Een van de bekendste bandieten in het Leningrad van de jaren tachtig was Nikolaj (Kolja) Sedjoek, alias Kolja-karate. Samen met zijn bende vechtsporters, Afghanistanveteranen en bajesklanten terroriseerde hij de ondergrondse handel in het Venetië van het Noorden.

Gregory Peck

Nikolaj Sedjoek wordt op 11 april 1953 geboren in het zuidrussische stadje Prochladnoje, niet ver van de grens met Georgië. Al op jonge leeftijd verliest hij zijn ouders. Na school en militaire dienst bij de luchtmacht in Kislovodsk vertrekt Sedjoek naar Leningrad waar zijn oudere broer Aleksandr woont. Nikolaj schrijft zich in als student aan de technische hogeschool voor koeltechnieken, maar heeft weinig ambities op koeltechnisch gebied.

Aleksandr die de bijnaam Mackenna draagt door zijn gelijkenis met de Amerikaanse acteur Gregory Peck (o.a. bekend door zijn rol in de western ‘Mackenna’s Gold’) introduceert zijn jongere broer in de wereld van afpersing en chantage van de illegale handelaren in westerse goederen, in de volksmond bekend als ‘firmatsjí’. De kersverse student traint regelmatig in de sportclub ‘De Ring’ die in die tijd een verzamelplaats is voor allerhande criminele elementen. Volgens misdaadverslaggever en auteur Andrej Konstantinov weegt de vechtsporter met zijn lengte van 1 meter 78 maar liefst 90 kilo en heeft daarbij geen gram vet op de ribben.

Privé Archief

Arkadi Sjalolasjvili

Sovjetfilmster

In de loop van 1985 gaan de broers Sedjoek een uiterst winstgevende samenwerking aan met de beroemde acteur Arkadi Sjalolasjvili. Deze Sovjetfilmster heeft vanwege zijn opvliegende karakter al enkele jaren gevangenis achter de rug. Maar behalve connecties met de onderwereld kan de bebaarde bohemien ook pronken met invloedrijke vrienden onder de culturele elite, waaronder Nikita Michalkov, de beroemde regisseur die pocht een persoonlijke vriend van Vladimir Poetin te zijn. Sjalolasjvili speelde in maar liefst 18 films.

Dankzij zijn artistieke talenten bereiken de chantagepraktijken van de ‘bende van de broers Sedjoek’ ongekende hoogten. Zo worden voor slachtoffers die weigeren het leeuwendeel van hun omzet af te staan nachtelijke voorstellingen opgevoerd met open graven en ‘live’ moorden op een kerkhof naar keuze. Na dergelijke horrorscenes is de betreffende handelaar in Amerikaanse spijkerbroeken, heler van antiquiteiten of illegale autodealer in de meeste gevallen bereid tot alles. In het criminele circuit geniet Sjalolasjvili een enorm respect. Men spreekt hem uitsluitend aan met zijn vadersnaam als Arkadi Palytsj (Pavlovitsj).

Twee meter de lucht in

Tussen de levenswandel van de broers Sedjoek ligt een wereld van verschil. Aleksandr gebruikt drugs, rookt en drinkt en is vooral bekend vanwege zijn uitspattingen in het nachtelijk leven van Leningrad. Nikolaj daarentegen is een actief sporter, geheelonthouder en gezondheidsfreak. De karateka zou volgens ooggetuigen bij een ontmoeting met een concurrerende bende vanuit een zittende positie bijna twee meter de lucht in zijn gesprongen, de hand van de tegenoverstaande persoon hebben gebroken om daarna weer lenig als een kat in een zittende positie terug te keren.

Ondanks zijn criminele activiteiten leidt de jongere Sedjoek privé een rustig leven. Hij woont samen met een serveerster wiens kind hij als zijn eigen zou hebben opgevoed. Een karaktertrek waar alle betrokkenen het over eens zijn is zijn enorme gierigheid. In Rusland waar ze met geld smijten zodra de omstandigheden dit ook maar enigszins toestaan, is dit zeer ongewoon. Zeker in de machowereld van vechtsporters en criminelen.

De onbetwiste leider

Zo zou Kolja-karate door taxichauffeurs zijn wisselgeld steevast tot op de laatste kopeke hebben laten teruggeven. Tijdens uitgebreide diners met collega-gangsters uit de Kaukasus eet hij zich zo vol dat hij nadien geen pap meer kan zeggen. Hij zou het zonde hebben gevonden gratis eten te laten staan. Bij restaurantbezoek met de eigen bende moet hij op het moment van betalen telkens net toevallig een dringend telefoontje plegen en laat het afrekenen aan anderen over.

Wellicht juist door deze eigenschap en zijn sobere levenswijze is hij de onbetwiste leider die de groep van onbehouwen vechtsporters, oorlogsveteranen en bajesklanten op wonderbaarlijke wijze bijeen weet te houden. Hoewel de omzet door afpersing van de schaduweconomie van Leningrad in het niet valt bij latere grootschalige machinaties met vergunningen voor legale en illegale ex- en importhandel door overheidsfunctionarissen als de voormalig KGB-agent Vladimir Poetin en zijn assistent Aleksej Miller, huidig directeur van Gazprom, is de bende een kracht waar men in de jaren tachtig van de vorige eeuw rekening mee hield.

Maxi-Schwarzenegger

De broers Sedjoek en acteur Sjalolasjvili werkten samen met illustere namen als Goga Gevorkjan, alias Maxi-Schwarzenegger en Viktor Kazantsev, ook bekend als Vitja-Sverdlovski. Volgens auteur Konstantinov kon de bende op zijn hoogtepunt leunen op ongeveer 100 man. De Leningradse bandieten zouden bescherming hebben genoten van een niet nader genoemde Moskouse ‘vor v zakone’ (‘dief binnen de wet’, een topcrimineel die volgens vastomlijnde tradities leeft, vergelijkbaar met de ‘capo di tutti capi’ van de Italiaanse mafia).

In 1987 arresteert de Leningradse politie de gehele bende tijdens een grootschalige operatie. Nikolaj Sedjoek drijft de rechercheurs tot wanhoop door voortdurend te zwijgen en elke medewerking te weigeren. Zelfs omgekochte agenten die op de loonlijst van zijn criminele organisatie stonden, zouden tijdens de verhoren door geen enkel bendelid zijn verraden. Allen verdwijnen voor een aantal jaren achter slot en grendel.

Liquidatie

Officieel zou Nikolaj Sedjoek in de zomer van 1993 nog onder toezicht moeten wonen in een speciale behuizing bij een strafkamp, desondanks verblijft hij in juli alweer in Sint-Petersburg. Hier wordt hij tijdens het hardlopen in een buitenwijk driemaal in de rug geschoten. De karateka overlijdt ter plekke. Het toeval wil dat de liquidatie op dezelfde dag plaatsvindt waarop Arkadi Sjalolasjvili wordt begraven. De acteur zou tijdens zijn verblijf in de gevangenis aan een leveraandoening zijn overleden. Mackenna kon na het verlies van zijn compagnons geen voet meer aan de grond krijgen in de Peterburgse onderwereld. Wel werd hem in verschillende restaurants nog jarenlang een glas wodka van de zaak aangeboden om te drinken op de zielenrust van zijn legendarische broer.

Perestroijka

De bende van Kolja-karate