De septemberverklaring van de Vlaamse regering, die normaal maandag door minister-president Jan Jambon (N-VA) zou worden uitgesproken, komt er vandaag dan toch. Eerder moest Jambon de vernedering ondergaan om in het Vlaams parlement mee te delen dat er geen akkoord was. De grote schuldige bleek CD&V en met name voorzitter Sammy Mahdi.

Die trok een rode lijn bij de indexering van het Groeipakket, in de volksmond het kindergeld. Die rode lijn heeft hij toch moeten oversteken. Wat maandag op tafel lag en onverteerbaar bleek, wordt nu wel geslikt. Wat rest zijn diepe wonden.

De strijd van Mahdi tegen het regeerakkoord

Tot grote ontsteltenis van de politieke goegemeente moest Jambon maandag door het stof. CD&V hield het been stijf en tevens een akkoord tegen met hun eis om het Groeipakket terug te koppelen aan de spilindex. Vreemd genoeg stond de ontkoppeling in het regeerakkoord van 2019. Een akkoord dat mede door CD&V is onderhandeld en ondertekend. In 2021 besloot voormalig minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) om de jaarlijkse vaste klik van twee percent terug te brengen naar één percent. Een beslissing die destijds -volgens bronnen dicht bij de regering- verbazing wekte bij de coalitiepartners N-VA en Open VLD.

Andere tijden, andere visie, moet Sammy Mahdi gedacht hebben. Hij wilde dan ook dat het Groeipakket terug aan de spilindex gekoppeld zou worden. Een maatregel die volgens berekeningen tot 600 miljoen euro zou kosten, terwijl daar slechts een schamele acht euro per kind tegenover zou staan. Dat leidde de laatste dagen tot veel discussie. Is zo’n maatregel niet doeltreffender wanneer hij zich richt op de meest kwetsbare gezinnen? Betekent acht euro wel iets voor middenklasse gezinnen? Is het dan niet beter een hoger bedrag uit te trekken voor de zwaksten om die effectief te helpen? Gisteren spraken verschillende CD&V-burgemeesters tijdens De Ochtend op Radio1 nog hun steun uit voor Mahdi. In de loop van de dag wensten ze ondanks ons aandringen geen verklaringen meer af te leggen.

Mogelijke motieven

Wat er ook van moge zijn, het doet niet meer ter zake. De toegeving die vanuit N-VA en Open VLD maandag op tafel lag – de vaste jaarlijkse klik terugbrengen op twee percent – slikt CD&V nu wél. Veel ruzie en ophef voor iets dat net zo goed maandag had kunnen gebeuren. Alleen zijn er nu diepe wonden geslagen. Jambon moest maandag door het stof. Collega-ministers werden geschoffeerd. De hardnekkige houding van de junior CD&V-ministers Jo Brouns en benjamin Dalle – de ervaren Hilde Crevits lag in de lappenmand na naar het ziekenhuis te zijn afgevoerd – heeft ongetwijfeld kwaad bloed gezet. Dat zij werden aangestuurd door voorzitter Sammy Mahdi is duidelijk.

Heeft Mahdi op deze manier geprobeerd zijn partij weer op de kaart te zetten? In dat geval heeft hij gefaald. Het ‘niet plooien’ van de laatste dagen sloeg woensdag terug om in een ‘OK, waar moet ik tekenen?’. Eigenlijk moet Mahdi nu zelf door het stof, samen met zijn ministers.

Rentmeesterpartij

Kwatongen beweren dat CD&V eigenlijk geen zin meer heeft in deze regering. Met de belangrijke en moeilijke dossiers zoals het Stikstofplan en de Ventilus hoogspanningslijn menen sommigen niets meer te kunnen winnen. Zij zouden dit liever vanuit de oppositiebanken aanschouwen. Alleen bestaat het risico dat de eigen achterban dan nog meer schade oploopt, zonder CD&V aan de knoppen. Misschien is dat besef nedergedaald en werd daarom gekozen voor het – overigens eerbare – compromis dat in de lijn ligt van de traditie van CD&V als rentmeesterpartij.

Of is het toch het aanbod van Conner Rousseau (Vooruit) om vanuit de oppositie steun te verlenen aan een indexkoppeling geweest dat de doorslag gaf? Op die manier kon namelijk Vooruit die pluim op de hoed steken, zonder verdere bestuursverantwoordelijkheid te moeten dragen.

Kwaad bloed op de plank

De septemberverklaring kan vandaag dan wel worden uitgesproken, het verhaal is nog niet klaar. Dit akkoord moet na de presentatie in het parlement nog in afsprakennota’s gegoten worden. Die afspraken moeten hun plaats krijgen in de begroting. Er ligt nog veel werk op de plank. En rond die plank komen de actoren elkaar weer tegen.

Of de CD&V-ministers na de heisa van de laatste dagen nog op veel goodwill van de coalitiepartners gaan mogen rekenen, is maar zeer de vraag. Het lijkt er op dat voorzitter Mahdi samen met zijn ministerploeg in eigen voet heeft geschoten. Wat dat betekent voor de mogelijkheid van CD&V om in de andere dossiers nog iets binnen te halen, zal de toekomst uitwijzen.

rentmeesterpartij

CD&V plooit toch rond Groeipakket, Mahdi schiet in eigen voet