Collectieve dwaasheid loopt als een rode draad doorheen onze geschiedenis. Je kunt er uitgebreid over lezen in notoire boeken als Erasmus’ Lof der Zotheid (1509) of De mars der dwaasheid (1984) van Barbara Tuchman. Tegenwoordig schrijven de EU en onze minister van omgeving er in ijltempo een paar hoofdstukken bij.

Neem nu de stikstofheisa in de Lage Landen. Die wordt gefaciliteerd door het donkergroene beleid van de EU. Maar in Vlaanderen voegt de N-VA van Zuhal Demir er nog een laagje overheidsdwaasheid aan toe. Het eindresultaat dreigt een fiasco zonder weerga te worden. Demir lijkt in stikstof namelijk een stok te zien waarmee zij onze al heel lang performante en innovatieve landbouw kan kortwieken, landbouwgrond kan annexeren en meteen ook de CD&V kan decimeren. Vandaar haar juridisch problematische discriminatie tussen landbouw en industrie.

Helaas: de stikstofstok is inmiddels een pijnlijke boemerang gebleken. Al was de vernietiging van de vergunning voor het Ineos-miljardenproject in de haven van Antwerpen voornamelijk te wijten aan de ‘achteloze’ en dus dwaze manier waarop Demir die verleende.

Het weerhoudt haar er niet van koppig verder te marcheren op de ingeslagen weg. Het nieuwe mantra is haar (illegaal) stikstofdecreet. ‘Wooden-headedness in statecraft‘ (‘domheid in staatsmanschap’), noemt Tuchman zoiets.

EU

In 2020 luidde het nog dat we, voor uitstoot van stikstof en misschien ook ammoniak, makkelijk de EU-doelstellingen voor 2030 zouden halen. Maar door ze te koppelen aan de bescherming van een lappendeken van EU-natura 2000-gebiedjes heeft men er alsnog een gigantisch probleem van gemaakt. Een royale ‘f*ck up’, maar wel een die de overheid een enorme macht verleent.

De uitstoot van stikstof en/of ammoniak door bedrijven en projecten zou met name de biodiversiteit in die gebiedjes bedreigen. En dat mag niet. Nu is de bijdrage van project x of bedrijf y tot de depositie van stikstof en/of ammoniak in natuurgebied z vaak minuscuul, en nauwelijks accuraat in kaart te brengen. Maar stikstof is een te nuttige aanvulling in het wapenarsenaal van de overheid om veel belang te hechten aan een dergelijk detail.

Ook het gegeven dat de gemiddelde biodiversiteit hier al ettelijke decennia langzaam stijgt, zoals in andere hoge-inkomenslanden, en dat natuurlijk gaat blijven doen, is van geen tel. Noch het pijnlijke feit dat, afgezien van wat groene zeloten, zo goed als niemand daar veel van gemerkt heeft. Wat is trouwens het einddoel? 83 procent bereiken van de maximale biodiversiteit? 92 procent? En wie gaat daar eigenlijk beter van worden?

De Brabantse Wal

Een recent verslag van een bezoekje aan de Brabantse Wal, het Nederlandse natuurgebied dat zou lijden onder het Ineos-project, werpt licht op die vraag.

Wat blijkt: de stijgende stikstof- en ammoniakuitstoot sedert 1900 (met een piek in 1990) heeft er een, volgens de meeste bezoekers, ‘prachtig stukje natuur’ van gemaakt. Maar de bioloog van dienst haalt er zijn neus voor op: het is te groen (!) en te stil. Zelfs een vink die tijdens zijn bezoek om voer bedelt, een overvliegende sijs of een ‘buizerd met jonkies’ bieden geen soelaas. Een vulgaire ‘McDonald’s’ is het. ‘De fijne keuken’ waar hij de voorkeur aan geeft, verdwijnt. Charles Darwin? Nooit van gehoord, mijnheer.

Stikstof zou zelfs het nieuwe DDT zijn, het gif dat in 1962 met de vinger gewezen werd in Silent Spring. Terwijl daar in grote delen van de wereld juist een gebrek aan is wegens de gestage toename van CO2, met alle gevolgen van dien voor insectenpopulaties.

All animals are equal…

De EU faciliteert overigens niet enkel de stikstofonzin. Ze zit ook achter de enorme Belgische meeruitstoot van CO2 en stikstof als gevolg van de recente sluiting van twee kerncentrales. Haar CO2-doelstellingen voor 2030 gelden namelijk voor u en ik (woningen, landbouw, etc.) maar niet voor de elektriciteitsproductie.

Von der Leyen & co. hebben duidelijk liever een klimaathel dan een nucleair paradijs. Zoals de EU ook liever deugpronkt met een gestage vermindering van haar minuscule bijdrage tot de door mensen teweeggebrachte uitstoot van broeikasgassen, dan mondiale klimaatstabiliteit na te streven met behulp van de dappere ontwikkeling van mondiaal inzetbare revolutionaire technologieën.

Groen walhalla

Geen regel is te kafkaiaans om het donkergroene EU-walhalla te realiseren. Naast onze lucht moeten ook de grond en het water stante pede proper worden. Tot slot moet er ook nog eens een pak natuur bijkomen. De sociaal-economische impact van deze radicale transitie is onbekend. Als onoverwinnelijk bastion in de opstand van de elites vindt de EU het niet nodig om na te gaan wat de gevolgen zijn van haar plannen voor het plebs.

Neem nu dat water: volgens de Europese Kaderrichtlijn Water uit 2000 moeten onze 195 waterlopen tegen 2027 helemaal proper zijn. We weten nu al dat geen enkele waterloop deze doelstelling gaat halen. Terwijl het Europees Hof voor Justitie in 2015 al oordeelde dat elk project dat er onverenigbaar mee is, onvergunbaar is. Kortom: als stikstof onze economie geen hartstilstand bezorgt, dan zal water dat wel doen.

Plus ça change…

Geen wonder dus dat de EU, tot consternatie van de voedsel- en landbouworganisatie van de VN (FAO), de traditionele landbouw viseert en de organische landbouw promoot. In navolging van het inmiddels gekapseisde Sri Lanka, nog een onwaarschijnlijke overheids-f*ck up. Of dat men de industrie hier enkel wil blijven tolereren zolang ze niet meer vervuilt.

Een kwalijke trend tekent zich af. Sinds de invoering van de euro in 1999 begonnen EMU-landen al achteruit te boeren versus de Verenigde Staten. Deze ontwikkeling versnelde zich na 2008 en de opkomst van de Amerikaanse schalieolie en -gas. In 2018 snelde ook China ons fluks voorbij. De oorlog in Oekraïne en bijhorende economische en energieboycot, deed er nog een schepje bovenop. Nu nog de Green Deal en klaar is Kees.

Eén ding is zeker: niks zal de riant betaalde EU-politici en -ambtenaren en hun legers elitaire acolieten en zoetgevooisde apologisten doen twijfelen aan de ‘wezenlijke uitmuntendheid’ van het radicale, donkergroene EU-beleid. Om het met de gevleugelde woorden van Jean-Baptiste Alphonse Karr te zeggen: ‘Plus ça change, plus c’est la même chose’ (‘Hoe meer de dingen veranderen, des te meer ze hetzelfde blijven’).

organische landbouw

De donkergroene Europese mars der dwaasheid