Veel ‘bla bla’, weinig ‘boem boem’. Zo zullen de laatste twee maanden van Donald Trumps presidentschap de geschiedenisboeken ingaan. Deze vaststelling is goed nieuws voor een land dat meer rellen kan missen als kiespijn. Ze is ook verrassend — en misschien wat teleurstellend — voor de meer hysterische deelnemers aan het openbaar debat. Zij meenden immers dat de golfende miljardair zou weigeren in januari zijn ambt op te geven. In één versie van deze progressieve koortsdroom barricadeert The Donald zich, à la Tony Montana in Scarface, in het Oval Office van het Witte Huis, snuift een berg coke en begroet de nieuwe regering-Biden met een M16-machinegeweer: ‘Say hello to my little friend’.

In plaats daarvan lijkt de president stilaan de ernst van de situatie in te zien. Nadat advocate Sidney Powell door Team Trump werd ontslagen omdat ze haar waanzinnige aantijgingen over high level samenzweringen en corruptie niet hard kon maken, besloot de president zijn opvolger toegang te verschaffen tot de geheime informatie van ’s lands inlichtingendiensten. Een dag eerder had Trump zijn verzet opgegeven tegen de de facto erkenning van Biden als president-elect door zijn eigen General Services Administration. Hierdoor kan Biden onder meer beroep doen op federaal geld voor de transitie. Daarnaast liet de president eveneens weten dat hij zijn nederlaag zal toegeven — of correcter ‘het Witte Huis zal verlaten’ — wanneer het kiescollege op 14 december formeel samenkomt en Biden als winnaar aanwijst.

Driftbuien

Voorgaande bewijst nogmaals dat van alle verwijten die Donald Trump met de regelmaat van de klok naar het hoofd geslingerd krijgt, ‘dictator’ misschien wel het meest absurde is. De president is een kleinzielig man, een slechte verliezer wiens driftbuien elk kind het verlies van hun PlayStation zouden opleveren. Hij is ook — bewust of onbewust — een federalist. Een voorstander van gedecentraliseerde beleidsvoering en een laissez-faire-economie. Een reflexmatige isolationist die de Amerikaanse overheid ook buiten de eigen landsgrenzen een meer bescheiden rol wilt laten spelen.

De commander-in-chief verzamelt geen geheime militie rond zich die hem in januari aan de macht moet houden. Zijn eigenlijke pogingen om toch nog een tweede termijn te versieren, lopen via de onafhankelijke rechtbanken. Die vonnissen worden gewezen door rechters die, gelet op het gemak waarmee zij Trumps advocaten de deur wijzen, blijkbaar niet onder druk worden gezet. Meer algemeen zou je denken dat iemand die een staatsgreep plant, toch eens iets illegaals zou moeten doen. Of überhaupt iets zou doen. Want het enige waar de president zich momenteel mee bezig lijkt te houden, is mokken en Twitteren — onvoldoende voor een coup.

Logge olietanker

Dus voor eenieder die vreest voor een tweede Burgeroorlog als gevolg van concurrerende presidenten in Washington D.C.: u kan rustig slapen. Op 20 januari wordt Joe Biden ingezworen als president van de Verenigde Staten. Trump zal dat schoorvoetend aanvaarden. Dat betekent niet dat u zichzelf een rad voor de ogen moet draaien. Joe Bidens eenheidsretoriek — waarmee hij occasioneel zijn voormalige baas kopieert — zal gepaard moeten gaan met een oprechte poging tot compromis wil hij de politieke temperatuur opnieuw doen dalen. Met zijn kabinetsselecties — als president kiest hij zijn eigen ministers — vermijdt hij in ieder geval de meest controversiële opties. Zoals oud-veiligheidsadviseur onder Barack Obama, Susan Rice, en progressieve stokebranden, senatoren Elizabeth Warren en Bernie Sanders.

De eerste echte test worden de eerste 100 dagen van de nieuwe president. Die worden doorgaans gepercipieerd als een indicatie in welke richting de nieuwe leider het land wil manoeuvreren. Maar dat manoeuvreren, dat is niet eenvoudig. Zoals onder meer Barack Obama zal beamen, zijn de Verenigde Staten geen wendbare zeilboot maar een logge olietanker. De enorme (ideologische) diversiteit speelt daarbij een belangrijke rol. De volgende president mag dan wel beweren dat er voor hem geen ‘rode’ (Republikeinse) of ‘blauwe’ (Democratische) staten zijn (enkel de Verenigde Staten), maar die zijn er wel degelijk. En die rode staten, die zullen zich met hand en tand verzetten tegen, bijvoorbeeld, de legalisatie van elf miljoen illegale immigranten die momenteel op Amerikaans grondgebied verblijven, zoals de volgende commander-in-chief in een recent tv-interview beloofde.

Schaduw

Dat Donald Trump in 2020 aan het kortste eind trekt, betekent ook dat zijn schaduw de komende vier jaar boven de Republikeinse Partij zal blijven hangen. De Amerikaanse grondwet bepaalt immers niet dat een politicus maar twee keer mag kandideren voor het presidentschap. Wel dat hij maar twee keer verkozen kan worden. In 2024 zou Trump ten tijde van de stembusgang 78 jaar oud zijn. Niet jong, dat klopt. Maar Joe Biden deed het op 77-jarige leeftijd. En indien Biden een tweede ambtstermijn nastreeft, zou de 78-jarige Trump opnieuw het groene blaadje zijn.

Dat progressief Amerika de president na heel wat bloed, zweet en tranen dan toch uit het Witte Huis wist te verdrijven, betekent, ironisch genoeg, dat hij voor een langere tijd een prominente rol op het politieke toneel kan spelen. Had Trump gewonnen, dan had hij binnen vier jaar van zijn politiek pensioen kunnen (moeten) genieten. Trump 2024 is maar mogelijk omdat Trump 2020 op een nederlaag uitdraaide.

Trump-Republican Party?

Maar is er appetijt onder de partijbasis voor nóg een seizoen van de Trump-show? David Neyskens maakte net na de verkiezing op deze webstek al gewag van de verrijzenis van de ‘Trump-Republican Party’. Dat Trump zijn stempel drukte op de ‘Partij van Lincoln’ betekent daarom nog niet dat hijzelf een tweede kans krijgt van de basis. De eerste bevragingen geven evenwel aan dat heel wat Republikeinen een rematch tussen Trump en Biden wel zien zitten. In een The Hill/HarrisX-peiling gaf 75 procent van Republikeinen aan dat ze Trump opnieuw willen zien kandideren voor de partijnominatie.

Wanneer de bevraagden een concrete set tegenstanders wordt aangereikt, kan Trump, volgens een peiling van Politico, op de steun van zo maar eventjes 53 procent van de bevraagden rekenen. Betekent dit dan dat de overige 47 procent Trumps cirkel de rug toekeert? Helemaal niet. Op de tweede plaats (met 12%) vinden we immers Mike Pence, Trumps vicepresident, terug. En de derde plaats (goed voor 8%)? Die is voor Donald Trump. Junior, wel te verstaan. Andere, meer traditionele (hoewel ideologisch best diverse) Republikeinen, zoals oud-ambassadrice naar de Verenigde Naties, Nikki Haley, en senatoren Ted Cruz, Mitt Romney en Marco Rubio halen elk minder dan vijf procent.

Incontournable

Verwacht dan ook heel wat Republikeinse hoogwaardigheidsbekleders die de komende jaren de kat uit de boom kijken. Springt Donald of springt hij niet? Indien hij springt zullen heel wat GOP-prominenten besluiten dat zij geen kans maken op de nominatie. Iets gelijkaardigs voltrok zich in 2016 aan Democratische zijde, toen oud-minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton incontournable leek. Dat zij de partijnominatie na een felbevochten campagne bijna moest laten aan een partij-onafhankelijke, radicaal-linkse senator uit het piepkleine Vermont, deed vermoeden dat zij een stuk zwakker stond dan men eerst had aangenomen. Dat bewijs werd beslissend geleverd in november van dat jaar. In de vier die volgden, werd van Clinton, behoudens de occasionele klaagzang, nog weinig vernomen.

Maar Donald Trump, die kan zich nu, zonder de verantwoordelijkheden van het presidentschap, vier jaar lang laten gelden. Door bepaalde beleidsvoorstellen te steunen, af te rekenen met politieke vijanden of te hinten op een nieuwe presidentscampagne — van hemzelf of van zijn zoon. Maar één ding is zeker: Donald Trump will not go gentle into that good night.

president-elect

Trump is dood, lang leve Trump