De Palestijnse Autoriteit, die de Palestijnse gebieden bestuurt, heeft aangekondigd dit jaar nieuwe verkiezingen te willen organiseren. Dat is opmerkelijk nieuws. De laatste parlementsverkiezingen vonden immers plaats in 2006. 15 jaar geleden dus. En de laatste presidentsverkiezingen in 2005.

Hamas en Fatah

De parlementsverkiezingen van 2006 leidden tot een overwinning van het in 1987 opgerichte militant islamitische Hamas (gegroeid uit de moslimbroederschap). Maar de resultaten werden niet erkend door haar rivaal Fatah. In de praktijk betekent dit dat de Gazastrook (2 miljoen inwoners) nu in handen is van Hamas. De Westelijke Jordaanoever (2,8 miljoen inwoners) is dan weer in handen van Fatah, de belangrijkste organisatie binnen de PLO (Palestijnse bevrijdingsorganisatie). De Palestijnse Autoriteit regeert in principe over alle Palestijnse gebieden. Ze heeft echter vrijwel niks te zeggen in de Gazastrook. Ook Europa en de Verenigde Staten weigerden de verkiezingsoverwinning van Hamas in 2006 te erkennen. Ook al waren zij het (met toenmalig Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice op kop) die de organisatie van deze Palestijnse verkiezingen hadden geëist.

Voorspellingen

De parlementsverkiezingen zijn gepland voor 22 mei, de presidentsverkiezingen voor 31 juli. In het Palestijnse parlement, dat uit één kamer bestaat, zetelen 132 parlementsleden, verkozen voor 4 jaar. Zeven van die zetels zullen in mei naar christenen gaan. Op 31 augustus ten slotte vinden er verkiezingen plaats voor de Palestijnse Nationale Raad. Dat is het parlement van de PLO. Hij bestaat zo maar eventjes uit 740 leden. In maart 2021 vinden er dan weer verkiezingen plaats in Israël.

Volgens een recente enquête zou Hamas 38% van de stemmen halen en Fatah 34%. Geen van de twee raakt dus aan een meerderheid. De door Iran gesteunde Islamitische Jihad heeft dan weer aangekondigd niet te zullen deelnemen aan de verkiezingen. Het wordt niet uitgesloten dat Hamas en Fatah eventueel met gemeenschappelijke lijsten zullen deelnemen aan de parlementsverkiezingen. Voor Hamas zou dat het voordeel hebben dat het uit een zeker isolement raakt. In ruil zou dan Hamas geen kandidaat naar voor schuiven voor de presidentsverkiezingen. Zodanig dat het presidentschap sowieso naar Fatah (PLO) zou gaan. Nadeel aan dit (eventuele) scenario is dat Israël Fatah dan zou verwijten samen te werken met een terroristische organisatie.

Abbas en Haniyeh

Het is nog niet duidelijk of de huidige Palestijnse president Mahmoed Abbas zich opnieuw kandidaat zal stellen voor het presidentschap. Gezien de man binnenkort 86 wordt, is dit niet evident. Hem wordt verweten corrupt te zijn, geen project te hebben voor de Palestijnen, eigenlijk afgeschreven te zijn. De man is overigens een man met verschillende petjes. Naast president van de Palestijnse Autoriteit is hij namelijk ook voorzitter van zowel de PLO als Fatah.

Hamas speelt Ismaël Haniyeh uit (59), leider van de radicale moslimorganisatie sedert mei 2017. Hem wordt verweten de Gazastrook te hebben omgevormd tot een religieuze dictatuur, betrokken te zijn in dubieuze smokkeltrafieken, en meer te verblijven in Turkije en Qatar dan in zijn Gazastrook. De blokkade van de Gazastrook door Israël en Egypte doet bovendien pijn. De economie ligt op apegapen. En de oorlogen tussen Hamas en Israël in 2009, 2012 en 2014 hebben heel wat vernielingen aangericht.

Nieuwe context

De context waarin de verkiezingen plaatsvinden, is heel anders dan in 2006. Ondertussen hebben de Verenigde Arabische Emiraten (VAE), Bahrein, Soedan en Marokko immers vriendschapsakkoorden getekend met Israël. In 2006 hadden enkel Jordanië en Egypte al dergelijke akkoorden met de Joodse staat. Dit heeft als gevolg dat de Palestijnse strijd internationaal veel van haar pluimen en elan heeft verloren.

Ook hebben de Verenigde Staten ondertussen Jeruzalem erkend als hoofdstad van Israël, terwijl dat tot nu toe Tel Aviv was. Ook werd verder werk gemaakt van de Joods-Israëlische kolonisatie van de Westelijke Jordaanoever, door zionisten Judea en Samaria genoemd. De verkiezingen van 2006 vonden tevens plaats kort na het einde van de tweede intifada (verzet tegen de Israëlische bezetter), en ook kort na de dood van Yasser Arafat (1929-2004), de historische leider van de PLO. Die PLO werd opgericht in 1964 om het verzet te coördineren tegen de Israëlische bezetting van Palestina.

Organisatie van de verkiezingen

Onlangs hebben verschillende Palestijnse partijen in de Egyptische hoofdstad Cairo aangekondigd op 9 maart een akkoord te zullen ondertekenen over de organisatie van de Palestijnse verkiezingen. Zo zal bijvoorbeeld enkel de Palestijnse politie stembureaus mogen beschermen, en geen gewapende milities. Twistpunt blijft de oprichting van een juridisch entiteit die de verkiezingsresultaten moet valideren en eventuele klachten behandelen. Palestijnen die buiten Palestina wonen (bijvoorbeeld in Jordanië, Libanon of Syrië) zullen niet mogen deelnemen aan de parlements- en presidentsverkiezingen, maar wel aan de verkiezingen voor de Palestijnse Nationale Raad. Het is ook niet duidelijk of de Palestijnen zullen kunnen gaan stemmen in oost-Jeruzalem. In 2006 liet Israël dat alvast niet toe.

Weinigen verwachten dat de Palestijnse verkiezingen iets gaan veranderen op het terrein. Het optimisme van de Oslo-akkoorden van 1993 en 1995 is al lang verdwenen. Een zogenaamd vredesakkoord tussen Israël en Palestina is verder af dan ooit. Hoe ga je overigens vredesonderhandelingen organiseren terwijl dat de helft van wat nog rest van historisch Palestina in handen is van Hamas, de andere helft in handen van Fatah, en Israël niet wenst te onderhandelen met Hamas omdat ze die organisatie beschouwt als zijnde terroristisch? Wordt vervolgd.

Palestijnse Nationale Raad

Palestijnse verkiezingen: een maat voor niks?