Zijn slachtoffer, Roy J., een man van Indische afkomst, is ook niet bepaald een doetje. Hij zat op het moment van de feiten in voorhechtenis voor een moordpoging op de partner van zijn ex. Hij werd in het verleden al eens veroordeeld voor mishandeling van zijn ex en voor de verkrachting van twee minderjarige meisjes. Roy J. lijkt volgens het onderzoek geen hulp gevraagd te hebben, en weigerde zelfs een overplaatsing naar een andere cel. Ging het conflict over ‘wat tabak’, zoals we her en der lezen, of over iets anders?

Overlevingsmodus

Dat praat uiteraard die smeerlapperij niet goed. Maar enige zin voor context kan helpen. De toestand in onze gevangenissen is het resultaat van wanbeleid, onderfinanciering én de positie van België als paradijs voor de internationale criminaliteit. Een open, gastvrij land dat zijn uitgeprocedeerde asielzoekers laat verdwijnen in de natuur. Een ideaal biotoop voor ‘draaideurcriminelen’ van allerlei aard.

Het is een tamelijk grotesk schouwspel: een minister van justitie met de allures van Arnold Schwarzenegger, die zich opblaast alsof hij hoogst persoonlijk al die boeven gaat vangen én mores leren.

We zijn minder dan drie maand verwijderd van de verkiezingen, en de geloofwaardigheid van de politiek is bij het gros van de Vlamingen gedaald tot nul, nada, noppes. Spreken over hét thema dat jarenlang onder de mat werd geveegd, migratie, speelt in de kaart van het VB, erover zwijgen nog meer. Bij zo’n situatie gaat een politicus in overlevingsmodus, en dan spelen zich taferelen af die dicht bij het dierenrijk aanleunen. Zoals spierballen rollen, zich groot maken en imponeren.

Dat is de Van Tigchelt-optie: de bordkartonnen Batman-verschijning die branie en daadkracht uitstraalt, werklust ook, want dat witte hemd heeft al heel de dag het protocol gediend, en nu doet de onvermoeibare beleidsmaker er nog een shift bovenop, met opgestroopte mouwen. Zo hebben zijn communicatiestrategen het althans uitgekiend. Niets van dat alles. Van Tigchelt moet de tijd vol lullen tot 9 juni, dat is het enige wat hem te doen staat. Het is een tamelijk grotesk schouwspel: een minister van justitie met de allures van Arnold Schwarzenegger, die zich opblaast alsof hij hoogst persoonlijk al die boeven gaat vangen én mores leren.

Lopende zaken

Net die overacting werkt op de lachspieren. Zelfs de mainstreampers ziet er de grap van in, en dat was helemaal niet de bedoeling. Hoe meer Van Tigchelt de bicepsen opspant en met zijn ogen rolt, hoe meer je de lucht hoort ontsnappen uit de darmen van een wanhopig partijapparaat dat het ultieme monster ziet opdoemen: de kiesdrempel.

De echte slag om Vlaanderen gaat tussen twee politici die geen Batman- of Calimero-theater nodig hebben om de kiezer te imponeren: Bart De Wever en zijn uitdager Tom Van Grieken.

De opgestroopte hemdsmouwen gaan dus vooral daarover, en helemaal niet over het beheer van het departement justitie. Aan de andere kant heb je figuren als Ben Weyts, die het al even warm voelen worden onder hun voeten, maar gaan voor knulligheid en aaibaarheid. Een Onderwijsminister van een regio die volgens de OESO-cijfers het sterkst achteruit boert, en in zijn onderbroek voor een klas van giechelende tieners gaat staan: geef toe, ook dat is een bewijs van koelbloedigheid in bange dagen. Het geeft een idee hoe zo’n politicus de aandacht wil trekken, en het werkt misschien wel bij bepaalde vrouwelijke kiezers, wie weet.

Noteer: tot aan de verkiezingen hebben we alleen nog ministeries van opgestroopte hemdsmouwen of van onderbroeken. Algemeen genoemd ‘lopende zaken’. De echte slag om Vlaanderen gaat tussen twee politici die geen Batman- of Calimero-theater nodig hebben om de kiezer te imponeren: Bart De Wever en zijn uitdager Tom Van Grieken. De rest speelt voor de troostprijzen. Ondertussen moeten U en ik er vooral voor zorgen zelf niet in die Begijnenstraat terecht te komen, want duivelsuitdrijver Van Tighelt heeft in zijn OCAD-periode duidelijk de prioriteiten gesteld.

onderbroek

De minister van opgestroopte hemdsmouwen