Deze week stond de progressieve verontwaardiging fel afgeprijsd. Hoewel Onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) met zijn talenvoorstel nog niet ver genoeg ging. Talenkennis moet een voorwaarde zijn voor een volledige instap in onze sociale bescherming.

Een groot probleem

Er is een probleem. 1 op 7 kleuters spreekt niet goed genoeg Nederlands om een goede start te kunnen maken in het eerste leerjaar. Wie daar met een achterstand begint, sleept die meestal mee in de rest van de schoolcarrière.

Elk rapport, ook de Pisa-rapporten, tonen aan dat de thuistaal bepalend is in schoolse prestaties. ‘Zoals Wouter Duyck het tweette ‘Een centrale verklarende factor voor het prestatieverschil tussen autochtone leerlingen en leerlingen met een migratieachtergrond is de taal die de leerlingen thuis spreken. Wanneer de thuistaal verschilt van de instructietaal op school, is het voor leerlingen veel moeilijker om op eenzelfde niveau te presteren als de autochtone leerlingen die thuis wel de instructietaal spreken.’

Bedenkelijke koploper

Vlaanderen is bij de bedenkelijke koplopers, waar het verschil het grootst is tussen autochtone leerlingen en die met migratieachtergrond die thuis geen Nederlands spreken. Er moet dus iets aan gedaan worden. Weyts heeft als onderwijsminister de plicht om het taalprobleem op de agenda te zetten. Je kan niemand verplichten thuis Nederlands te spreken, maar wel eisen dat ze het op zijn minst kunnen spreken.

Maar taal is in dit land altijd een heikel thema. De N-VA is een Vlaamsgezinde partij, als die over taal en taalwetten beginnen, dan is de progressieve reflex om er huilend tegen te zijn. Dat heeft ook te maken met een individualistische mensvisie die het belang van de gemeenschap als emanciperende factor ontkent. En, een zijdezacht beleid was lang het politieke antwoord op de opkomst van het Vlaams Blok/Belang. Die mochten geen gelijk hebben. Dus het beleid ging de andere richting uit.

C’est La Belgique

Daarbij komt dat dit België is. Taaleisen stellen was al moeilijk, we stellen die ook niet aan Franstaligen die naar Vlaanderen komen. Iedereen is vrij de taal te spreken die hij wil, toch? En vergeet bovenal de verknipte bevoegdheden niet. Vlaanderen is wel bevoegd voor integratie. Maar voorwaarden stellen aan de volledige toegang tot de verzorgingsstaat, daar heeft Vlaanderen niets over te zeggen. Dus is de integratie verplicht, met boetes voor wie die verplichting niet nakomt, of knippen in het kindergeld, dat is ook Vlaams.

Maar vooral is er dit: het probleem is te groot. Mag ik u meenemen naar een Doorbraakartikel van vorige donderdag? ‘Net geen 37.000 mensen vroegen vorig jaar asiel aan in ons land, een zeer forse stijging tegenover 2021. Daarnaast kregen nog eens 63.000 Oekraïense oorlogsvluchtelingen ook tijdelijke bescherming.’ Zo’n 43% van die asielaanvragen is positief.

Dweilen met de kraan open

Die asielcijfers liggen al een tiental jaar in dezelfde ordegrootte: Vorig jaar waren er 25.971 asielaanvragen en het jaar daarvoor 16.910, in 201927.742. En tel daar ook nog de ‘vertraagde migratie bij’ van de gezinshereniging. Die volgt.

Elk jaar opnieuw zoveel mensen die een integratietraject moeten krijgen en de taal moeten leren. Het is dweilen met de kraan open. Er is een grens aan wat een gemeenschap aankan. Die grens zijn we voorbij.

Weyts heeft gelijk

Taalverwerving moet dus prominenter een voorwaarde zijn. Niet als drempel om aan onze maatschappij deel te nemen. Wel integendeel. De taal niet spreken blijkt een drempel, een nadeel dat doorwerkt tot de volgende generatie. De taal leren is Vlaming worden onder de Vlamingen.

Elke oud- of nieuwkomer die vlot Nederlands leert is winst. Ook als ze uit de EU komen trouwens. Voor hem- of haarzelf én voor onze samenleving. Ouders kunnen dan zelf de resultaten op school opvolgen. Ze kunnen ook makkelijker werk vinden. Goede schoolresultaten openen de weg naar sociale promotie. Net bij die groep kan onderwijs veel winst betekenen.

We hebben ze nodig

We hebben ze nodig. De goed geschoolde hersenen. Een kind dat zijn kansen niet kan ontplooien omdat het gebrekkig Nederlands kent, dat is een dubbele gemiste kans. Voor het kind en voor ons als gemeenschap. Dus is het onze gezamenlijke opdracht er iets aan te doen. De wortel zou groot genoeg moeten zijn, maar toch is een goede stok achter de deur nodig.

Deze regering heeft de lat al een beetje verhoogd. Maar het is niet genoeg. De lat moet nog hoger voor de integratie van nieuwkomers, enkel zo krijgen ze meer kansen om volwaardig lid te zijn van onze gemeenschap. Wij mogen, moeten voorwaarden stellen om deel uit te maken van de verzorgingsstaat die onze gemeenschap hier heeft opgebouwd.

Pisa-rapporten

Talenkennis als voorwaarde voor volledige sociale bescherming