Kan de Vlaamse regering in cassatie beroep gaan tegen het klimaatarrest? Die vraagt dringt zich op. Vlaams minister Demir (N-VA) vroeg juristen van Omega Law om advies. Hun rapport leest als een hindernissenparcours. Maar dan eentje met zorgvuldig gekozen (?) valkuilen voor de Vlaamse regering.

Bij een cassatieberoep is de eerste vraag altijd of diegene die beroep aantekent wel beroep kan en mag inroepen. De vraag naar de ontvankelijkheid. Want het Hof van Cassatie spreekt zich niet uit over de inhoud van de zaak, maar over de vorm en de gerechtelijke procedure.

Tegenstrijdige beslissingen

Cruciaal in het beroep lijkt de onsplitsbaarheid.

Johan Verbist, advocaat bij het Hof van Cassatie, formuleert dit als volgt: ‘In zoverre het geschil onsplitsbaar is, hetgeen betekent dat tegenstrijdige beslissingen niet gelijktijdig ten uitvoer gelegd kunnen worden, diende het hoger beroep te worden ingesteld door alle partijen die partij waren in eerste aanleg, of minstens dienden zij in de zaak te worden betrokken.’

Vrij vertaald betekent dit dat niet alleen de Vlaamse regering beroep moet aantekenen, maar ook de federale regering, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het niet veroordeelde Waalse Gewest. Met in alle drie die regeringen een minister van Ecolo…

Het njet van één van die regeringen kan voor de Vlaamse regering de ontvankelijkheid en dus de kans op beroep bij Cassatie onmogelijk maken. Had de voorzitster van het Hof dat al in haar achterhoofd toen ze besliste het Waalse Gewest niet te veroordelen? Is er in deze sprake van een één-tweetje, om het in voetbaltermen te zeggen?

Tree-Nation

Terzijde: over die voorzitster valt online te lezen dat ze het afgelopen half jaar geld schonk om bomen te planten. Ze deed dat op de website van Udianas. Ze kocht 5 bomen van 6,25 euro. Elk van die bomen is goed voor 150 kg CO₂ -opname op 15 jaar tijd. De Luxemburgse NV Udianas is een boomplantproject van Philippe Van Mechelen van Tree-Nation, een Brusselse vzw. Bedrijven en particulieren kunnen er bomen kopen als CO₂-compensatie.

De juristen hebben het in hun advies ook over de impact van het arrest. Het risico blijkt reëel dat het arrest doorwerkt naar de ‘vergunningencontentieux’. Dat is advocatees om te zeggen dat klimaatzaak zich kan gaan mengen in allerhande vergunningen die door de Vlaamse regering moeten worden toegekend. ‘Zeker vanaf 2030 dreigt de vzw Klimaatzaak over het vereiste belang en de nodige hoedanigheid te beschikken om tussen te komen in lopende vergunningsprocedures … indien de 55 percent reductie niet zou gehaald worden.’

Een vrijbrief voor beleid

In mensentaal betekent dit dat Klimaatzaak procedures kan aanspannen bij de Vlaamse Raad voor Vergunningsbetwistingen of de Raad van State. Bijvoorbeeld bij omgevingsvergunningen zoals voor de ethaankraker van Ineos, maar ook bij landbouwbedrijven kan Klimaatzaak de vergunningen laten vernietigen.

Nog iets. Klimaatzaak moet niet eens wachten tot 2030, het moment dat de Vlaamse regering dwangsommen moet betalen van één miljoen euro per jaar als de CO₂ niet met 55% is verminderd. Klimaatzaak kan al optreden vanaf 2024/2025 als zou blijken dat de tussentijdse rapportages over de voortgang van de CO2-reductie niet voldoen.

De conclusie is dus dat het er veel schijn van heeft dat Klimaatzaak een vrijbrief heeft gekregen om tussen te komen in het beleid van de Vlaamse regering. Idem dito voor vergunningen die worden verleend door de provincies en door de steden en gemeenten. Bovendien lijkt het Hof de federale regering en de gewestregeringen tegen elkaar uit te spelen om verbreking van zijn arrest onmogelijk te maken.

ontvankelijkheid

Vlaamse regering juridisch in de tang?