Vernieuwingen binnen de staatsstructuur en de politieke partijen vormen de rode draad in deze aflevering van Doorbraak Radio. Naar goede gewoonte analyseren Bart Maddens en Pieter Bauwens de politieke actualiteit.

Een toekomst voor ons land?

Hoe moet onze toekomstige staatsstructuur eruitzien en welke rol moet de burger hierin spelen? De federale regering wil voor de belangrijke thema’s in een toekomstige staatshervorming rekening houden met de meningen en ideeën van de burgers. Daarom lanceert de regering een brede burgerbevraging over een mogelijke hervorming van het land en over de werking van de democratie.

Bauwens was aanwezig op de persconferentie over deze burgerbevraging en merkt op dat het initiatief een hoog voluntaristisch gehalte heeft. ‘Je kan streepjes zetten over hoe vaak het woord “verbinding” vernoemd werd.’ De burgerbevraging lijkt een positief initiatief, maar de vraag blijft wat de regering effectief zal doen met de uitkomst ervan. De kaarten liggen al lang op tafel en de thema’s in de burgerbevraging zijn al ruim bediscussieerd. Het enige probleem is dat politici niet durven of willen kiezen. De burgerparticipatie zal aan de politieke blokkade van deze dossiers niets veranderen, aldus Bauwens.

Groen en Ecolo

Vooral Groen en Ecolo geloven in de kracht van de burgerbevraging. Maddens vraagt zich af of Groen nog steeds achter deze burgerparticipatie zou staan als ze 44% hadden behaald bij de verkiezingen van 2019. Waarschijnlijk zouden ze dan eerder de kaart van een radicaal klimaatbeleid getrokken hebben.

Maar wanneer de Vlaams-nationalisten 44% behalen, zegt men dat de burger zich misschien niet bewust was van het Vlaamsgezinde aspect, aldus Maddens. De ware reden achter deze burgerbevraging is de afkeer van verkiezingen. ‘Moesten kiezers de afgelopen jaren op linkse en centrumpartijen hebben gestemd was er geen sprake van deze burgerbevraging.’ Burgerpanels zijn bovendien makkelijk te manipuleren en te sturen, vindt Maddens.

Ondergraving van de democratie

Iedere vijf jaar trekken we naar de stembus om onze volksvertegenwoordigers te kiezen. Deze toekomstige volksvertegenwoordigers staan allemaal op de lijst van een politieke partij, waarvan het standpunt over een brede set aan thema’s gekend is. Waarom is er dan nu een burgerbevraging nodig over de staatsstructuur als burgers iedere vijf jaar hun mening kunnen geven tijdens de verkiezingen?

Partijen die voor de bevraging zijn argumenteren vaak dat kiezers niet altijd op de hoogte zijn van alle partijstandpunten. Maar in feite is deze burgerbevraging een ondergraving van onze democratie, zegt Bauwens. Het wekt de indruk dat verkiezingen geen rol meer spelen.

Op een heel subtiele manier is dit pro-Belgische propaganda, vindt Maddens. Alleen al de titel ‘Een toekomst voor dit land’ zet de pro-Belgische visie in de verf. ‘Je wordt meteen in een Belgisch keurslijf geplaatst.’ De idee van een onafhankelijk Vlaanderen of confederalisme komen niet ter sprake. Een aantal heilige huisjes van de Vlaamse beweging worden dan weer wel ter discussie gezet. Denk maar aan de taalwetgeving en een federale kieskring. De bevraging stuurt de burger op een subtiele manier in een bepaalde richting.

Vernieuwingscongres CD&V

Naast de staatsstructuur heeft ook de CD&V nood aan een update. Het congres van vorige week moest het feestelijk sluitstuk worden van de vernieuwingsoperatie, met als doel een pandoering in 2024 te vermijden. Nu de partij geen volkspartij meer is, gaan ze zich plots als volkspartij in de markt zetten, zegt Bauwens. ‘Een partij van amper 10% kan zichzelf moeilijk een volkspartij noemen.’

Bovendien win je geen verkiezingen met een nieuwe slogan. Verkiezingen win je door jezelf te zijn, aldus Bauwens. ‘De fout die de traditionele partijen maken is dat ze zich blindstaren op de verschuivingen in het politiek landschap en hun eigen ideologie verloochenen.’

De identiteit van CD&V ligt nochtans voor de hand, christelijk en Vlaams. Een Christelijke partij heeft ook nog steeds plaats in ons partijlandschap, benadrukt Maddens. ‘Het is heel dom van CD&V om hun christelijke identiteit te veranderen voor iets anders.’ Nu heerst er een grote leegte in hun ideologie. Ofwel verandert CD&V nu van voorzitter en koers, ofwel gebeurt er niets. ‘Wie wil er nu voorzitter van CD&V worden met het oog op groot verlies bij de volgende verkiezingen?’

De flipflop van Open Vld

Na jarenlang een lans voor confederalisme gebroken te hebben, keren de Vlaamse liberalen nu hun kar en verdedigen ze de pro-Belgische visie. Volgens Bauwens ligt deze koerswijziging vooral aan de opkomst van N-VA, die hard uitpakt met het confederalisme. ‘Open Vld wil op die manier het verschil maken met N-VA.’ Niet de eigen ideologie maar de opkomende golven in het politieke systeem lijken te bepalen wat het standpunt van de liberalen is.

Bij Open Vld zullen bloedverwanten binnenkort niet meer samen in het partijbestuur mogen zitten als stemgerechtigde leden. Het gaat om een voorstel van Jong Vld, dat werd goedgekeurd op het partijcongres. Of dit voor een nieuwe dynamiek zal zorgen binnen de partij blijft afwachten en zal vooral afhangen van wie er in de plaats komt, volgens Bauwens.

Steven Vandeput als nieuwe ondervoorzitter

Na het vertrek van Lorin Parys was de N-VA op zoek naar een nieuwe ondervoorzitter. Steven Vandeput zal voortaan die rol op zich nemen en springt zo weer op de bühne van de nationale politiek. De keuze voor Steven Vandeput is in zeker opzicht wat vreemd, vindt Maddens, aangezien Vandeput heel wat zaken aan zijn hoofd heeft als burgemeester van Hasselt. Bauwens vindt dat N-VA beter had gekozen voor een jonger figuur, die bovendien bij voorkeur uit een andere provincie komt dan Limburg. Het aantal kopstukken in West-Vlaanderen is schaarser dan in Limburg. ‘Een gemiste kans voor N-VA.’

De uitstap van Rousseau in Molenbeek

Vooruit-voorzitter Conner Rousseau heeft met een interview in Humo onder de titel ‘Als ik door Molenbeek rijd, voel ik me niet in België’ een ware polemiek veroorzaakt in Molenbeek, in Brussel, maar ook in de Wetstraat. Hij stapt hiermee buiten de consensus, zegt Bauwens. ‘Het is interessant om te zien hoe een voorzitter van een traditionele partij buiten de politieke correctheid stapt.’ De ophef rond deze uitspraak toont vooral aan hoe meningen die de realiteit weergeven maar afwijken van de politieke correctheid niet geduld worden. ‘Daar zitten we bij de kern van het probleem.’

Redacteur artikel: Rani De Leeneer

politieke blokkade

Maddens en Bauwens: ‘Ware reden achter de burgerbevraging is de angst voor verkiezingen’