Wat doen die jongeren een hele dag In Lissabon tijdens de Wereldjongerendagen? Veel, maar de ochtend is voorbehouden aan catechese en de eucharistie, in taal- en regiogroepen.

We moeten vroeg op als we om 9.30 uur in Famoës willen zijn, een nieuwbouwbuitenwijk van Lissabon. Daar, op een uurtje openbaar vervoer van het centrum, verzamelen de Vlamingen. Ze slapen er in gastgezinnen en scholen, en krijgen er een parochiekerk ter beschikking, OLV Van Fatima. Stel u een betonnen doos voor, getekend door een inspiratieloos architect.

Pelgrims onderweg

Zelfs iets na 8 uur ’s morgens is er al vrij veel volk onderweg tijdens de Wereldjongerendagen (WJD). Allemaal op weg naar hun ‘Rise Up’, zo heten de catechesemomenten. Bij de overstap van de metro naar een bus is het snel duidelijk, ik ben niet de enige Vlaming die onderweg is naar de kerk. Bij het bushokje staan twee jonge zusters met een groepje jongeren waarvan enkelen een Belgische vlag dragen. Na het opstappen waan ik me op een bus van De Lijn, al betwijfel ik of de meisjes ook daar luidop zouden zingen.

Als we aankomen, zit de kerk al aardig vol. Het gebeurt niet vaak dat de gemiddelde leeftijd stijgt als ik een kerk binnenkom. Dit is niet de vergrijzende kerk, hier groeit een jonge scheut, of jonge scheuten. Er zit een levendige jonge gemeenschap in de kerk die duidelijk geniet van het moment. De kerk gonst van de drukke gesprekken.

Lang zal hij leven!

Na wat praktische mededelingen en het zingen voor een jarige, volgt een inleiding door minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden (CD&V) via een opgenomen filmpje. Ze roept de jongeren op elk moment te koesteren en dat mee te dragen in hun leven. De Wereldjongerendagen moeten hen uitdagen om stil te staan bij wat echt telt. De nadruk ligt op menselijkheid. Jonge mensen moeten geloven in wat mensen voor elkaar kunnen doen: mens zijn voor elkaar. Met die boodschap blijft de minister dicht bij het discours van paus Franciscus.

De ministeriële videoboodschap wordt gevolgd door een bijbeltekst, de bruiloft van Kana. Waarna bisschop Jean Kockerols, hulpbisschop van Brussel, het woord krijgt. De perfect tweetalige Kockerols weet als spreker de anekdote af te wisselen met inhoud. Een slimme manier om zijn jonge publiek te boeien.

Sociale vriendschap

Het thema van de ‘Rise Up’ is ‘sociale vriendschap’. Dat is bepaald door de paus en wordt door alle deelnemers aan de WJD deze morgen besproken. Wat is vriendschap en wat zegt het Evangelie daarover? Hij verdeelt zijn boodschap in vijf behapbare puntjes. Ook hier vindt hij het evenwicht tussen verhaal en inhoud. Je zou de man ervan verdenken dat hij ooit leraar was.

De catecheses op de WJD zijn bewust geen eenrichtingsverkeer. De bisschop is niet gekomen om het jonge volk te zeggen hoe het moet. Hij komt inspireren, maar wil ook geïnspireerd worden. Dat klinkt misschien niet revolutionair, maar in de kerk is het absoluut nieuw. Bij de vorige WJD was het nog anders. Het is de nieuwe ‘synodale’ kerk. Zoals bisschop Kockerols zei in het gesprek met de jongeren: ik ben de kerk niet, wij zijn de kerk.

Pieter Bauwens | Doorbraak.be

De catechese wordt besproken in groepen.

Whatsapp-kerk

Dus moet er naar elkaar geluisterd worden. Dat doen de deelnemers in kleine groepen, elke dag dezelfde, met een gespreksleider. Buiten op een grasveldje bij de kerk. Ze krijgen ook enkele vragen mee, die kan je krijgen via Whatsapp. Er zijn basisvragen en verdiepingsvragen. De gesprekken duren een halfuurtje, waarna de groepen terugkeren naar de kerk en er enkele woordvoerders van groepen met de bisschop in gesprek gaan.

Er komen heel veel verschillende vragen over vriendschap, roeping en de openheid van de kerk. Bij de vraag hoe de bisschop zijn vriendschappen onderhoudt, kaatst hij de bal terug. Hij vraagt de jongeren, een kaartje te sturen naar iemand waarvan ze weten dat je die daar een plezier mee doet. Een kaartje, geen foto op Whatsapp. In die kleine gebaren zit het verschil dat je kan maken vindt hij.

Feestelijk ingetogen

De voormiddag, het is ondertussen ruim half twaalf, eindigt met een eucharistie voorgegaan door bisschop Kockerols en de aanwezige priesters. Het is geen viering ‘waar menige uitgescheten kruidenier op zondagochtend met natgekamde haren en een wezenloos grijs kostuum komt luistern naar een mummelende pastoor’. Het is een levendige en doorleefde viering. Met uitbundig zingen, maar ook heel stille ingetogen momenten. Een kerk met vijfhonderd jongeren die volledig stil is, dat maakt indruk.

Pieter Bauwens | Doorbraak.be

Bisschop Kockerols omringd door de aanwezige priesters gaat voor in de Eucharistieviering.

Je ziet in de groep ook de verschillen die er in de Vlaamse kerk zijn. Er wordt geklapt en gewuifd tijdens het zingen, maar niet iedereen doet dat. Er wordt geknield op verschillende momenten, maar niet door iedereen. Wie communie op de tong wil, doet dat. Anderen doen het in de hand. Zo slagen de Wereldjongerendagen erin jonge katholieken met verschillende opvattingen over kerk, geloof en liturgie te verenigen. Jongeren die je anders niet vaak in dezelfde viering zal vinden. Het is een moeilijk punt in de kerk vandaag. De groep is klein, maar verdeeld over vorm en inhoud.

BeReal

Na de viering biedt de plaatselijke parochie de Vlamingen een buffet van fruit en cake aan. De Vlamingen zwermen na het eten uit naar de verschillende activiteiten in de stad.

De bus die me terugbracht leek op een pendelbus van De Lijn op weg naar een festival in Vlaanderen. Propvol. Er werd gezongen, gelachen en gepraat. Sfeer is goed. Tot de alarmkreet ‘BeReal’ voor een opstoot aan activiteit zorgt. BeReal is een foto-app, populair bij jongen mensen waarop je elke dag op een willekeurig moment een foto moet posten. De app geeft dan een waarschuwing. BeReal-tijd op de bus. Het blijven millennials, die jonge christenen.

Rise Up

Wereldjongerendagen: van Rise Up tot BeReal in Famoës