In Rusland werden op 12 oktober twee pubers opgepakt. Ze worden verdacht van Oekraïense sympathieën en het plannen van een terroristische aanslag.

De Russische geheime dienst FSB leidt het onderzoek. De rechercheurs zouden beschikken over een video. Daarop is volgens hen te zien hoe de 14-jarige Valeri Zajtsev samen met twee anderen in de kelder van een flat in aanbouw brandende flessen tegen een betonnen muur gooit. De FSB zou ook hebben uitgevonden dat de scholier zich op Telegram-kanalen positief uitliet over het Oekraïense bataljon Azov, een in Rusland verboden extremistische organisatie.

Scholier met tuberculose

Valeri Zajtsev woonde in de nederzetting ‘Solnetsjny’ (zonnige plek) in het district Chabarovsk. Het stadje werd in de jaren zestig gesticht voor huisvesting van arbeiders van de plaatselijke tinmijn. Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie is het er met de werkgelegenheid slecht gesteld. Er wonen slechts 10.000 mensen die onder erbarmelijke omstandigheden vooral bezig zijn met overleven.

Valeri’s vader was alcoholist en stierf een jaar geleden. De scholier woonde bij zijn grootouders, omdat ook zijn moeder een drankprobleem had. Zijn klasgenoten vertelden anoniem in de krant Mediazona dat ‘Valeri vanwege zijn oma pro-Oekraïens was, maar de rest van de klas die hele oorlog eigenlijk geen moer kon schelen’.

Tijdens een recent medisch onderzoek op school werd tuberculose vastgesteld bij Zajtsev. Voor behandeling werd hij naar het ziekenhuis in Komsomolsk aan de Amoer gestuurd. In de weekends mocht Valeri terugkeren naar zijn grootouders in Solnetsjny. Af en toe bezocht hij er zijn moeder die met wisselend succes van haar verslaving probeerde af te komen. De scholier wordt door de FSB beschuldigd van ‘het volgen van een opleiding met terroristische doeleinden’. Daarvoor kan hij tot twintig jaar strafkamp krijgen.

Student voor technologie en service

Voor dezelfde zaak werd de 18-jarige Nikita Toerlajev van zijn bed gelicht. De plaatsgenoot van Zajtsev zou ook gesympathiseerd hebben met het Oekraïense leger en gelijkgezinden gezocht hebben via sociale media. Toerlajev volgde een duale opleiding voor ‘technologie en service’ die — net als het ziekenhuis — in Komsomolsk is gevestigd. Hij deelde er een kamer in een studentenhuis. Voor zijn studiegenoten kwam de arrestatie als een complete verrassing. De directeur van het opleidingscentrum weigerde commentaar te geven.

In januari zou Toerlajev enkele Telegram-kanalen hebben gestart. Een daarvan was ‘VSOe-Sila’ (het Oekraïense leger is sterk). Op het kanaal werden drie filmpjes gedeeld. Daarop zijn ontploffingen te zien. Onder een van de video’s staat de beschrijving: ‘The losses of the Russian occupiers break records!’ Het kanaal heeft momenteel twee abonnees. De 18-jarige student wordt als administrator ‘het publiekelijk oproepen tot terrorisme’ ten laste gelegd. Daarop staat maximaal zeven jaar strafkolonie.

Terroristische groepering

De twee jongens zouden volgens de FSB samen een terroristische groepering hebben gevormd. De 18-jarige student zou de administratieve kant hebben georganiseerd. De 14-jarige scholier was verantwoordelijk voor de praktische uitvoering. Het rechercheteam dat zijn versie deelde met het nieuwsmedium Vaza concludeerde dat Zajtsev experimenteerde met explosieven. De resultaten daarvan werden volgens de FSB op Telegram-kanalen gepubliceerd. Welke dat waren, werd niet prijsgegeven.

Nikita Oevarov is een inmiddels 18-jarige politieke gevangene uit het Siberische plaatsje Kansk. Hij werd in 2020 ook als minderjarige gearresteerd. Net als Valeri Zajtsev zou hij met anderen hebben ‘geoefend met explosieven’ in leegstaande gebouwen. Hij werd tot vijf jaar heropvoedingskamp veroordeeld.

Zijn moeder verklaarde destijds over de vermoedelijke reden voor de zaak: ‘Die ambtenaren wilden laten zien dat ze belangrijk zijn. En de statistieken oppoetsen. Ze wilden laten zien dat ze door hun inzet een terroristische daad in de stad Kansk hadden kunnen voorkomen. Stelt u zich eens voor wat dat voor hen betekende: promotie, een verhoging in rang…’

ontploffingen

Russische geheime dienst focust zich op minderjarige ‘terroristen’