De Verenigde Staten zijn geen democratie, maar een federale, constitutionele republiek. Dat heeft belangrijke gevolgen. Zo is de wil van de meerderheid niet per definitie de wil van het land. Met uitgebreide ‘checks and balances’ hoopten de Amerikaanse founding fathers de ‘passies van de massa’ te kanaliseren (en te beteugelen). Latere generaties namen sommige checks weg, maar voegden er ook toe. Eén ervan ligt nu op het Democratisch kapblok.

Democratisch presidentskandidaat Kamala Harris steunt de afschaffing van de ‘filibuster’. De filibuster is een procedureregel in de Amerikaanse Senaat, die bepaalt dat wetgeving maar met zestig op honderd stemmen kan worden aangenomen. Deze regel verzekert een minimale consensus en beschermt de politieke minderheid. Geen slechte zaak in een divers, uitgestrekt land met meer dan 300 miljoen inwoners.

Zelfopgelegd

De filibuster beperkt de slagkracht van de Senaat. Dat doet hij met de goedkeuring van die kamer, want de Amerikaanse Grondwet legt deze supermeerderheid niet op. De filibuster is een procedurebepaling, een regel van interne orde. Ze werd ingevoerd door een gewone meerderheid van de senatoren en kan met een gewone meerderheid ook weer worden afgevoerd. Iets wat Democratische partijbonzen maar al te graag willen.

De Democratische Partij heeft grote plannen na de verkiezing van Kamala Harris. Dat gaf Harris ook toe

De Democratische Partij heeft grote plannen na de verkiezing van Kamala Harris. Dat gaf Harris ook toe. Zo hoopt ze een federale abortuswet te ondertekenen nadat deze door het Huis van Afgevaardigden en de Senaat zal worden aangenomen. In de Senaat een onmogelijke opdracht, aangezien de Republikeinse fractie ook na de inauguratie van de nieuwe president minstens 41 hoofden zal tellen. Tenzij, misschien, als de filibuster verdwijnt.

Veranderingen

Ook de Republikeinen zitten soms verveeld met het bestaan van de filibuster. Zo staat de senatoriale supermeerderheid strengere immigratiewetgeving in de weg. Toch is de aanval op het systeem er één die bijna uitsluitend uit linkse, Democratische (grote ‘d’) hoek komt. Dat komt omdat ‘op de rem staan’ deel uitmaakt van het DNA van het conservatisme van de Republikeinse Partij. Het progressisme van de Democraten eist daarentegen veranderingen. Grote veranderingen.

Wie een verkiezing verliest en zijn prioriteiten genegeerd ziet, aanvaardt dat maar als hij de volgende keer misschien wél aan het langste eind trekt

Democratie (kleine ‘d’) werkt zolang beide kampen van een tweepartijensysteem erop vertrouwen dat ze de macht kúnnen grijpen. Wie een verkiezing verliest en zijn prioriteiten genegeerd ziet, aanvaardt dat maar als hij de volgende keer misschien wél aan het langste eind trekt. Bovendien moet elke partij erop vertrouwen dat de andere de democratische spelregels niet verandert nadat hij (tijdelijk) aan de macht kwam. Verdwijnt dat dubbel vertrouwen, dan verdwijnt de democratie.

Democraten spreken graag over het gevaar dat de oppositie betekent voor de republiek. Republikeinen spelen dat spel graag mee, en focussen op drie Democratische initiatieven die zonder de filibuster plots mogelijk worden.

Democratisch mankement

Twee belangrijke territoria van de Verenigde Staten zijn geen ‘state’: hoofdstad Washington D.C. en Puerto Rico, een overzees, Spaanssprekend gebied met meer dan 3 miljoen inwoners. Ze hebben allebei een speciale status, die hen vertegenwoordiging in de Senaat ontzegt.

Democraten zouden dit ‘democratisch mankement’ maar al te graag verhelpen, en zowel Washington D.C. als Puerto Rico promoveren. Deze nieuwe deelstaten zouden immers Democratische politici afvaardigen. Voor de Republikeinse fractie lijkt de wissel van de wacht dan erg ver weg.

Illegale migranten

Een andere manier om meer staten Democratisch blauw te kleuren, is de (stapsgewijze) toekenning van het burgerschap aan illegale immigranten. Strijdstaten (‘swing states’) als Arizona of Nevada zouden definitief overhellen naar de Democratische Partij. Texas, nog altijd het juweel in de Republikeinse kroon, zou plots een dubbeltje op zijn kant worden. De import van kiezers; demografie als electoraal wapen.

Is één en ander ongrondwettig? Geen probleem. Democratische hoofwaardigheidsbekleders lieten al weten dat ze het Supreme Court, het Grondwettelijk Hof, willen stofferen met de eigen mensen. Niet ter vervanging van gepensioneerde of gestorven magistraten (zoals de Republikeinen dat doen), maar door het aantal rechters te verhogen.

‘Checks and balances’ zijn immers overbodig, zelfs gevaarlijk voor de grote sprong voorwaarts van de Democratie (grote ‘d’).

procedureregel

Democratische staatsgreep