Een minister van staat met ervaring in de advocatuur heeft mij ooit gezegd dat wie bij overspel op heterdaad wordt betrapt, maar best totaal kan ontkennen. Dat ik mij naakt in de kleerkast bevond is geheel en al toeval, zoiets. (De staatsman zelf koos voor een wat directer taalgebruik…) Niemand gaat dat geloven, merkte ik op. De eerste dag niet, zei hij. Maar als je dat volhoudt, is er misschien de tweede dag al één iemand die dat wél gelooft. En de derde dag, twee. Enzovoort. De rechter neemt dat toch nooit aan, probeerde ik nog. Bwa, overschat de rechter niet, was het antwoord – hij had familie in de magistratuur. Maar bovendien, zei hij, wa moette anders gaan zeggen?

In het programma De Rechtbank kwam vorige week een zaak voor van een man die 100 per uur had gereden waar ie 50 mocht. Zijn advocaat die eerst de rechter en de procureur zeer hartelijk had begroet, had een foto mee van het verbodsteken waartegen de man gezondigd had, maar hij had er ook een waar een vrachtwagen langs de weg stond geparkeerd. Het verkeersteken was niet meer te zien. Maar, zei de rechter, wie zegt dat die vrachtwagen daar stond op de dag van de feiten? Wie zegt dat hij er niet stond, zei de advocaat. Er volgde een vrijspraak bij gebrek aan bewijs…

Excuus voor de lange inleiding. Ik wou alleen maar zeggen dat een goede, geloofwaardige uitleg altijd en overal belangrijk is. Geleerde mensen hebben het dan over het belang van het narratief. De politiek draait daar om: wie en wat geloven we?
En het hoeft niet gezegd dat hoe meer die uitleg aansluit bij de werkelijkheid, hoe beter. Geleerde mensen zullen zeggen dat wat de overspelige zegt tamelijk contra-intuïtief is.

En dus is – het gaat, wat had u gedacht, over de sluiting van de horeca – zeggen dat dit niet meer uit te leggen valt, vanzelfsprekend geen goede uitleg. En misschien nog erger is zeggen dat je zelf niet gelooft dat restaurants bijdragen tot de verspreiding van het virus. Al haast ik mij om hieraan toe te voegen dat dat niets zegt over het waarheidsgehalte van beide citaten…

Compromis à la Belge

Zeker erger is het als je daaraan toevoegt dat er nu eenmaal compromissen moeten worden gesloten. Dat begrijpt namelijk iedereen, zolang het over politiek gaat. Het was dé reden waarom over de regeringsvorming ik ben boos dé klank van het volk was. Konden ze niet gewoon overeenkomen? Maar hier is iets anders aan de hand.

De top van de Belgische politiek is nog geen week terug tot de afspraak gekomen om in de strijd tegen het coronavirus de politiek niet te laten spelen, geen meerderheid-oppositie-spel te spelen. Een zeer verheugende evolutie. Maar mag men er dan van uitgaan dat men zich aan feiten houdt? En dat men dan evidence based-beslissingen neemt? En doelgericht? En dat men dat dan ook voor iedereen begrijpelijk kan uitleggen?

De beslissing over de sluiting van de horeca beantwoordt van geen kanten aan die verwachting. De voormalige MR-minister van Middenstand Denis Ducarme heeft gelijk: de restaurants hebben in de voorbije maanden kosten noch moeite gespaard om veilig te kunnen werken. De maatregel om de hele horeca overal te sluiten noemt hij dan ook disproportionné. Terecht dus. Zeker als ook nog eens blijkt dat de enige studie waarop men die beslissing baseert (blijkens de Libre Belgique) niet al te affirmatief is over de rol van de horeca.

Alvast de feiten geherfederaliseerd

We doen het veurallevalleveur, zei mijn Antwerpse oma. Het is de redenering van Frank Vandenbroucke. Het valt op: die preekt wel, maar antwoordt zelden op vragen. Want de horeca sluiten om niet nóg belangrijker sectoren te moeten sluiten: is dat een afdoende antwoord?

De minister laat wel weten dat Brussel en Wallonië coronagewijs de gevaarlijkste plekken zijn van Europa. De situatie is daar dus anders dan in Vlaanderen. Om Louis Ide te parafraseren: de taalgrens blijkt een covid-grens. Noopt dat niet tot een andere, verschillende aanpak? Ook die vraag blijft onbeantwoord. Valt het niet op dat landen die beduidend meer succes kennen in de strijd tegen het virus een zeer gerichte aanpak kennen?

En laten we aub ophouden met politieke spelletjes.. Een liberaal volksvertegenwoordiger verspreidt een kaartje waarop heel België rood tot donkerrood kleurt. Alle gemeenten met meer dan 60 besmettingen op 100.000 inwoners zijn rood. Tja.. Pour les besoins de la cause, neem ik aan? Maar welke cause is dat? De eenheid van België?

Ingrijpende beslissingen die je echt niet kunt uitleggen, kun je beter niet nemen. Punt. Idem als je denkt dat wat je beslist op zeer gespannen voet staat met de werkelijkheid. Punt. En je draait ook niet aan de knoppen om feiten te vervalsen. Met een boutade: laat dat maar aan de VRT over.

Opsporing van de bronnen

À propos… Een Doorbraaklezer reageert op wat ik vorige week schreef over mijn zoektocht naar de feiten in een aantal wijken van Brussel en Antwerpen. Waar ik veel mensen zag in zogeheten congregated living.

Hij is gaan wandelen in de Hoge Venen, en heeft in een café tien luidruchtige Vlamingen gezien zonder masker, zonder afstand, enzovoort. De waardin riep die mensen ook niet tot de orde. Terecht is hij bijzonder verontwaardigd. Maar tegelijk vindt hij dat ik uit mijn rondrit te makkelijke conclusies trek.

Dat klopt niet: ik zag maar wat ik zeg. Een Brussels parlementslid zag overigens hetzelfde. Helaas bevind ik mij met dat dilettantisme zo ongeveer op het niveau van onze overheid. We staan met het bronnenonderzoek werkelijk nergens, zo blijkt. En nog erger: we krijgen het ook niet georganiseerd. Terwijl we met zijn allen ons al enige maanden, zoals het hoort bij café- en restaurantbezoek, hebben geregistreerd. De link met besmettingen nadien kan dus relatief makkelijk worden gemaakt. Iemand? Alweer een boutade: misschien moet er een taskforce komen? Of een werkgroep?

Terwijl alsmaar meer blijkt dat alleen bronnenonderzoek – en dus niet het zeer haperende contactonderzoek – kan leiden tot juiste, doelgerichte en proportionele maatregelen. Bronnenonderzoek zou bijvoorbeeld tot de conclusie kunnen leiden dat niet de restaurants maar wel alle universiteiten en hogescholen dicht moeten. Omdat studenten bij ons, anders dan elders, zeer regelmatig naar huis gaan, en dus in honderden dorpen en steden het virus verspreiden zonder dat ze dat zelf merken. Uiteraard moet dat door onderzoek worden bevestigd. Maar misschien is het veurallevalleveur-principe hier veel zinniger dan voor de restaurants.

Zonder bronnenopsporing kan Marc Van Ranst tot zijn pensioen en zelfs nog langer elke dag verschillende keren op televisie blijven komen, en het valt niet uit te sluiten dat hij dat een niet onaantrekkelijke gedachte vindt. De vraag waarom wij ondanks onze topvirologen in termen van dodenaantal bij de slechtste landen ter wereld zijn, wordt hem toch nooit gesteld.

restaurants

Ne goeien uitleg