Verkeersboetes uit het buitenland: het is voor veel vakantiegangers een onderdeel van de kost geworden sinds de Europese landen gul hun databanken voor elkaar openstellen. Maar het Verenigd Koninkrijk maakt geen deel meer uit van de EU. Toch ontvingen duizenden landgenoten de laatste twee jaar torenhoge boetes van het Londense Euro Parking Collection plc (EPC). Het kwam met medewerking van het Antwerpse deurwaarderskantoor Relias illegaal aan de gegevens van Belgische nummerplaathouders. Federaal parlementslid Michaël Freilich (N-VA) bracht na lang onderzoek de zwendel in kaart.

EPC is een privébedrijf dat in opdracht van overheden administratieve verkeersboetes, parkeergelden en tol int. Zij doen dit onder meer voor Transport for London met de controle van de Lage en Ultralage Emissiezones (LEZ en ULEZ). Buitenlanders moeten — net zoals voor de Vlaamse LEZ’s — op voorhand hun voertuig registreren om een boete te voorkomen, ook al voldoet het aan de normen. Maar EPC heeft sinds de Brexit geen toegang tot de databank van de Belgische Dienst Inschrijvingen (DIV) en kan dus niet op een wettelijke manier achter de identiteit van de nummerplaathouder komen.

Michaël Freilich: ‘Wanneer je naar Londen gaat met de eigen wagen, staat nergens duidelijk aangegeven dat je als buitenlander je wagen op voorhand moet registreren. Hierdoor gebeurt het dat toeristen toch een overtreding begaan. Ik kreeg meldingen van verschillende burgers dat zij, meer dan een jaar na de overtreding, plots torenhoge boetes kregen. Het gaat dan om bedragen van 800 tot 1.500 euro. Die bedragen zijn zo hoog omdat daar interesten en nalatigheidskosten bijgeteld worden.’

Hoe kwam EPC aan de gegevens van de Belgische nummerplaathouders?

‘Initieel nam EPC contact op met de DIV om toegang te krijgen tot hun database. Die toegang werd hen geweigerd omdat er geen verdrag bestaat tussen het Verenigd Koninkrijk en België over de uitwisseling van die gegevens. EPC wist dus dat ze niet op een legale manier aan die gegevens kon geraken.’

‘Daarop heeft ze het Antwerpse deurwaarderskantoor Relias gecontacteerd. Die vroeg ook toegang tot de databank van de DIV, met de belofte dat de informatie niet buiten de Europese ruimte zou worden gestuurd. Ook zij kreeg van de DIV nul op het rekest, want het gaat hier over administratieve boetes. De DIV kan alleen aan gerechtsdeurwaarders toegang geven na een gerechtelijke veroordeling. Dus ook Relias kreeg een duidelijk negatief antwoord.’

‘Maar Relias heeft sowieso toegang tot het systeem. Daarvan heeft ze oneigenlijk gebruikgemaakt om 26.000 nummerplaten op te vragen. Dat viel op bij de DIV, waarna Relias de toegang verloor. Enkel om die ogenblikkelijk terug te laten activeren. Ook de Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders schreef Relias aan om hen te melden dat ze geen zoekopdrachten mochten uitvoeren in het kader van administratieve boetes van buiten de EU zonder dat er een verdrag voorhanden is. Relias wist dus heel goed dat wat het deed illegaal was. Door mijn onderzoek is nu de bal aan het rollen gegaan.’

Hoe bent u achter de gang van zaken gekomen?

‘Dat heeft veel voeten in de aarde gehad. Niemand wilde me zeggen hoe EPC aan die informatie kwam. Ik heb herhaaldelijk het bedrijf aangeschreven, maar kreeg nooit een antwoord. EPC wist dus dat wat zij deed niet mocht, maar besloot me te negeren in de hoop dat ik vanzelf zou verdwijnen. Maar ik geef niet zo snel op (lacht).’

‘Ik ben dan allerlei instanties beginnen aanschrijven, zoals de Europese Commissie, de burgemeester van Londen, de Britse ambassadeur… Allemaal zonder resultaat. Bij de DIV konden ze me evenmin inzage geven in wie nu juist die nummerplaatgegevens opvroeg. Ik mag dan wel Kamerlid zijn, maar het ging nooit over mijn nummerplaat en dus had ik daar eigenlijk geen zaken mee. De enige manier om er achter te komen wie die gegevens opvroeg was zelf naar Londen rijden om daar een boete op te lopen. Wat ik dan ook gedaan heb.’

Kon u bij de DIV niet via de wet op openbaarheid van bestuur achterhalen wie die gegevens opvroeg?

‘Nee. Ik kon alleen een antwoord krijgen als het over mijn eigen nummerplaat ging. Ik moest dan ook aan de hand van mijn identiteitsbewijs en het inschrijvingsbewijs bewijzen dat het over mijn persoonlijke nummerplaat ging.’

‘Openbaarheid van bestuur kan je alleen gebruiken om bestuursdocumenten en interne documenten op te vragen, zoals brieven of mails tussen Relias of EPC en de DIV. Die heb ik wel gekregen, maar dat hielp me niet. Ik kon wel zien dat Relias en EPC met de DIV hadden gecommuniceerd over toegang, maar ik had geen bewijs dat ze die toegang hadden gebruikt. Al had ik wel een zwaar vermoeden.’

‘Om dat vermoeden hard te maken ben ik dus zelf naar Londen gereden, zonder mijn wagen te registreren. Ik heb dan geduldig gewacht tot ik een boete in de bus kreeg. Op het moment dat die binnenkwam heb ik ogenblikkelijk contact opgenomen met de DIV om te vragen wie mijn gegevens had opgevraagd. Er waren maar twee instanties die dat in die maand gedaan hadden: de FOD Mobiliteit en Relias. De FOD had dat gedaan omdat het over een nieuwe nummerplaat ging. Het kon dus niet anders zijn dan dat Relias mijn gegevens had doorgespeeld aan EPC.’

U wist dus wie de gegevens illegaal raadpleegde en doorspeelde. Maar wat kon u doen?

‘Ik heb de minster van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) en de staatssecretaris voor Privacy Mathieu Michel (MR) op de hoogte gebracht. Staatssecretaris Michel heeft niets gedaan, die stuurde me door naar de Privacy-commissie. Minister Gilkinet is wel aan de slag gegaan. Die vond dat dit niet zomaar kon passeren en heeft de FOD Mobiliteit de opdracht gegeven een klacht neer te leggen tegen Relias.’

‘Hij heeft ook de de Kamer van Gerechtsdeurwaarders ingeschakeld en gevraagd om een interne tuchtprocedure op te starten tegen Relias. De DIV heeft op vraag van Gilkinet de toegang tot de databanken voor Relias ogenblikkelijk stopgezet.’

Daar kan het toch niet bij blijven? Dit gaat over fraude van gerechtsdeurwaarders, die handelen in de privégegevens van burgers.

‘Inderdaad. Ik heb enkele dagen geleden ook een parlementaire vraag over deze onverkwikkelijke affaire gesteld aan minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld). Daarin vraag ik of het mogelijk is om de procureur des Konings te vragen om de titel van gerechtsdeurwaarder weg te halen bij Relias. Het gaat over een associatie van drie gerechtsdeurwaarders die het vertrouwen van de burgers hebben geschonden. Maar die procedure ligt niet in handen van de wetgevende of uitvoerende macht. Een gerechtsdeurwaarder wordt bij Koninklijk Besluit aangesteld. Door de scheiding der machten is het aan de rechterlijke macht om die benoeming terug af te nemen.’

‘Voor mij is het duidelijk dat de betrokken gerechtsdeurwaarders van Relias geen gerechtsdeurwaarder meer mogen zijn. Daarnaast moeten we Relias dagvaarden om alle kosten die mensen hebben gemaakt terug te vorderen. Al denk ik wel dat we de bedragen van de boetes bij EPC zullen moeten terugvorderen.’

‘Al vrees ik dat zij die niet gaan terugbetalen. Ik heb brieven gestuurd naar de Britse ambassadeur en onze minister van Buitenlandse zaken Hadja Lahbib (MR) om dit met de Britse autoriteiten op te nemen. De DIV heeft ondertussen ook contact opgenomen met hun Britse tegenhanger, de Driver and Vehicle Licensing Agency (DVLA). We hebben dus al heel wat stappen gezet en zijn op de goede weg.’

Nog even over de rol van het gerechtsdeurwaarderskantoor Relias: hoeveel is er verdiend?

‘Het gaat hier in totaal over ettelijke miljoenen die door EPC werden geïnd met behulp van Relias. Dat geld is natuurlijk niet allemaal bij Relias blijven hangen, maar ik heb de balansen erop nagekeken. Die zijn sinds een jaar of twee, dus sinds ze met deze praktijk begonnen, met een half miljoen per jaar gestegen. Dat geeft een aanwijzing over de grootorde, denk ik. Ik weet dat ze bij mensen aan de deur zijn gekomen om te incasseren. Dan hebben ze extra winst.’

Relias deed ook invorderingen voor EPC, zonder uitvoerbare titel?

‘Inderdaad. Bij sommigen ging het echt over hallucinante bedragen omdat ze langere tijd in Londen waren. Het ging dan over duizenden euro’s. Bij die mensen weet ik dat Relias is gepasseerd. Zonder uitvoerbare titel maar met het dreigement om hen een proces aan te doen. Dat is intimidatie.’

‘De Nationale Kamer van Gerechtsdeurwaarders zit verveeld met deze zaak. Zij heeft een belangrijke maatschappelijke rol te vervullen en moet zien dat ze dat ook correct doet. Als dat niet het geval is riskeert ze haar toegang tot de databases van de DIV of het Rijksregister te verliezen.’

Het is nochtans bekend dat deurwaarders zich wel vaker laten inschakelen om zonder uitvoerende titel mensen te intimideren. Daar heeft de Kamer van Gerechtsdeurwaarders nooit veel problemen in gezien.

‘Dat weet ik. Maar nu zit ze er wel verveeld mee. Ze vreest dat ze door deze zaak van oneigenlijk gebruik van toegang tot overheidsdatabanken door één rotte appel als voltallige sector de gevolgen gaan moeten dragen. Ze kijkt met afgrijzen naar dit verhaal.’

Relias

Deurwaarderskantoor misbruikt databank met gegevens van burgers