Je komt in Duitsland een pizzeria binnen en kijkt om je heen. Achter de bar vier Italianen, in de keuken vijf en in de bediening slenteren er nog eens zes rond. Terwijl elk ander restaurant of eetcafé draait op hooguit drie man, bieden de Italianen minstens tien landgenoten een werkplek. Hoe kan dat?

De pizzeria die de aanleiding van dit artikel vormt, wordt gerund door een uiterst joviale vijftiger wiens Duits zich beperkt tot de woorden ‘Chef’, ‘mein Lieber’ en ‘bitte-danke’. Verder ratelt de Italiaan uit de zuid-Italiaanse regio Calabrië onophoudelijk in zijn moedertaal. Net als zijn personeel waarmee hij een theater opvoert dat drie straten verder nog te horen is. De Duitse klanten zijn dol op de joviale Südländer en zijn authentieke omgang.

Contante betaling

Een hoek van de middelgrote eetgelegenheid wordt in beslag genomen door twee oudere heren die kennelijk boven het andere personeel staan. Eén draagt een goudomrande bril en bijpassende ketting, de ander een ringbaard. Beiden maken een onderkoelde indruk binnen het hartelijke etablissement. Wanneer ze bankbiljetten tellen, turen ze slinks om zich heen. De resultaten van hun calculaties noteren ze zorgvuldig in een met leer beslagen schrift. Als er iemand te dichtbij komt, wordt het notitieblok met een nijdig gebaar dichtgeslagen. Ze buigen alleen als knipmessen voor landgenoten in pak en stropdas die tegen sluitingstijd aan een vast tafeltje gaan zitten.

In de pizzeria kan alleen contant worden betaald. Zelfs in Duitsland is dat ongebruikelijk. Volgens de homepage is het btw-nummer nog steeds ‘in Bearbeitung’. Het verplichte bonnetje na aankoop heb ik in drie jaar tijd één keer mogen ontvangen. Als bij toeval tijdens mijn laatste bezoek. Een week na mijn aanvraag aan de regionale politie of de eetgelegenheid met bovengenoemde bijzonderheden als verdacht mag gelden. Deze zomer bestond de pizzeria twintig jaar – zonder btw-nummer. De vrouwelijke burgemeester liet zich hartelijk lachend fotograferen met de eigenaar.

Godfather

Judith Eisinger is medewerker van ‘Mafia nein danke’ dat zich tot doel heeft gesteld het probleem van de georganiseerde misdaad in Duitsland aan de kaak te stellen. Voor haar zijn een overdreven groot personeelsbestand en een speciale ontvangst van landgenoten zeker een reden om een zaak nader te bekijken. ‘Natuurlijk is het moeilijk om honderd procent zekerheid te krijgen. Je kunt niet zeggen: daar kost een pizza margarita 4 euro, dus gaat het om maffia. Belangrijk is dat elke klant bij zichzelf te rade gaat; is het economisch überhaupt haalbaar voor een restaurant? Heeft het zin voor een eigenaar om zoveel kelners te hebben of gratis wijn mee te geven?’

Ze vervolgt: ‘De waarneming van de maffia is in Duitsland een enorm probleem. Veel Duitsers hebben een uiterst positief beeld van Italië: zon, zee en lekker eten. En zelfs als het woord maffia valt, denken de meesten aan klassiekers als The Godfather. Dat vindt iedereen een toffe film. De hoofdpersoon wilde eigenlijk ook alleen maar zijn familie verdedigen. Dat heeft een stempel gedrukt op het beeld van de maffia in Duitsland. Het probleem wordt niet serieus genomen.’

Geld en macht

Bij het witwassen van geld spelen de pizzeria’s volgens haar nauwelijks nog een rol. ‘Er bestaan tegenwoordig andere methodes waar duidelijk grotere bedragen mee kunnen worden gelegaliseerd. De horecabedrijven zijn vooral logistieke steunpunten voor drugs uit Zuid-Amerika. En ze bieden een basis voor jonge maffiosi om de regio te ontdekken, de taal te leren en contacten te leggen. De restaurants dienen namelijk ook om vriendschappelijke betrekkingen op te bouwen met politici op lokaal, regionaal en zelfs nationaal niveau. De maffia wil niet alleen geld, maar ook macht en invloed.’

Officiële rapporten bevestigen de toenemende criminele concentratie bij onze oosterburen. Het aantal door de politie erkende leden van ‘ndrangheta (de belangrijkste maffiagroepering in Zuid Italië) is in Duitsland binnen tien jaar tijd verdubbeld van 500 naar 1.000. Een gevaar dat door de Duitse politiek nauwelijks wordt waargenomen.

Judith Eisinger: ‘In het parlement van de deelstaat Thüringen was een speciale commissie die met onze hulp een rapport opstelde over de Italiaanse maffia ter plaatse. Het rapport omvatte onder meer een lijst met alle restaurants die bewezen banden hebben met ‘ndrangheta. De meeste afgevaardigden schonken er niet eens aandacht aan. Ze bleven de door ons vermelde horeca bezoeken alsof er niets aan de hand was.’

pizzeria

Bitte eine pizza met extra cocaïne