Gisteren kon u hier al lezen dat Oekraïne het Belgische energiebedrijf Fluxys – uitbater van de LNG-terminal in Zeebrugge en grotendeels in handen van de Belgische steden en gemeenten – voortaan op een zwarte lijst zet als sponsor van de oorlog. Een regelrechte internationale blamage voor ons land, maar Fluxys zelf benadrukt dat het voor een eventueel verbod op de handel met Rusland volledig afhankelijk is van de politiek.

Op 30 oktober protesteerden enkele tientallen vertegenwoordigers van Oekraïense en Belgische ngo’s voor het Belgische Ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze overhandigden er een brief ondertekend door 23 Oekraïense NGO’s, gericht aan minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib, minister van Energie Tinne Van der Straeten en premier De Croo. Daarin werd een verbod op de overslag van Russisch LNG in Zeebrugge geëist.

Sindsdien bleef het oorverdovend stil bij de federale regering, bevestigt Oleg Savitsky van de ngo Razom we stand. Dat Rusland zo zwaar blijft inzetten op de overslag van LNG in onder meer Zeebrugge – maar daarnaast ook in enkele Franse en Spaanse havens – valt vooral vanuit puur logistieke motieven te verklaren. De Russen beschikken maar over een beperkt aantal LNG-ijsbrekers, die vanuit Rusland naar West-Europa kunnen varen. Door dat LNG vervolgens hier over te slaan op gewone LNG-tankers kunnen de ijsbrekers veel sneller terugkeren richting Siberië om daar een nieuwe lading gas te tanken, waardoor er dus veel meer vloeibaar gas kan worden verhandeld.

Milieu-impact

Op basis van Amerikaanse onderzoeksdata toont de Oekraïense NGO Razom We Stand nu aan dat een verbod op de overslag van Russisch LNG in Zeebrugge ook de wereldwijde Russische LNG-handel – waarmee ook de oorlogsinspanningen worden gefinancierd – stevig zou dwarsbomen. Meer dan 90 procent van al het Russische LNG dat in Zeebrugge wordt overgeladen, is volgens het Amerikaanse onderzoek bestemd voor landen buiten de EU.

Rusland is van plan om zijn LNG-exportcapiciteit te verdrievoudigen tegen 2030.

‘Uit officiële Russische verklaringen van begin maart 2023 blijkt bovendien dat Rusland van plan is om zijn LNG-exportcapaciteit tegen 2030 bijna te verdrievoudigen van de huidige 35 miljoen ton per jaar tot meer dan 100 miljoen ton per jaar’, verduidelijkt Savitsky. ‘Deze substantiële uitbreiding van de Russische capaciteit voor gasexport zal niet alleen de Russische economie stimuleren, maar heeft ook een grote impact op het milieu door de extreem hoge methaan-emissies in de LNG-aanvoerketen.’

Hoe zoiets te rijmen valt met de ‘schone en groene toekoms’ waar Fluxys op zijn website prominent mee uitpakt, is niet geheel duidelijk. Uit de analyse van het Amerikaanse onderzoeksinstituut IEEFA blijkt ook nog dat Fluxys via de LNG-terminal in Zeebrugge in 2022 voor meer dan 70 procent van alle Russische LNG-overladingen in de EU tekende.

‘Het type overslag dat wordt aangeboden op die LNG-terminal in Zeebrugge vergemakkelijkt in het bijzonder de verkoop van Russisch LNG op de korte termijn spotmarkten, wat hoge winstmarges garandeert voor het Russische Yamal LNG, een dochteronderneming van het omstreden gasbedrijf Novatek’, verklaart Razom we stand.

Puur politieke beslissing

Gevraagd om een reactie klinkt het bij de haven van Zeebrugge dat de douane bevoegd is om de naleving van sancties te controleren. ‘Wij gaan ervan uit dat zij hun werk goed doen, maar zijn niet aanwezig bij de besprekingen van de federale regering. Over wat daar al dan niet besproken wordt, kunnen we dan ook niets zeggen.’

De woordvoerder van federaal minister van Buitenlandse Handel Hadja Lahbib reageerde niet op onze vragen om verduidelijking. Fluxys-woordvoerder Tim De Vil wil wél reageren op de beschuldigingen vanuit Oekraënse hoek. ‘Als onafhankelijke infrastructuurbeheerder heeft Fluxys geen controle over de herkomst of de bestemming van LNG. Die worden bepaald door de gebruikers ervan en zijn afhankelijk van de marktomstandigheden. Het is dus niet aan Fluxys om zich uit te spreken over oorsprong noch eindbestemming van het gas dat in de LNG-terminal binnenkomt.’

De Vil benadrukt ook dat er momenteel nog geen Europese sancties zijn tegen Rusland of met Rusland verbonden bedrijven voor wat betreft de handel in aardgas. ‘De infrastructuur van Fluxys waaronder de LNG-terminal, is wettelijk gestoeld op het principe van open toegang. Geen enkele klant kan dus bij wet gediscrimineerd worden. Een beslissing om sancties tegen Russisch aardgas uit te spreken is dus puur politiek, en moet genomen worden op het Belgische federale niveau of op Europees niveau.’

Russisch LNG

Fluxys: ‘Wij spreken ons niet uit over herkomst of bestemming Russisch LNG in Zeebrugge’