De verkiezingen van mei 2019 zijn al even gepasseerd en de federale regeringsvorming staat nog nergens. Alleen de vijf regeringen van de Gemeenschappen en de Gewesten zijn gemaakt, in overeenstemming met het verleden. Inderdaad, de deelstatelijke regeringsvorming gaat een stuk sneller dan de federale. Alhoewel de Vlaamse regeringsvorming van 2019 de traagste was uit de geschiedenis.

Het is ook een bijzonder gegeven dat we nog voor de verkiezingen van mei 2019 een federale minderheidsregering hadden en dat in lopende zaken met voorlopige kredieten. Na de verkiezingen van mei is de premier veranderd en steunen de drie overgebleven Zweedse partijen (MR, Open Vld en CD&V) op 38 Kamerzetels. Drie maanden lang waren er coronavolmachten en tot in september is leidt Wilmès een regering met volheid van bevoegdheden. Maar wat kan er gebeuren na afloop van deze coronazomer?

September

Gaat de Kamer van Volksvertegenwoordigers de regering-Wilmès nog het vertrouwen geven? Een constructieve motie van wantrouwen is uitgesloten omdat er geen alternatief bestaat voor deze Zweedse ploeg. Tenzij Magnette , na zovele pogingen, nu tóch wil gaan besturen met de vervloekte N-VA. Baserend op het nabije verleden lijkt dit eerder een schijnmanoeuvre. Desalniettemin is de PS aardig intern verdeeld over een mogelijke regering met de grootste partij van het koninkrijk.

Als de drie koningen van de Zweedse coalitie niets geformeerd krijgen, wordt september beslissend voor de regering-Wilmès. Een verklaring tot grondwetsherziening brengt ons direct, binnen de 40 dagen, naar de federale stembus. Een optie is ook om de regering-Wilmeès te laten zitten in lopende zaken en met voorlopige kredieten.

De drie huidige regeringspartijen hebben heel wat eigenbelang bij de status quo. Met twaalf Kamerzetels heeft de CD&V drie federale ministers, de Open Vld heeft – met evenveel zetels – drie ministers én de ‘speaker of the House’. MR voorzitter Bouchez kan al helemaal niet klagen, want met veertien zetels levert deze partij de eerste minister, zes ministers, de voorzitter van de Senaat, de permanente voorzitter van de Europese Raad en een Europees commissaris. Als Bouchez dat even handig en vlot kan spelen bij FC Francs Borains, dan staat zijn voetbalploeg binnen de vijf jaar in de play off 1!

De vraag is nu of je verder de coronapandemie kan bestrijden en de factuur betalen met een regering zonder meerderheid en in lopende zaken? In ieder geval, als er verkiezingen zouden komen, dan blijven de drie overgebleven Zweedse partijen nog steeds de dienst uitmaken in lopende zaken.

De Wever met Magneten?

Of komt er toch een regering vanBart De Wever met Paul Magnette? Mocht dat het geval zijn, dan moeten beide politici toetreden. Men kan zich dan al warm beginnen lopen om de sjerp over te nemen op het schoon verdiep. Dat geldt meteen ook voor Charleroi.

Ook voor die regering wordt het geen wandeling door het park om het land verder te besturen en te hervormen. Want er is ook het tijdsschema. Een regeerakkoord vergt zeker zes weken onderhandelingen. Een nieuwe regering – met N-VA en PS in de kern – zou pas midden september ten vroegste kunnen starten. Die ploeg kan dan hoogstens drie jaar besturen, want vanaf Kerstmis 2023 zal alles politiek plat komen te liggen door de megaverkiezingen van mei 2024. Bovendien worden die direct gevolgd door de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2024.

Megaverkiezingsjaar 2024-‘25

Datzelfde geldt voor elke ploeg die na verkiezingen in oktober/november aanstaande aan de macht zou komen. De daaropvolgende legislatuur loopt immers principieel tot dezelfde maand in 2025. De agenda blijft wat ze is: na de kerst van 2023 begint dan de lange campagne naar de regionale/Europese verkiezingen van mei 2024, gevolgd door de lokale van oktober 2024 en ten laatste in oktober 2025 nieuwe federale verkiezingen. Die electorale agenda van data zal door de partijen eens zeer goed moeten geanalyseerd worden. Wat kan je in het licht van zo’n megaverkiezingsjaar wel of niet doen?

Geld

De coronapandemie heeft een gigantisch financieel gat geslagen in de begroting. Het tekort zit al vlot over de 50 miljard euro en er zullen niet al te leuke maatregelen moeten worden genomen. Die beslissingen zullen wat anders moeten zijn dan de gulle hand , die momenteel leeft in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Men heeft zowaar de indruk dat Sinterklaas en de kerstman al zijn neergedaald in het halfrond der verkozenen.

Een ander geldelijk probleem is de werking van de bijzondere financieringswet. De desbetreffende wijziging in de zesde staatshervorming heeft geleid tot een ondoorzichtig en onwerkbaar geheel. Wat al even is voorspeld: de PS wil een herziening omdat – om te beginnen – de Franse Gemeenschap het al langer financieel niet meer aankan. In combinatie met de veel te vele heterogene bevoegdheidspakketten komen we bij de kern van de regeringsonderhandelingen: een staatshervorming. Zonder een zeer grondige wijziging van deze bijzondere financieringswet, de andere bijzondere wetten én de grondwet is dit land niet meer te besturen. Maar de vraag stelt zich hoe dat men, in de huidige omstandigheden, aan dergelijke meerderheden kan geraken? Na eventuele verkiezingen in oktober/november zal het allicht niet makkelijker gaan.

2024

Is het dan een piste om alle verkiezingen te organiseren op één dag in mei 2024? Dat betekent driemaal winnen of verliezen of een status quo op eenzelfde dag. Ook dat is geen ideaal vooruitzicht voor de politieke partijen. De financiële gevolgen zijn ook niet mis, want de regelgeving omtrent de partijfinanciering is gerelateerd met deze verkiezingsuitslagen.

Daarenboven zijn er de peilingen die al geruime tijd een meerderheid laten zien van de N-VA en het VB in een nieuw samengesteld Vlaams Parlement. Dat is ook al geen geweldig perspectief voor de andere partijen. De vraag is natuurlijk of de N-VA het cordon sanitaire wil doorbreken? Daarnaast is het de vraag hoe de regeringsonderhandelingen moeten verlopen tussen een kleinere N-VA en een groter Vlaams Belang? Als de N-VA dan opteert toch niet samen te werken met het VB, dan wordt de volgende Vlaamse regering er een met liefst vier partijen. Want de drie Zweedse partijen zullen allicht niet aan een meerderheid geraken.

Besluit

De coronazomer van 2020 zal beslissend zijn voor het statuut van de regering-Wilmès en de vraag of we toch nog naar de federale stembus gaan dit jaar. Want als niets lukt in deze zomer, dan dienen de partijen het toch eens te moeten worden over één punt: terug naar de kiezer!

regering in lopende zaken

Het jaar 2024

En nu nog een federale regering?