Bevonden er zich oorlogsmisdadigers onder de vluchtelingen die vanaf september 2015 massaal in Duitsland toekwamen? Het is een vraag die alle serieuze Duitse media bezighoudt. De Bild-Zeitung heeft de bal doen rollen met haar mededeling dat de fractie van de liberale FDP in de Bondsdag een vraag daaromtrent had gesteld aan de minister van Binnenlandse Zaken.

Daaruit zou blijken dat het ‘Bundesamt für Migration und Flüchtlinge’ (Bamf) tussen 2014 en 2019 5000 aanwijzingen in verband met ‘strafdaden tegen het volkenrecht’ heeft doorgespeeld aan de federale recherchedienst en de federale aanklager. Nog eens 2000 aanwijzingen werden doorgegeven vanuit andere diensten. In slechts 129 gevallen is het tot een onderzoek gekomen. Op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis, in de jaren 2015-’16, zijn er van de 3800 aanwijzingen slechts 28 onderzocht. Een woordvoerder van het ministerie wijst er verontschuldigend op dat het grote aantal aanwijzingen niet toeliet om ze allemaal door de politie te laten natrekken.

Chaos

In die tijd durfde een eenzame ‘Cassandra’ al eens te waarschuwen voor het gevaar van terroristen die mee binnen gesluisd werden met de stroom van asielzoekers, nu zou dus wel eens kunnen blijken dat ook oorlogsmisdadigers hebben kunnen profiteren van de chaos die aan de Duits-Oostenrijkse grens heerste en zo onder de radar zijn gebleven.

De uitspraak ‘wir schaffen das’ van bondskanselier Angela Merkel is niet bewaarheid. De integratie van meer dan een miljoen vluchtelingen en asielzoekers loopt allesbehalve van een leien dakje, de polarisatie binnen de Duitse politiek en samenleving is alsmaar toegenomen, en tot overmaat van ramp blijken er oorlogsmisdadigers tot nu toe aan hun gerechte straf ontkomen te zijn. Horst Seehofer (CSU), de minister van Binnenlandse Zaken en lid van de Beierse christendemocratische zusterpartij van Merkels CDU, beveelt nader onderzoek. De politici die het in 2015-’16 voor het zeggen hadden, moeten de hand in eigen boezem steken, niet op de eerste plaats de overheidsdiensten die door de massale toestroom op een nooit geziene wijze overbelast werden.

Uitwijzen

De oppositie bijt zich vast in de zaak. Vooral Linda Teuteberg, expert Binnenlandse Zaken voor de FDP, laat in niet mis te verstane bewoordingen verstaan: ‘Oorlogsmisdadigers mogen in Duitsland geen bescherming krijgen. Ik twijfel eraan of de Bondsregering dat de laatste jaren met de nodige ernst vervolgd heeft’.

Teuteberg, jaargang 1981, heeft in haar kinderjaren de DDR nog meegemaakt. Misschien hebben die ervaring en die van haar naasten haar gevoeligheid gescherpt voor onrecht dat in naam van een collectiviteit begaan werd en waartegen niet of onvoldoende opgetreden wordt. Zo is ze bijvoorbeeld vicevoorzitter van de vereniging ‘Gegen Vergessen — Für Demokratie‘ die als doelstellingen de versterking van de democratie én de behandeling van misdaden van het nationaalsocialistische regime en van de dictatuur van de SED (de communistische partij en de leidende kracht van de DDR) heeft.

Het is vanuit die gevoeligheid dan nog maar een kleine stap naar de strijd tegen misdaden die in andere delen van de wereld in naam van een regime of een of andere ideologie werden gepleegd tegen individuen of groepen. Ook in de asielpolitiek neemt Teuteberg een houding aan die de enen hard en de anderen kordaat zullen noemen. In ieder geval vindt ze de manier van uitwijzen zoals gepraktiseerd in de Bondsrepubliek ‘lebensfremd’. Wie verplicht uitgewezen wordt, zou eerst in ‘Abschiebehaft’ (opsluiting met het oog op uitwijzing) moeten komen. Zulke mensen op voorhand waarschuwen of helpen onderduiken is volgens Teuteberg ‘noch edel noch een bagatel’ (geciteerd in Bild van 12.02.2019), maar eerder een vorm van verkeerd begrepen solidariteit.

Rede op Aswoensdag

De vraag is hoe Merkel gaat reageren op de onthullingen over de ondergedoken oorlogsmisdadigers. Of misschien is de vraag of haar reactie er nog toe doet? Annegret Kramp-Karrenbauer — alias AKK —, haar opvolgster als voorzitter van de CDU, zou Merkel wel eens gauw in de schaduw kunnen stellen.

Lange tijd werd er gedacht dat AKK een soort kloon van Merkel was, maar tijdens de carnavalsweek toonde ze toch een heel ander gezicht. Nadat ze omwille van haar ‘grap’ over het derde geslacht op haar donder had gekregen in de media, haalde AKK tijdens de gebruikelijke ‘Aschermittwochsrede’ (politieke rede op Aswoensdag) in het Oost-Duitse Demmin scherp uit naar de politiek-correcte mores in Duitsland:

‘Heute habe ich das Gefühl, wir sind das verkrampfteste Volk, das überhaupt auf der Welt herumläuft, das kann doch so nicht weitergehen.’ (‘Vandaag de dag heb ik het gevoel dat we het meest verkrampte volk zijn dat er überhaupt op de wereld rondloopt. Dat kan zo toch niet verder’).

En zinspelend op het verbod voor kinderen in een kinderdagverblijf om zich als indiaan te verkleden, riep ze: ‘Das ist doch alles ein Wahnsinn, was wir hier erleben!’

‘Klare Kante’

De laatste jaren waren vooral de politieke randen aan de rechter- en de linkerzijde scherper geworden in Duitsland met respectievelijk de AfD (Alternative für Deutschland) en Die Linke als de vertegenwoordigers ervan.

Maar nu beginnen de partijen van ‘die Mitte’ (het centrum) stilaan weer kleur te bekennen en de posities in te nemen die de kiezer van hen zou mogen verwachten: de sociaaldemocratische SPD gaat weer meer de sociale toer op en onder de christendemocraten roeren de conservatieve stemmen zich opnieuw. Met die ‘klare Kante’, die klare lijn, kan de democratie alleen maar gediend zijn. Ook voor het migrantenbeleid en de asielpolitiek zullen de duidelijkere posities gevolgen hebben.

oorlogsmisdadigers

Oorlogsmisdadigers onder de radar