Wikipedia, de grootste encyclopedie ter wereld, gemaakt door amateurs: hoe betrouwbaar kan dat zijn?

Toen promovendi Wikipediapagina’s als referentie gingen opvoeren in proefschriften, kwamen Nederlandse universiteiten met een verbod daarop. Net als de meeste Amerikaanse universiteiten. wikipedia wordt niet door wetenschappers gemaakt, luidt het argument.

Ik heb mezelf aangesloten bij de duizenden vrijwillige en vaak totaal ongekwalificeerde redacteuren over de hele wereld. Dat kostte tien minuten, en nu kan ik wijzigingen aanbrengen, nieuwe Wikipagina’s aanmaken en bestaande items aanvechten.

Probleempje is dat andere redacteuren dat ongedaan kunnen maken, en er ook nog een soort hogere autoriteit bestaat. In zaken als milieu, politiek, immigratie en genderproblematiek kan die strijd tussen redacteuren met verschillende meningen eindeloos duren en hoog oplopen. Waarbij de betreffende Wikipagina maar blijft veranderen. Voor een kijkje in die keuken, klik bovenaan een Wikipagina op ‘bekijk geschiedenis’.

Op dit moment is er bijvoorbeeld een rel in Engeland over de pagina die de zogeheten grooming-schandalen van 1980 tot 2010 behandelt: seksueel misbruik op grote schaal van minderjarige meisjes in Midden-Engeland, door merendeels Pakistaanse moslims. En een andere rel in Frankrijk, over de geruchtmakende moord op Philippine, een 19-jarige Parijse studente. Haar lichaam werd gevonden in het Bois de Boulogne. De dader was een Marokkaan die illegaal in Frankrijk verbleef vanwege een OQTF: een Obligation de quitter le territoir de France.

De discussie over onveiligheid in Frankrijk spitst zich vooral toe op het nauwelijks handhaven daarvan. OQTF’ers pleegden meer spraakmakende misdaden, zoals de gruwelijke moord in 2022 op de 12-jarige Lola. Haar moeder veroorzaakte recent enige opschudding door te verklaren dat de Franse staat haar dochter had vermoord, omdat de dader niet was uitgezet.

Nationaliteit

Onderzoek wees uit dat het gros van de Wikiredacteuren politiek links is. Omdat de Wikipagina van de moord op Philippine de OQTF en de nationaliteit van de dader vermeldde, werd hij vrijwel direct weer verwijderd. Politiek links in Frankrijk vindt dat er vanwege de identiteit en de OQTF van de dader te veel aandacht is voor deze zaak. Het argument: hij pleegde zijn misdaad omdat hij een man is, niet omdat hij allochtoon is. En dat hij helemaal niet in Frankrijk mocht zijn, doet evenmin ter zake. Als hij ergens anders was geweest, had hij immers daar de moord kunnen begaan. Dus vindt men deze zaak geen Wikipagina waardig. De pagina kwam toch weer terug, maar voorzien van een disclaimer: ‘De toelaatbaarheid van deze pagina staat ter discussie’.

Het Engelse voorbeeld is krasser. De genoemde grooming-schandalen konden jarenlang blijven etteren onder het oog van de politie, vanwege de herkomst en het geloof van de daders. Iedereen wist wat er gebeurde, maar linkse gemeenteraadsleden en hoge politiefunctionarissen waren bang voor islamofoob te worden versleten en hielden de politie tegen.

Wie schetst de verbazing toen de Wikipagina over dit schandaal ineens een andere strekking kreeg, met een kop die suggereerde dat er slechts sprake was van ‘morele paniek’: Grooming gang moral panic.

De feiten werden geminimaliseerd, en de opwinding erover toegeschreven aan ‘racistische’ verontwaardiging van media en ‘extreemrechtse activisten’. Die zouden ten onrechte de etniciteit en het geloof van de daders benadrukken. De pagina loopt over van innuendo jegens iedereen behalve de daders, en werd dit jaar maar liefst 500 maal gewijzigd, kennelijk door redacteuren die het daarmee niet eens waren. Maar de kop staat er nog altijd.

De verantwoordelijke redacteur bleek een mannelijke transgenderactivist te zijn, die zichzelf lesbienne noemt. Hij had eerder op sociale media opgeroepen ‘alle mannen te vermoorden…’ Dat u even weet waar Wikipagina’s vandaan kunnen komen…

Stemadvies

In zekere zin is Wikipedia toch het meest invloedrijke mediabedrijf ter wereld. Het wordt zo’n 30 miljard keer per maand aangeklikt, en de informatie wordt zelfs door chatbots en virtual assistents als Siri en Alexa gebruikt. Misschien is het daarom dat Alexa desgevraagd een stemadvies geeft op Kamala Harris en niet op Donald Trump.

Wikipagina’s staan ook vaak bovenaan in de zoekresultaten van Google. Kortom, de invloed van Wikipedia is immens. Dat maakt het herhaaldelijk vastgestelde gebrek aan neutraliteit van de meeste redacteuren bedenkelijk.

De Amerikaanse filosoof en universitair docent Larry Sanger was één van de twee oprichters van Wikipedia, dat sinds 2001 bestaat. Hij deed het uit idealisme maar stapte al na enkele jaren op en heeft sindsdien veel kritiek. In 2021 schreef Sanger in de New York Post dat hij Wikipedia zelf al lang niet meer vertrouwt, vanwege ‘propaganda voor het linkse establishment‘. Hij noemde onder meer het totale gebrek aan informatie over zaken als het Hunter Biden-schandaal, en het verbod op verwijzingen naar conservatieve media als Fox News en de Daily Mail.

Wie het absoluut niet eens is met Sanger, is de omstreden Amerikaanse mediapersoonlijkheid en notoire antisemiet Candace Owens. Toen ze vaststelde dat Joden demonen zijn, en de Davidster een symbool is van kinderoffers en zwarte magie, luidde haar argument: ‘Het staat op Wikipedia, dus is het zeker waar.’

Holocaust

Vast staat dat Wikipedia een onuitputtelijke bron van antisemitisme is. Van Pools-nationalistische redacteuren die zowel de Holocaust als de rol van Polen daarin ontkennen, tot aperte leugens over de zogeheten Nakba, het vertrek van Arabieren uit Israël tijdens de eerste oorlog van de Joodse staat tegen zijn Arabische buren. Plus nog eens pagina’s vol hele en halve onwaarheden over de Hamas-pogrom van 7 oktober 2023. Waarbij letterlijk alles wat Israël verklaarde in twijfel wordt getrokken, en bovendien uit zeer dubieuze bronnen wordt geput om te suggereren dat Hamas de kwaadste niet is.

Nog gekker wordt het als je de Engelse en Nederlandse pagina’s over zionisme naast elkaar legt. In het Nederlands is de beschrijving redelijk en correct, op de Engelse pagina vind je een onzinnig woke-verhaal over kolonialisme en etnische schoonmaak.

Toch blijft Wikipedia goed bruikbaar voor feitelijke informatie over onomstreden zaken. En wie de politieke voorkeuren van de redacteuren incalculeert, kan ook bij de rest zijn gebaat.

Er bestaat opmerkelijk genoeg ook een Wikipedia-pagina met als titel: ‘Wikipedia is geen betrouwbare bron…’

OQTF

Hoe betrouwbaar is Wikipedia?

Krijgt Frankrijk strengere immigratiewetten of enkel loze beloftes?