Hostomel ligt op dertig kilometer van het centrum van Kiev en grenst aan de gemeentes Boetsja en Irpin. Op 24 februari, de dag van de invasie, werden woonwijken in het stadje beschoten met raketten. Tegelijkertijd landden enkele honderden Russische soldaten op de nabijgelegen Antonov-luchthaven. Na iets meer dan een maand bezetting en hevige gevechten, werd Hostomel op 1 april bevrijd door de Oekraïense Strijdkrachten. Ik sprak met Zjenja, een voormalig inwoner.

Het flatgebouw waarin Zjenja woonde is inmiddels getroffen door een bombardement.

Om een familielid niet in problemen te brengen, wilde hij zijn achternaam niet noemen. Tijdens de vroege morgen vluchtte hij met zijn ouders en vriendin. De familie kwam na omzwervingen terecht in Kamjanez-Podilsky, 450 kilometer zuidwestelijk van Kiev. Tegenwoordig woont de de 27-jarige ICT-er in de Oekraïense hoofdstad. Hij is weer aan het werk en besteedt zijn vrije tijd als vrijwilliger bij de organisatie Jevelina Family die humanitaire hulp organiseert.

Vluchten

Hoe begon de dag van de invasie voor jou?

‘Om half zes ’s morgens belde Igor, mijn chef, me. Hij waarschuwde me dat de oorlog was begonnen, opdat ik mijn familie en vrienden op de hoogte zou stellen. Ik wekte mijn ouders en mijn vader belde eveneens al zijn kennissen en vrienden. Mijn moeder was in paniek. Ineens, om ongeveer kwart over zes, hoorden we een enorme knal en zagen we de raketinslag vlak naast ons. Als door een wonder bleef ons appartement ongedeerd. We spraken af met een aantal mensen en stapten in de auto.’

Was vluchten individueel mogelijk of werd de evacuatie centraal georganiseerd?

‘Op dat moment konden alleen degenen vluchten die een auto hadden. Toen we begonnen te rijden, vlogen Russische helikopters over ons heen. Het is moeilijk in woorden te beschrijven hoe angstaanjagend dat was.’

Werd er vanuit de helikopters geschoten?

‘Op dat moment waren ze kennelijk onderweg naar de luchthaven en werd godzijdank niet op ons geschoten. Op de snelweg naar Zjitomir konden we de rookwolken zien die opstegen vanaf Hostomel. Het is met woorden nauwelijks te beschrijven.’

Gingen jullie direct naar Kamjanez-Podilsky?

‘In eerste instantie konden we in het zomerhuisje van vrienden van mijn moeder wonen in de oblast Vinnitsa. Daar zijn we een maand gebleven.’

Evacuatie

Hoe was het leven in de evacuatie?

‘Het was moeilijk natuurlijk. Het zomerhuisje was nog niet helemaal afgebouwd. We stookten met hout. Na een maand konden we een flat huren in Kamjanez-Podilsky om van niemand afhankelijk te moeten zijn.’

Bestond daarvoor financiële hulp van de overheid of betaalde je de huur van eigen spaargeld?

‘De huur betaalde ik volledig van mijn spaargeld.’

Kwam de humanitaire hulp uit andere landen aan bij jullie?

‘Toen we in Kamjanez-Podilsky waren, kregen we hulp, en ook nu in Kiev. Daar ben ik iedereen die er aan meewerkt heel dankbaar voor. Daardoor is het leven iets gemakkelijker. We geloven in de overwinning, zelfs zonder licht. Nu (vrijdag 9 december, 18:45 lokale tijd Kiev; nvda) is de stroom opnieuw uitgevallen, maar het wordt goed opgevangen en snel gerepareerd. Ik heb op Zelenski gestemd en ik heb er geen spijt van. Hij is de man die we nu nodig hebben.’

Strijdkrachten

Heb je geprobeerd je aan te sluiten bij de strijdkrachten?

‘Ik ben samen met mijn vader naar de militaire keuring gegaan. We wilden ons aanmelden, maar ze zeiden dat het leger al compleet was. Niet iedereen is geschikt om soldaat te zijn. Ik heb iets anders gevonden, waar ik volgens mij beter kan bijdragen. Ik heb me drie maanden geleden aangesloten bij de organisatie Jevelina Family uit Odessa. We verzamelen hulp en organiseren de logistiek ervan voor onze militairen, maar bijvoorbeeld ook voor burgers in Cherson en Bachmoet. Een week geleden hebben we nog vierhonderd thermosets naar het front gebracht. Ik ben blij dat ik dankzij de organisatie iets nuttigs kan doen. Olga die de organisatie heeft opgericht, schreef me dat de militairen onze hulp aan de inwoners van Bachmoet hebben doorgegeven.’

Dus in Bachmoet zijn ondanks de voortdurende evacuaties nog mensen achtergebleven?

‘Ja, die mensen willen daar niet weg. Dat kan ik heel goed begrijpen. Ik wilde ook niet weg uit Hostomel, waar ik ben geboren en opgegroeid.’

Heb je familie en vrienden die achterbleven in de bezette stad?

‘Een vriend was met zijn vrouw en kind gedurende de gehele bezetting in Hostomel. Als ze iets eetbaars probeerden te halen in het nabijgelegen dorp kleedden ze zich als daklozen, zodat de Russische soldaten ze met rust zouden laten. Een klasgenoot was in Boetsja en heeft het godzijdank overleefd. Hij kon na zestien dagen bezetting vluchten.’

Hostomel

Wat was je eerste indruk toen je weer in Hostomel stond?

‘Ik ben er inmiddels twee keer geweest. Het was emotioneel heel moeilijk. De eerste keer was ik er met mensen van Jevelina Family die me ondersteunden. De tweede keer was ik er zonder hen en moest ik echt even huilen.’

Wordt Hostomel momenteel weer opgebouwd?

‘Er is een overeenkomst met de Franse overheid over de wederopbouw van de stad. Dat gaat via de Europese Unie, maar de finesses ken ik niet.’

Ben je ondanks de bombardementen en regelmatige stroomuitval weer aan het werk?

‘Ja, ik ben weer aan de slag bij de bank waar ik voorheen werkte. Maar het vrijwilligerswerk is momenteel ook heel belangrijk voor me. Mijn computerkennis komt natuurlijk goed van pas bij het opsporen van informatie voor onze militairen. Ik doe liever iets nuttigs dan bij de pakken neer te zitten en me later gek te maken met de vraag wat ik eigenlijk heb bijgedragen om de overwinning naderbij te brengen. Wij Oekraïeners zijn zo, we helpen elkaar. Je kunt in Kiev elk willekeurig café binnenlopen om even warm te worden. Er is enorm veel wederzijdse hulp. Ik ben trots om Oekraïener te zijn.’

Ruslandinvasie

Zjenja uit Hostomel: ‘We geloven in de overwinning, zelfs zonder licht’