In Italië heeft een bisschop negen geestelijken aangegeven bij de politie. De negen worden beschuldigd van seksueel misbruik van minderjarigen. Het is voor het eerst dat een Italiaanse bisschop met aanklachten naar de politie trekt, en dat zorgt voor veel ophef.

Bisschop Nerbini

Het zou geen nieuws mogen zijn. Een bisschop die beschuldigingen van seksueel misbruik aan de politie meldt. Maar de recent gewijde bisschop van Prato (Toscane), Giovanni Nerbini, deed het. De bisschop ondernam dat op eigen initiatief, want noch de staat, noch het Vaticaan verplichten hem daartoe.

Het seksueel misbruik kwam deze zomer aan het licht. Een man van in de twintig vertelde een priester dat hij en een van zijn broers, seksueel misbruikt waren door verschillende leden van de ‘Leerlingen van de Annunciatie’ tussen 2008 en 2016, toen ze nog minderjarig waren. De priester adviseerde de jongen man om de toenmalige bisschop Agnostinelli op de hoogte te brengen, wat hij deze zomer (2019) deed. De bisschop bracht de Congregatie voor de Geloofsleer op de hoogte, dat een onderzoek opende. Dat is in de kerk de vaste procedure bij meldingen van seksueel misbruik tegen geestelijken.

Ondertussen kreeg het bisdom een nieuwe bisschop. Bisschop Giovanni Nerbini, een late roeping die eerst leraar was en pas op zijn 41ste priester werd gewijd. In december ontving de nieuwe Bisschop een brief van de Congregatie voor de Geloofsleer, daarin werd gemeld dat de gemeenschap van de ‘leerlingen van de Annunciatie’ werd opgeheven. Ook de aanklacht van seksueel misbruik zou daarin vermeld staan. Er wordt aangenomen dat de bisschop kort daarop de politie verwittigde.

Volle medewerking van de kerk

‘Onze eerste opdracht is de waarheid’ zei Bisschop Nerbini op een persconferentie. Dat persmoment kwam er nadat lokale magistraten bekend gemaakt hadden dat ze een onderzoek voerden naar negen leden van de -ondertussen opgeheven- gemeenschap. Onder hen vijf priesters en de stichter van de gemeenschap.

Bisschop Nerbini zegde de volledige medewerking van de kerk toe voor het politieonderzoek. ‘Ik verberg mijn en pijn en grote bezorgdheid niet en ik hoop dat de beschuldigingen niet waar zijn’ vertelde hij aan de journalisten. ‘Maar de eerste bekommernis van de kerk in Prato is de waarheid ontdekken. Daarom hoop ik dat de magistraten, in het belang van iedereen, hun onderzoek zo snel mogelijk kunnen afronden.’

Sektarische gemeenschap

De in opspraak gebrachte gemeenschap, ‘De leerlingen van de Annunciatie’, stond al een tijdje op de Vaticaanse radar. Al twee keer in het korte bestaan van de gemeenschap (ze is erkend in 2005) kwam er een Vaticaanse doorlichting. Niet omwille van meldingen van seksueel misbruik, wel omdat het Vaticaan vond dat er een te sektaire geest hing in die gemeenschap. De kerk twijfelde ook aan de leiderschapscapaciteiten van de charismatische stichter.

De gemeenschap was gesticht door de priester Gilioli Gigli, die eerder lid was van een andere duistere gemeenschap in Verona. Hij startte zijn nieuwe gemeenschap in Prato onder de goedkeuring van de toenmalige bisschop. De bedoelign was dat de nieuwe gemeenschap zou leven naar het ‘hier ben ik Heer’, het antwoord van Maria op de aankondiging van de Engel Gabriël (Annunciatie). Wie in de gemeenschap binnentrad legde naast de drie traditionele kloostergeloften van armoede, kuisheid en gehoorzaamheid ook een vierde gelofte af van ‘overgave aan het onbevlekte hart van Maria’.

De Leerlingen van de Annunciatie namen de taak op zich om jonge mensen in een roepingencrisis te begeleiden. Robert Mickens citeert de taken die ze willen opnemen: ‘het gezin van vandaag vormen en redden, dat steeds in een grotere crisis is’, en ‘religieuze en diocesane priesters ondersteunen en helpen hun roeping getrouw te leven’. Over dat laatste hadden ze dan blijkbaar bijzondere ideeën.

Uitzondering of nieuwe weg?

Het is nu af te wachten of Bisschop Giovanni Nerbini in Italië een uitzondering zal blijven, of dat hij een nieuwe richting bepaalt. Zullen de bisschoppen afstappen van hun alleenrecht om beschuldigingen van seksueel misbruik in hun bisdom te onderzoeken? Volgens Vaticaanwatcher Rober Mickens zijn verschillende bisschoppen in Italië doodsbang door de keuze van Nerbini. Er staat veel op het spel.

‘Hun privilege en immuniteit staat op het spel, net als de stilte die de daders beschermt. Ook de mystiek van het heilige staat op het spel, die nog te veel clerici cultiveren en gebruiken als heilige macht om andere te beheersen.’

Prato

Bisschop geeft seksueel misbruik door geestelijken aan bij politie