De uitbreiding van de luchthaven van Luik botst op groeiend verzet. Niet in alleen in Luik zelf, maar ook verder in Wallonië, in enkele Vlaamse gemeenten én bij Vlaams minister Zuhal Demir. Hoewel de hoofdmoot van het verzet zich kant tegen een stijgend aantal (nacht)vluchten, wordt de contestatie meer en meer gedreven door klimaatactivisme. Tot en met parlementsleden van Waalse regeringspartij Ecolo toe.

Enkele duizenden mensen protesteerden afgelopen zondag voor het station van Luik-Guillemins. Onder hen ook ecologisten als federaal staatssecretaris Sarah Schlitz, Waals parlementslid Veronica Cremasco en federaal parlementslid Samuel Cogolati. Onder de noemer ‘Stop Alibaba & Co’ verzetten de manifestanten zich tegen de nieuwe uitbatingsvergunning voor de Luikse luchthaven Bierset.

De Waalse overheid kende eind augustus Bierset een nieuwe vergunning voor 20 jaar toe. Maar daartegen kwamen er vele beroepsprocedures: zowel Waalse gemeenten, Vlaams minister van Milieu Zuhal Demir (N-VA), als enkele actiegroepen, dwingen de Waalse overheid tot een heroverweging van die vergunning. Symbool van de strijd is de Chinese online pakjesverdeler Alibaba, die er momenteel enkele nieuwe stapelplaatsen bouwt. Ook de luchthaven zelf diende een beroep in, maar om de omgekeerde redenen: voor hen is de nieuwe vergunning veel te beperkend voor hun businessmodel.

24/7-economie

Het protest is tegelijk concreet en diffuus: actiegroepen van omwonenden pleiten tegen de gevreesde toename van het aantal (nacht)vluchten. Anderen zien in de strijd tegen de luchthaven en internetgiganten als Alibaba dan weer een strijd tegen de 24/7-economie. Ook nemen radicale klimaatactiegroepen als ‘Extinction Rebellion’ deel. Voor hen moet de uitbating van Bierset niet alleen herbekeken worden, maar moet er ingezet worden op de afbouw van luchtvaart ten behoeve van het klimaat.

Facebook

Leo Tubbax

‘Er zijn vele manieren van de zaken aanpakken’, zegt Leo Tubbax van het collectief ‘Stop Alibaba & Co’ aan Doorbraak. ‘Het verzet tegen de uitbreiding van Bierset is ideologisch inderdaad verschillend. Maar we zijn het allemaal onderling eens dat de uitbreiding moet tegengegaan worden en dat de nachtvluchten moeten afgebouwd worden. Daar horen ook groeperingen als Extinction Rebellion bij. Of groeperingen die de benzinedepots van Total in Wallonië bezetten vanuit een sociaaleconomisch perspectief dat ogenschijnlijk niet direct met Bierset te maken heeft. Meer nog dan in Vlaanderen is de maatschappelijk-economische onvrede in Wallonië zeer groot, weet u. Die onvrede wordt gecapteerd door ons protest. De mensen zijn kwaad omdat er zoveel van hun belastinggeld in de luchthaven gepompt wordt, om dan uiteindelijke terecht te komen bij buitenlandse giganten als Alibaba. Of in de zakken van de Waalse politici zelf.’

50.000 vluchten

Tubbax zelf heeft een meer klassiek radicaal-links profiel. In 2014 stond hij op de Waalse PTB-GO-lijst. Hij verzorgt nu de communicatie van het collectief, maar engageerde zich in het verleden ook als activist tegen kernenergie.

‘De komende uitbatingsvergunning voor Bierset zou gaan gelden voor twintig jaar’, legt Tubbax uit. ‘De Waalse luchthavenadministratie SOWAER (Société Wallonne des Aéroports, red.) legt de luchthaven dan wel enkele uitbatingsbeperkingen op, maar toch zal met de nieuwe vergunning het aantal vluchten fors toenemen, van 34.000 nu tot 50.000 in de toekomst. Maar omdat er veel beroepsprocedures zijn ingediend bij de SOWAER, komt het dossier op het bord van de Waalse regering. Die moet tegen begin 2023 een beslissing nemen. Daar zitten ze erg verveeld mee.’

‘Wij pleiten voor een moratorium op de uitbouw van Bierset. Zeker het project van de Chinese logistieke gigant Alibaba moet voor ons stilgelegd worden. Zo’n bedrijf past niet in onze economie. Waarom heeft Wallonië zo’n gigant als Alibaba nodig? Waarom kunnen we die producten niet zelf maken, desnoods iets duurder? Dat zal ook werkgelegenheid met zich meebrengen.’

Jost Group

‘Bierset moet voor ons dus niet weg. Wel moet er eindelijk maar eens een openbaar onderzoek komen naar de reële geluidsoverlast en de reële impact op het milieu. Dat is nog nooit gebeurd. Wij willen meer democratie, niet dat alle beslissingen over publieke middelen in achterkamertjes door MR en PS bedisseld worden. Beide regeringspartijen willen van Wallonië een groot logistiek centrum maken. Een groeiend aantal mensen wil het anders.’

‘Het gaat ons niet alleen over het symbooldossier rond Alibaba’, zegt Tubbax. ‘Er zijn veel soortgelijke logistieke projecten die in de pijplijn zitten. Ook van Belgische bedrijven. Zoals Jost Group, waarvan directeur Roland Jost nog niet zo lang geleden in de gevangenis heeft gezeten op verdenking van mensenhandel en sociale dumping, maar vrij kwam na een schikking met het gerecht. Het gaat over meer dan alleen maar verzet tegen logistiek, het gaat over rechtvaardigheid. Er is door de Waalse overheid gigantisch veel belastinggeld gestopt in de uitbouw van Bierset. Dat is in vele zakken terechtgekomen, zoals in die van iemand als José Happart (PS), een voormalige bestuurder van de luchthaven, die in 2020 nog veroordeeld is voor corruptie. Volgens ons kunnen al die publieke middelen slimmer aangewend worden om de Waalse economie een boost te geven. De luchthaven van Bierset ligt in Haspengouw, wat een zeer vruchtbare landbouwstreek is. In plaats van zoveel beton te storten zou men die grond kunnen aanwenden om aan duurzame landbouw te doen.’

Industriegebied

Dat laatste spreekt Nicolas Thisquen, de voorzitter van het directiecomité van de SOWAER, tegen. ‘De grond waarop Alibaba bouwt is al twintig jaar ingekleurd als industriegebied. We gaan daarvan geen landbouwgrond maken’, zegt Thisquen aan Doorbraak.

Volgens Thisquen – die een MR-etiket heeft – voert de SOWAER uit wat de Waalse regering haar oplegt. ‘Kijk, het plan om van Wallonië een logistieke poort te maken, staat al meer dan twintig jaar in de Waalse economische relanceplannen. Die moeten wij uitvoeren. Als luchthavenadministratie doen we nu al veel voor het milieu. Voor elke euro belastinggeld die in de luchthaven gestoken wordt, moet er één euro in een milieuproject gestoken worden. De voorbije twintig jaar is er zo al 500 miljoen euro geïnvesteerd in de Waalse luchthavens, maar ook in het milieu. Er is een databank met alle vluchten, welk type vliegtuig en hoe luid die toestellen zijn. Er zijn 16 geluidsmeters rond de luchthaven, die in 2021 geleid hebben tot 1.900 klachten. Wij nemen die ernstig. Maar om dat in perspectief te zetten: in Zaventem waren er vorig jaar tien keer zoveel klachten.’

Thisquen refereert nog naar Zaventem om zichzelf de betere leerling van de klas te noemen. ‘De nationale luchthaven heeft lang mogen opereren zonder strikt juridisch of milieutechnisch kader. Dat is in Wallonië wel anders. Bovendien zijn er de voorbije jaren minder nachtvluchten geweest omdat de Amerikaanse logistieke speler FedEx bijna dertig procent van zijn activiteiten naar Parijs heeft verplaatst. Er is daardoor een shift bezig van nachtvluchten naar dagvluchten op Bierset.’

Strategische vergissing

Over de andersglobalistische en klimaatactivistische tendens in het protest tegen Bierset, wil Thisquen niet veel uitspraken doen. ‘In tegenstelling tot wat men beweert, kunnen wij niet zomaar eender wat doen om de economie ter wille te zijn. In 2004 is het langetermijnkader al gebetonneerd op maximaal één vlucht om de drie minuten. Daar willen we aan vasthouden.’

Over het verzet van Zuhal Demir, zegt Thisquen wél: ‘Dat vind ik een strategische vergissing.’

Dat de aanwezigheid van flink wat Ecolo-parlementsleden tijdens de manifestaties tegen de ontwikkeling van Bierset, voor spanningen zou kunnen zorgen binnen de Waalse MR-PS-Ecolo-meerderheid, betekent volgens activist Leo Tubbax dan weer niet zo bijster veel.

‘It’s better to have them in the tent pissing out than the other way, is het motto van PS en MR over Ecolo in dezen’, weet Tubbax. ‘Mocht Ecolo de regering verlaten, dan zou de oppositie tegen de huidige nefaste klimaatpolitiek veel sterker kunnen zijn. Maar wij weten al dat de Waalse milieuminister Céline Tellier (Ecolo) eigenlijk meer een liberaal dan een ecologiste is. Tellier heeft al verklaard dat ze liever in de Waalse regering blijft om dit dossier rond te krijgen, in plaats van zich ertegen te verzetten.’

PTB-GO

Klimaatactivisten verzetten zich tegen Alibaba en uitbreiding luchthaven Luik