Afgelopen maandag publiceerde ik een column rond – hoe kan het anders in deze tijden – nog maar eens corona, het beleid, de maatregelen en de vaccinaties. Al vanaf het begin van de pandemie heb ik me pro vax opgesteld, voor de vaccins, de mondmaskerplicht, de covid-pas, voor de veelgeplaagde Vandenbroucke zelfs, die ik prees voor zijn vasthoudendheid.

Niet bekeerd

In die recente column tapte ik uit een ander vaatje: we zitten fout, de ouderen gijzelen de betrekkelijk immune jongeren, misschien moeten we het virus wel zijn natuurlijke gang laten gaan. Dat leverde applaus bij de critici van het coronabeleid, de antivaxbeweging, mensen die op de betogingen in Brussel waren. Het luidde dat Sanctorum –‘beter laat dan nooit’- zijn verstand had teruggevonden, zich eindelijk heeft bekeerd tot de ware leer. Anderen waren ontgoocheld en schamperden dat hij een knieval had gedaan voor de luidste roepers.

Wel, ik moet beide terechtwijzen: ik ben niet ‘bekeerd’. Alleen probeer ik als denker niet vast te roesten in een bepaald denkbeeld. Ik heb de zaak dus, om het simpel te zeggen, eens van de andere kant bekeken. Jawel, mensen die ons waarschuwen voor de pasjesmaatschappij hebben een punt. En neen, niet alles is nonsensikale complottheorie. Er is een proces aan de gang waarbij de overheid (‘het systeem’) sluiks haar grenzen verlegt, er is een door het virologenkransje ingeblazen pensée unique, de Big Pharma is de grote winnaar in het vooruitzicht van de nieuwe ‘priktatuur’. Ik ben ver gegaan in dat standpunt, tot het uiterste, en ik geloof er ook in, zoals een goede advocaat (of advocaat van de duivel) ook in zijn cliënt moet geloven.

Het innerlijk debat

Herroep ik daarmee mijn vorige columns? Geenszins. Maar het virus dwingt ons tot out-of-the box denken, tot hersengymnastiek, en alleen al daarvoor heeft het zijn nut. We pleiten voor een open debat, we schimpen op Bart Schols en Phara omdat ze dat open debat niét organiseren en zich beperken tot de usual suspects. Die analyse is juist, er worden meningen en tendensen onder de mat geveegd.

Net daarom pleit ik ervoor dat iedereen alvast het debat al eens in zijn eigen hoofd voert. Dat hoeft niet tot twijfelzucht of gespletenheid te leiden: je staat gewoon ’s morgens op en denkt: ‘hmm, eigenlijk hebben die anderen ook wel een punt’. Gewoon doen, probeer het eens, het is een frisse mentale douche. Verwar dat niet met zoiets fluttig als voortschrijdend inzicht, de dooddoener van de mainstream pers: het gaat werkelijk om een choc des idées.

In het filosofisch jargon heet dat dialectiek, vandaag wordt het verward met de tsjevenattitude van het enerzijds-anderzijds, van twee walletjes eten, de ironie van Rik Torfs, de Ubertwitteraar die eigenlijk in niets meer gelooft behalve in zichzelf en het kerkelijk recht. Het innerlijk debat is iets anders. Het stelt de onmogelijkheid van het compromis vast, en zoekt afwisselend naar argumenten voor zwart en wit. Enfin, zoeken, neen, ze bieden zich aan, het is kwestie van ze niet af te weren. Ik laat me maar zelden overtuigen door iemand, het is een zelfstandig aftasten van de uitersten.

Echokamers

Voor sommige lezers kan dat lastig zijn, het zij zo. Ik wil niet de spreekbuis zijn van een mainstream, noch de linkse noch de rechtse. Het links/rechts-antagonisme heeft zijn tijd gehad, maar het mag niet stranden in het midden als een vis op het droge. We moeten blijven gaan voor gedurfde radicaliteit, maar niet voor het gedachteloos fanatisme, verstand op nul. Ik wil mezelf uitdagen, breinen kietelen, hersenen activeren en mensen doen nadenken. De sociale media zijn hier jammer genoeg meestal geen aansporing toe, integendeel, ze bevorderen het ééndimensionele rechtdoordenken.

Ben ik ‘inconsistent’? Dan is dat maar zo. Dag in dag uit je grote gelijk uitbazuinen à la JMD, dat levert een hoop volgers en applaus op, maar uiteindelijk preek je voor gelijkgezinden en doet zich het fatale echokamer-effect voor: meningen die alleen nog de bevestiging zoeken, men schrijft wat men denkt dat de lezer wil lezen. Het boe-geroep van de overkant bevestigt dan nog extra het Grote-Gelijk-gevoel. Die echokamers vind je overal, niet in het minst op Twitter en Facebook waar iedereen als een monarch heerst over zijn/haar eigen vierkante meter meningen, behoudens blokkering vanwege de oppermonarch.

Dit allemaal maar om te zeggen dat enig gevoel voor humor helpt in het relativeren van meningen, ook en vooral uw eigen mening, en dat ik u mijn vier jongste boeken van harte aanbeveel als kerstcadeau . Durf te denken, zoals Kant al zei. Ik voeg eraan toe: ‘durf te lachen’. Niets zo goed voor de aanmaak van antistoffen.

pro vax

Heeft Sanctorum zich bekeerd tot de antivax beweging?