De regering in Kiev beschuldigt het Wit-Russische Rode Kruis van medewerking aan de deportatie van Oekraïense kinderen. De hulporganisatie werkt nauw samen met overheidsorganen van de ‘laatste dictatuur van Europa’. Ook doet het hoofd van het Rode Kruis weinig moeite om zijn sympathieën voor de ‘speciale militaire operatie’ te verbergen.

Systematisch overheidsbeleid

De Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa (PACE) verklaarde in april van dit jaar dat er bewijs was dat gedeporteerde Oekraïense kinderen een proces van ‘russificatie’ hadden ondergaan door heropvoeding in de Russische taal, cultuur en geschiedenis. Volgens getuigenissen van kinderen mochten zij geen Oekraïens spreken en kregen zij voortdurend te maken met propaganda. Ook moesten ze ‘patriottische’ plaatsen bezoeken en militaire training doorlopen. De deportatie van de Oekraïense kinderen was volgens PACE georganiseerd als een ‘systematisch overheidsbeleid’ door het Kremlin.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag noemde de deportatie van kinderen uit de bezette gebieden een bewuste genocide van het Oekraïense volk. Het Hof vaardigde arrestatiebevelen uit tegen Vladimir Poetin en Maria Lvova-Belova, de Russische commissaris voor de rechten van het kind. Het Europees Parlement riep op hetzelfde te doen voor Aleksandr Loekasjenko. Meerdere malen verklaarde de alleenheerser openlijk ‘een deel van het budget van de uniestaat Wit-Rusland en de Russische Federatie te gebruiken voor de kindjes van de Donbas’. De Oekraïense regering beschuldigt het Wit-Russische Rode Kruis van actieve ondersteuning bij de deportaties.

Prachtige tijd

Voor een reportage op de staatstelevisie reisde een reporter naar het stadje Lisitsjansk, dat Russische troepen in juli 2022 bezetten. De journaliste bezocht er een school waarvan de kinderen aan een van de ‘recreatiekampen’ in Wit-Rusland deel hadden genomen. Doel van de uitzending was kennelijk het ontkrachten van de beschuldigingen uit Kiev. Na een gesprek zongen enkele kinderen samen met initiatiefnemer Aleksej Talaj, van de gelijknamige stichting, voor de camera een lied over Lisitsjansk. De Oekraïense kinderen waren vol lof over het ‘geweldige buurland en het eenvoudige, maar lekkere eten’.

Dmitri Sjevtsov is de secretaris-generaal van het Rode Kruis van Wit-Rusland en liet zich bij een eerdere gelegenheid met een Z – het symbool van de Russische invasie — op zijn mouw filmen. Hij toonde zich in Lisitsjansk verontwaardigd over de aantijgingen vanuit Kiev: ‘Ik word woedend wanneer ik hoor dat mensen de republiek Wit-Rusland beschuldigen van het ontvoeren van kinderen uit de Donbas. Zodra ik dat hoorde wist ik dat ze ons als Rode Kruis vroeg of laat de zwarte piet toe zouden spelen.’

In de volgende scène bedankt een jongetje Sjevtsov en Paralympics-deelnemer Talaj voor de prachtige tijd in Wit-Rusland. De scholier gaat in de houding staan en krijst: ‘Ik dien mijn vaderland!’ Sjevtsov geeft hem en zijn zusje allebei een kartonnen doos waar kennelijk voedsel in zit. Een vrouw die ernaast staat, bevestigt aarzelend dat ze de moeder van beide kinderen zou zijn en ‘natuurlijk haar schriftelijke toestemming gaf voor de geweldige reis naar Wit-Rusland’.

Officiële reactie

Sjevtsov schreef brieven aan het hoofdkantoor in Zwitserland die de online krant The Insider naar eigen zeggen van hackers kreeg. In de uitleg verklaarde de directeur van het Wit-Russische Rode Kruis, dat er geen kinderen uit Oekraïne zouden zijn ontvoerd. Bovendien zouden ze sowieso ‘allemaal allang weer thuis zijn’.

Ook de Wit-Russische overheid ontkende eventuele deportaties. De staatsmacht beriep zich zelfs expliciet op het Rode Kruis, dat als internationale organisatie garant zou staan voor het naleven van alle noodzakelijke verdragen en juridische voorschriften.

Sputnik

Op 7 september berichtte de nieuwssite Sputnik Belarus dat op aanbeveling van de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen een buitengewone vergadering van het nationale Rode Kruis bijeen was geroepen. Zij deed de aanbeveling om Sjevtsov voorlopig op non-actief te stellen. Maar het voorstel om de bevoegdheden van de secretaris-generaal weer met onbepaalde tijd te verlengen kreeg op de buitengewone vergadering de unanieme steun van alle afgevaardigden.

Feest

Dat was een klein feestje waard. In het ijshockeystadion van Novopolotsk vierde, volgens de site van het Wit-Russische Rode Kruis, de hulporganisatie afgelopen weekend op uitbundige wijze zijn 102-jarige jubileum. Onder de eregasten bevonden zich 44 kinderen uit de Donbas die enkele dagen daarvoor samen met hun pedagogen voor een gezondheidskuur naar Wit-Rusland waren gekomen. Dmitri Sjevtsov gaf alle kinderen een passend paar sportschoenen en -kleding cadeau. Of op de tenues als neutraal burgersymbool een fiere Z prijkte, werd niet vermeld.

Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa

Het Rode Kruis werkt mee aan deportatie Oekraïense kinderen in Wit-Rusland