De Israëlische regering van premier Naftali Bennet is gevallen. Nieuwe verkiezingen zijn voorzien op (vermoedelijk) 25 oktober. Dat zullen dan de vijfde verkiezingen zijn op 3,5 jaar tijd. Maandag 20 juni kondigde de premier aan het parlement (de Knesset) te zullen ontbinden, op woensdag 22 juni werd daarover voor een eerste keer gestemd (er volgen nog stemmingen in de Knesset), en volgende week volgen er debatten in het parlement. Vanaf dan wordt huidig minister van buitenlandse zaken Yair Lapid premier tot eind oktober, de 14° premier sedert de oprichting van Israël in 1948.

Het is in juni vorig jaar, na twee jaar politieke crisis, dat de rechtse Naftali Bennet premier werd van een heel bonte coalitie van acht partijen, waaronder de Arabische Raam-partij, die onder meer de Bedoeïenen vertegenwoordigt, en wat centrumpolitici. Deze coalitie beschikte maar over een zeer nipte meerderheid, meerderheid die al in april in gevaar kwam omdat een aantal parlementsleden overstapten naar de oppositie. Yamina, de pro-kolonistenpartij van premier Bennet, beschikte maar over zes zetels.

Het was overigens de eerste keer in de 74-jarige geschiedenis van Israël dat een Arabische partij deel uitmaakte van een regeringscoalitie. Het enige wat de acht partijen bond was de wil om Netanyahu en zijn eveneens rechtse Likud in de oppositie te kunnen houden. De acht partijen kwamen overeen zich te concentreren op economische en financiële uitdagingen, en de ‘communautaire’ problemen (zeg maar het Israëlisch-Palestijns conflict) onder de mat te geven. Het feit dat er nu ook vriendschapsakkoorden zijn tussen Israël en Marokko, Soedan, de Verenigde Arabische Emiraten, etc. (de Abrahamakkoorden) kwam goed uit. En het einde van corona was ook een positieve noot. Ook kreeg de premier de begroting op orde. Maar het liep uiteindelijk anders uit.

Palestijnse parlementsleden

De rellen op de Esplanade der Moskeeën deze lente, waar zich de Al Aqsa-moskee bevindt, en de betogingen van joodse extremisten in Oost-Jeruzalem, gooiden roet in het eten, en maakten het lastig voor Raam om hun aanwezigheid in de bizarre regering te kunnen blijven verantwoorden. Maar de klap op de vuurpijl kwam begin deze maand: toen moest een wet herstemd worden die er op neer komt dat de joodse kolonisten in de Westelijke Jordaanoever (Judea en Samaria) andere (lees : meer) rechten hebben dan de Palestijnen, moslim of christen.

Terwijl joodse kolonisten over dezelfde rechten beschikken dan joden in Israël zelf, vallen de Palestijnen onder een militair bestuur. Normaal gezien is die stemming een formaliteit, maar gezien Raam de wet niet wou goedkeuren, en Likud (die wel achter de wet staat) toch tegen stemde om de premier een hak te kunnen zetten, was het einde van de regering Bennet bezegeld. De rechterzijde richt haar pijlen echter niet op de Likud-parlementsleden die tegen de wet stemden, maar wel tegen de Palestijnse parlementsleden die (begrijpelijkerwijze) ook tegen waren.

AFP

Netanyahu stemde tegen ontbinding van het parlement, in de hoop zelf een doorstart te kunnen maken. Er volgen nog stemmingen in de Knesset.

Instabiliteit

Voor Benjamin Netanyahu en zijn Likud is de val van de regering goed nieuws, ook al zou hij volgens heel recente polls samen met andere rechtse partijen na nieuwe verkiezingen net geen meerderheid kunnen halen in het parlement. Volgens Channel 12 zou Likud goed zijn voor 35 zetels, Yesh Atid (de centristen van Yair Lapid) 20, Kahol Lavan van de centristische ex-premier Benny Gantz 9, de religieuze zionisten eveneens 9, de Sefardische orthodoxen 8, en de Ashkenazische orthodoxen 7 (de Knesset telt 120 in totaal leden). De linkse partijen, ooit oppermachtig in Israël, stellen niks meer voor. Netanyahu heeft al gezegd dat hij geen coalitie wil vormen met Arabische partijen (20% van de Israëlische bevolking is Palestijn). De Israëlische bedrijfswereld is alvast niet tevreden met de nieuwe regeringscrisis, en vreest voor instabiliteit. De inflatie is gestegen, maar blijft al bij al binnen de perken omdat Israël over uitgebreide gasvoorraden beschikt.

Toch bestaat er nog steeds de mogelijkheid dat allerlei rechtse partijen een nieuwe coalitie zouden kunnen vormen, zodanig dat nieuwe verkiezingen organiseren niet nodig zou zijn. Maar de kans daarop is eerder gering, stellen analisten. Netanyahu droomt ervan opnieuw premier te kunnen worden, wat onder meer als voordeel heeft dat hij dan van onschendbaarheid geniet, terwijl er nu vier corruptiezaken tegen hem lopen. In een vorig leven was Netanyahu al eens 12 jaar premier.

Op 13 en 14 juli zal de Amerikaanse president Joe Biden Israël bezoeken. Hij zal daar dan een andere premier spreken dan eerst voorzien. Op de agenda staat onder meer de Iraanse nucleaire kwestie.

Raam

De Israëlische regering is gevallen, nieuwe verkiezingen in oktober