Blankenberge. Hazewinkel. Blaarmeersen. Knokke-Heist. Het zijn maar enkele plaatsen die de laatste tijd meer in verband worden gebracht met jongeren — die term heeft na dit weekend enkel aan duidelijkheid gewonnen — dan met het plezier en de ontspanning waar ze voorheen voor stonden.

Naar aanleiding van de recente gebeurtenissen liet Koen Metsu (N-VA) dinsdag de Commissie Binnenlandse Zaken bijeenkomen om enkele pertinente vragen te stellen aan minister Pieter De Crem (CD&V). Metsu had zaterdag al laten horen dat dergelijk gedrag niet door de beugel kon en dat er maatregelen moesten genomen worden. Kordate maatregelen.

Plaatsverbod

We vroegen Metsu na de gedachtewisseling in de commissie naar zijn indruk. ‘Minister De Crem heeft eerst en vooral de gebeurtenissen streng veroordeeld. Hij heeft ook gezegd dat er al extra capaciteit en mankracht was voorzien: er was 40 man extra aanwezig. En dan is hij volledig akkoord gegaan met het voorstel dat ik gelanceerd had: een plaatsverbod voor de amokmakers en recidivisten. Het was mijn vraag om de resolutie die ik had geschreven voor de recreatiedomeinen en openbare zwembaden, waarin een plaatsverbod wordt voorzien voor daders van zulke feiten, uit te breiden naar de hele kuststreek. Hij heeft luidop gezegd dit te zullen uitvoeren. Dat was — wat mij betreft — groot nieuws.’

Dit betekent dan dat amokmakers met een plaatsverbod niet alleen niet meer aan de kust mogen komen, maar evenmin nog toegang hebben tot recreatiedomeinen en openbare zwembaden?

Metsu: ‘Ja. Hij heeft gezegd dat hij bereid is om dit uit te breiden naar de recreatiedomeinen over gans het grondgebied. Een plaatsverbod en een zwarte lijst voor amokmakers, op dat voorstel is de minister ingegaan.’

Wettelijk kader

Hoe denkt de minister dit te gaan organiseren?

Metsu: ‘Hij heeft gezegd dat in het geval van jeugdcriminelen er in de woonplaats een registratieplicht zou kunnen komen, waarbij die in het weekend thuis zouden moeten blijven. Dat kan dan opgelegd worden als extra straf. Wanneer die dan toch ergens waar het plaatsverbod geldt worden betrapt, dan moeten er ook straffen volgen die hoog genoeg zijn.’

Het is dus een vorm van huisarrest, maar zonder huisarrest te zijn. Metsu bevestigt dit; ze mogen naar een stadscentrum afzakken, maar krijgen enkel een plaatsverbod krijgen voor de recreatiedomeinen en de kust.

Er moet dan eerst nog een wettelijk kader komen…

Metsu: ‘Ook dat klopt. De minister heeft zich geëngageerd om dat uit te werken. Daar is nog geen termijn op gekleefd. Het seizoen is nu volop bezig. Hij heeft hele straffe taal gebruikt, dus de verwachtingen zijn hoog gespannen, maar de resultaten moeten ook wel snel komen. Ik denk dat de minister in een crisissituatie altijd initiatieven kan nemen. We zitten nu in het reces, er zijn geen wetgevende besprekingen op dit ogenblik… Maar hij heeft zich vanochtend heel kordaat uitgedrukt. Wij hebben hard op de nagel geklopt, ik denk dat het nu aan hem is om dit waar te maken.’

Ook linkerzijde benoemt nu problemen

De linkerzijde heeft het nogal moeilijk met dit onderwerp. Wat was hun houding tijdens de hoorzitting?

Metsu: ‘De linkerzijde heeft nu wel gezegd dat het problematisch is en dat het probleem ook benoemd mag worden, maar ze benadrukken dat niet iedereen over dezelfde kam geschoren mag worden. Wat niemand doet, voor de duidelijkheid. Het gaat hier steeds over jeugddelinquenten die al een strafblad hebben of op z’n minst bekend zijn bij de ordediensten. Ik wil ook wel gezegd hebben dat mensen met een migratieachtergrond die heel hard hun best doen om mee te draaien in deze maatschappij dit weekend heel hard gevloekt hebben. Dat jeugdcrapuul vergalt het voor iedereen.’

Straffeloosheid

De straffeloosheid speelt ook een rol. We horen graag dat er nu stevige taal wordt gesproken, maar alles staat of valt natuurlijk met een degelijke opvolging door het gerecht en een gepaste strafuitvoering…

Metsu: ‘Dat is waar. Wij hebben al jaren een wetsvoorstel op de plank liggen over het toepassen van snelrecht voor die doelgroep, die op heterdaad betrapt is en waar verder geen bewijslast voor moet worden gezocht. Die groep zou binnen de week voor de rechter moeten komen. Mijn collega Kristien Van Vaerenbergh (N-VA) is hier de trekker van.’

Snelrecht moet er komen

Daarnaar gevraagd, geeft Kristien Van Vaerenbergh tekst en uitleg bij het wetsvoorstel en de bijbehorende problemen. ‘Naar aanleiding van het EK heeft men in de Kamer destijds een wet rond het snelrecht voor hooligans gestemd. Het gaat dan over ernstige misdrijven waarbij weinig onderzoek vereist is en waar de schuld evident is. Dat geldt eigenlijk ook voor wat er dit weekend is gebeurd: alles staat op beeld, de feiten zijn duidelijk. Die mensen kan je in principe snel voor een rechter brengen. Het oorspronkelijke voorstel van 2000 is door het Grondwettelijk Hof vernietigd, waardoor de beslissing om voor snelrecht te kiezen overgeleverd is aan de goodwill van de parketten.’

Snelrecht wordt in Brussel wel vreemd geïnterpreteerd, volgens Van Vaerenbergh. ‘Wanneer we het dan specifiek hebben over Brussel, komt daar bij dat snelrecht in de praktijk neerkomt op een procedure van acht maanden. Dat is op zich om te lachen, dat zou het tijdsverloop van een normale procedure moeten zijn. Het is belangrijk om na de feiten zo snel mogelijk een veroordeling te bekomen en dan ook een degelijke strafuitvoering te krijgen. Het snelrecht is een goede procedure om voor zaken zoals nu in Blankenberge een duidelijk signaal te geven dat het zo niet verder kan. Ik lees in de krant dat één van die gastjes op vijftienjarige leeftijd al achttien feiten heeft gepleegd. We zien dit eigenlijk dagelijks. Dat is allemaal het gevolg van een te trage rechtsgang en het uitblijven van een degelijke strafuitvoering.’

Van Vaerenberghe is ondertussen klaar met het voorbereidend werk. ‘Ons voorstel hieromtrent ligt nu terug klaar om ingediend te worden. Ik heb het al naar de Raad van State gestuurd om zeker te zijn dat het effectief kan passeren. In principe ligt het klaar om gestemd te worden.’

Geesten gerijpt

Denkt U dat er nu een meerderheid voor gevonden kan worden?

Van Vaerenbergh: ‘Ik denk dat momenteel de geesten wel rijp zijn om er een meerderheid rond te krijgen. Ik denk dat Open Vld hier kan in meegaan. Wanneer ik De Crem hoor, denk ik dat we van CD&V ook wel steun kunnen verwachten. Ik hoop dat het snel op de agenda komt, maar er is veel werk in de Commissie Justitie (Van Vaerenbergh is daarvan voorzitter — WM). De actualiteit noopt ons om dit op het voorplan te plaatsen.’

Is het door de actualiteit mogelijk om de Commissie bijeen te roepen voor een spoedbehandeling? Het ijzer smeden wanneer het heet is, als het ware…

‘Wij gaan alleszins snel van start gaan met de Commissie in september. Dan gaan we dat zeker op het voorplan zetten. Ik heb het nog niet meegemaakt dat het zo snel kan gaan voor wetgevend werk. Ik kan dat wel vragen aan de Kamervoorzitter, maar het zou vrij uniek zijn dat het op de door u voorgestelde manier verloopt. Wanneer het wet wordt is het ook niet van toepassing voor de feiten van afgelopen weekend. Let op, de parketten kunnen het snelrecht nu al toepassen, maar dat hangt van hun goodwill af. Wanneer onze wet er doorkomt, moeten de rechtbanken gewoon volgen. Dat is dan het verschil met nu’.

Vijgen na Pasen

Alles hangt dus af van hoe snel er werk kan gemaakt worden van wetgevende initiatieven. Dat geldt ook voor de plannen van minister De Crem. Die liet al verstaan dat de oplossing niet meer verwacht moet worden tijdens deze vakantie. Hoe dit dan allemaal de komende weken en weekends aangepakt moet worden, is maar de vraag. Op de hoorzitting van de gezamenlijke Commissie Justitie en Binnenlandse Zaken van 7 juli jl. werden door de politievakbonden al concrete initiatieven aangereikt. Zij zagen de problemen al van ver afkomen. Daar werd blijkbaar niets mee gedaan.

Registratie met identiteitskaart werkt

Mario Thys van politievakbond NSPV verduidelijkt. ‘Je zou kunnen werken met een registratietool waarbij je je moet registreren met behulp van de identiteitskaart. Zo kan je de capaciteit controleren en overpopulatie in de hand houden. Je kan er dan ook diegenen uithalen die omwille van de feiten die ze hebben gepleegd een plaatsverbod hebben gekregen. Zo’n systeem hoeft niet permanent te zijn. Ik zou dit nu specifiek voor de coronaperiode ingevoerd hebben.’

Dat dit werkt, mag blijken uit wat er momenteel in het Sport Vlaanderendomein van Hofstade gebeurd. Daar moeten de bezoekers zich vooraf registreren met hun identiteitskaart en een toegangsprijs betalen. Dit blijkt voldoende om de amokmakers weg te houden.

‘Schop onder hun gat’

Thys heeft ook zo zijn bedenkingen bij de organisatie aan de kust. ‘Je hebt aan de kust bitter weinig coördinatie. Iedere burgemeester en zonechef doet zijn eigen ding, zonder rekening te houden met wat er rondom gebeurd. Je hebt eigenlijk nood aan een overkoepelend orgaan dat dit coördineert. Het straffe is dat die functies bestaan: je moet ze enkel een schop onder hun gat geven zodat ze hun verantwoordelijkheid nemen. Het gaat dan over de provinciegouverneur en de directeur-coördinator. Die zouden het gebeuren moeten opvolgen en de ordediensten aansturen richting waar het nodig is.’

Thys geeft een voorbeeld. ‘Ik heb met onze provinciale voorzitter gesproken over de inzet van paarden. Wij zijn met veertien paarden aanwezig aan de kust (twee per zone). Ik vroeg me af waarom die niet zijn ingezet. Het antwoord is dan dat die maar aanwezig zijn tot 16.00 uur. Wanneer je dan vechtpartijen krijgt om halfzes zijn die mensen weg. Maar als je weet dat er rond twee uur moeilijkheden ontstaan, dan zou je die ploegen te paard al die richting uit moeten sturen. Toch zeker de twee ruiters van de betreffende zone. De ploegen van de naburige zones zou je dán al aan de grenzen van de zone kunnen laten postvatten. Bij incidenten heb je zo onmiddellijk zes paarden die samen kunnen tussenkomen. Dat verhoogt je slagkracht enorm.’

politiepaarden

Plaatsverbod en snelrecht voor amokmakers