Het aardigste dat ik me herinner van John Bercow, de voorzitter van het Britse Lagerhuis — beter bekend als de Speaker — is dat hij op Wimbledon de aandacht van Roger Federer probeerde te trekken. Die deelde handtekeningen uit, en Bercow riep van dichtbij iets als ‘goed gedaan Roger!’ Alsof ze elkaar kenden. Dat bleek niet het geval: Federer negeerde hem volledig. De video met Bercow’s schaapachtige glimlach na deze vernedering ging viraal. De man wil zó graag bij de jetset horen, maar denkt abusievelijk dat likken naar boven en trappen naar onderen daarbij helpt. Bercow heeft zeker talenten, en doet het vooral in het buitenland enorm goed, zoals pas nog bij Jinek, maar in Engeland is hij op z’n zachtst gezegd omstreden.

Hij heeft meer parlementsleden voor gek gezet dan goed voor hem is, door hen publiekelijk te kleineren en uit te foeteren. Moeten ze tegen kunnen en is aardig om naar te kijken, maar de slachtoffers zijn steevast Leavers: parlementariërs die gevolg willen geven aan het referendum van 2016. De Speaker teistert dit relatief kleine contingent van het Lagerhuis door keer op keer de proceedings in het voordeel van Remain te plooien, de andere kant. Dat heeft hij tot het laatste moment volgehouden, door net op tijd te vertrekken om het huidige, Remain-gezinde parlement zijn opvolger te laten kiezen, in plaats van het volgende parlement, dat wel eens meer naar brexit zou kunnen neigen.

Baantje in Brussel?

Op één plek is Bercow enorm populair: Brussel. Hij zet immers al drie jaar lang zijn niet geringe bevoegdheden in om Brexit te torpederen, terwijl hij neutraal zou moeten zijn. Zoals een illustere Speaker uit de 17e eeuw het uitdrukte: ‘I have neither eyes to see, nor tongue to speak, in this place, but as the house is pleased to direct me, whose servant I am here…’

Niet bepaald Bercow op het lijf geschreven, die begin deze week liet weten zich niet herverkiesbaar te stellen. Guy Verhofstadt bood hem per tweet meteen een functie aan in Brussel.

Guy Verhofstadt / Twitter

Dat roept vragen op, zoals hoeveel baantjes in Brussel deze hofnar van het Europese Parlement eigenlijk heeft weg te geven. Hij grijpt zelf al jaren naast iedere Europese job die hij begeert, misschien omdat hij dit soort puberale acties niet achterwege kan laten. Iedere keer als hij iets roept over brexit, geeft dat weer voor veel Engelsen de doorslag daar toch maar voor te kiezen. Ga zo door Guy, moeten Nigel Farage en Boris Johnson wel denken…

Bercow zit in het parlement voor de Conservatieven, maar heeft dankzij zijn openlijke afkeer van brexit de meeste fans onder het zootje ongeregeld dat vandaag de dag de oppositiebanken vult. Labour-parlementsleden wierpen zich aan het eind van zijn schandalige afscheidsspeech met veel misbaar op de Speaker, om hem steun te betuigen en zogenaamd te dwingen in de zaal te blijven. Ze staken papiertjes omhoog met ‘Silenced’, als protest tegen de prorogation van Boris Johnson: die paar dagen meer reces dan gebruikelijk.

Parlementaire vertoning

Dit parlement is een droevige vertoning geworden. Gelukkig zijn verkiezingen hoe dan ook in aantocht, al probeert de voltallige oppositie ze tegen te houden uit vrees voor de uitslag. Het blijft bizar, Jeremy Corbyn zeurt al jaren iedere week om verkiezingen, maar nu Johnson ze aanbiedt, wil hij ineens niet meer… Men is bang dat hij de periode van voorbereiding zou gebruiken om ongehinderd en zonder deal uit de EU te stappen. Daarom diende Labour een motie in die Johnson verplicht uitstel te gaan vragen in Brussel, de lengte van dat uitstel overlaat aan de EU, en een no-deal brexit uitsluit. Zodat er de facto niets meer te onderhandelen valt. Het was door toedoen van Bercow dat de motie überhaupt werd behandeld. Als het, zoals gebruikelijk, aan de regering had gelegen, was dat niet gebeurd. Johnson heeft al laten weten de motie aan zijn laars te gaan lappen.

De laatste motie die nog werd aangenomen voor het Huis met reces ging, eiste dat al het SMS-verkeer tussen Johnson en zijn adviseurs aangaande genoemde prorogation aan het parlement zou worden overlegd… Een normale Speaker had ook deze motie ten alle tijden behoren te weigeren, omdat het parlement met deze eis op de stoel van een rechter gaat zitten. De motie werd overigens ingediend door Dominic Grieve, een fanatieke Remainer, tot twee weken terug nog kamerlid van Johnson’s eigen partij, maar door de premier met 30 anderen eruit gegooid, omdat hij met Jeremy Corbyn tegen de regering had gestemd.

Parlementaire rechtbank, politieke rechters

De grap is dat tot in de late middeleeuwen het Britse parlement inderdaad kon optreden als rechtbank. Zonder rechters, advokaten of getuigen voerde het processen en velde het vonnissen — steevast de doodstraf, zogeheten Acts of Attainder. De koning was destijds nog echt de baas van het parlement, en liet op deze manier te pas en vaker te onpas lastpakken letterlijk een kopje kleiner maken. Die tijden zijn voorbij, en de dwaze motie van Grieve zal zeer waarschijnlijk niet worden afgedwongen, al dreigen hordes hysterische Remainers al met de gevangenis voor premier Johnson.

Engeland heeft niet alleen een parlement dat zich als rechtbank gedraagt, maar ook rechters die zich met de gang van zaken in het parlement bemoeien. Iedereen met genoeg geld en juridische kennis kan bij een Engelse rechtbank aankloppen, als de regering volgens hem of haar de rechten van het parlement niet eerbiedigt, of anderszins de wet niet naleeft.

Engelse rechters oefenden al na het in werking zetten van de artikel 50-procedure die tot uittreding uit de EU moest leiden, invloed uit op de gang van zaken in het parlement. Een zekere Gina Miller had een aanklacht ingediend: een juriste en hedge-fund manager met extreem diepe zakken, die een persoonlijke kruistocht voert tegen brexit. Ze had in het hoogste beroep succes: het hooggerechtshof dwong de regering May om voor iedere stap in deze procedure toestemming aan het parlement te vragen. Die zaak gaf meteen discussie over de bemoeienis van rechters met de politiek, vooral toen bekend werd dat meer dan één van deze hoogste rechters fanatieke Remainers waren.

Nu voert Miller met ex-premier John Major opnieuw een zaak tegen Johnson, en eerder deze week oordeelde een Schots Hof in weer een andere zaak dat de premier fout zit met zijn prorogation, die toestemming van de koningin behoeft. Hij zou de majesteit hebben voorgelogen, en kennelijk ook de drie vooraanstaande staatsrechtgeleerden die haar in deze zaak hadden geadviseerd. De Schotse rechter die eerder naar deze zaak keek, had in ieder geval niks fouts gezien. Intussen kwam uit dat de rechters van het Schotse Hof speciaal voor deze zaak waren uitgekozen door de Schotse premier, Nicola Sturgeon. Zij leidt de Schotse onafhankelijkheidspartij, die 5 jaar terug een referendum over onafhankelijkheid verloor, en ze verafschuwt Johnson en brexit misschien wel meer dan wie ook…

Grootheidswaan

Er gaat een filmpje viraal waarin Guy Verhofstadt op de burelen van de EU in gezelschap van enkele corpulente EU-functionarissen een prijzige fles wijn opentrekt. Men feliciteert elkaar van harte met hoe Groot-Brittanië te pakken is genomen, en met de constatering dat de hele procedure dankzij hun inspanningen nog jaren gaat slepen. Saillant detail is dat één van de aanwezigen een parlementslid van Labour is. Wat mij verbaast, is niet dat Verhofstadt zulke dingen zegt — je verwacht niet anders, maar dat hij het laat filmen, nog wel door de BBC. Daar spreekt een ongeneerde grootheidswaan en minachting voor het volk uit…

Daniel Hannan / Twitter

Het Britse establishment, althans het Remain-deel daarvan, gijzelt het land zou je kunnen zeggen. Verkiezingen worden tegengehouden en er wordt gekonkeld met zowel vertegenwoordigers van de EU als de president van Frankrijk, om brexit net zo lang uit te stellen tot het helemaal van de baan is. Bedreiging van de democratie komt niet van Boris Johnson, maar uit deze hoek. Negeren waar het volk voor heeft gekozen, en een premier die daar niet in meegaat dreigen met gevangenisstraf, is gevaarlijk.

Risico’s

Het uitvoeren van brexit kent risico’s, zeker als dat zonder overeenstemming met de EU gebeurt. Maar brexit annuleren zou wel eens een veel grotere crisis teweeg kunnen brengen. En het zijn bepaald niet de Brexiteers die Engeland in deze penibele situatie hebben gebracht.

Een schrale troost is dat John Bercow de eerste Speaker in een paar honderd jaar wordt, die na zijn afscheid niet in de adelstand zal worden verheven. Boris Johnson — die dat als leider van de Tories zou moeten regelen, liet al laten weten er niets voor te voelen…

prorogation

…neither eyes to see, nor tongue to speak…