‘Een hellend vlak dat nu begint bij de coronapas (lees: medische apartheid), gaat straks onherroepelijk afglijden naar verplichte vaccinatie voor iedereen, een orwelliaanse QR-maatschappij die ons uiteindelijk voert naar een “sociaal kredietsysteem”…’, zo lezen we in een Nieuwsbrief van Samen voor Vrijheid, de vzw achter de betoging afgelopen zondag. Woordvoerster en organisator Sarah Melis kon zich dat citaat niet meer herinneren, en ook niet dat ze Frank Vandenbroucke en premier De Croo ‘mislukte tirannen’ had genoemd. Schoonheidsfoutje waarvoor Phara haar in De Afspraak van 22/11 genadig was. Sidekicks van dienst waren Egbert Lachaert (Open Vld) en Rik Torfs, twee heren van stand die het haar ook al niet te lastig maakten.

40.000 betogers dus, dat is de dag van vandaag niet niks, en allemaal voor ‘meer vrijheid’, dat was alvast een slimme zet van de organisatoren. Breder dan dat kan je je focus niet stellen, wie is er nu niet voor méér vrijheid? Daardoor kon je afgelopen zondag antivaxers, tegenstanders van de QR code en/of de coronapas, old school anarchisten, hooligans, gele hesjes, Belgicisten, anti-Belgicisten, critici van de Vivaldiregering, het Vlaams Belang, Bart Maddens, huismoeders met kinderen, verpleegkundigen tegen de vaccinatieplicht, en voorvechters van de kruidengeneeskunde in verspreide slagorde doorheen Brussel zien trekken. Officieel dus tegen de coronapas, maar als groot onderbuikgebeuren vooral tegen ‘het systeem’, wat dat dan ook moge zijn.

Door de grote opkomst — die ze niet hadden zien aankomen, waardoor de meesten eerst geen verslaggever op het terrein hadden — raken de mainstream media geobsedeerd om ‘profielen’ te maken van betogers, teneinde hun voorafgaandelijke onderschatting te compenseren. Een klassieker, zagen we na elke VB-zege en de Trumpverkiezing. Wie zijn ze? Wat willen ze? Welnu, het is eigenlijk simpel: wat we nu meemaken is een antwoord van rechts op linkse mobilisaties rond klimaat en racisme. De zomerse opstootjes in het Brusselse Terkamerenbos (La Boum) vormden de opmaat.

Tijd voor een update

We moeten het belang van dit moment niet onderschatten. De publieke vermoeidheid tegenover het virus en de virusmaatschappij is een perfecte ‘fond’ om oude elementen van de rechtse maatschappijkritiek in een nieuw verband samen te brengen. Zoals daar zijn: de rol van de mainstreammedia als politiek correcte filters van (des)informatie, het opvoeren van steeds weer dezelfde experten en opiniemakers die de pensée unique moeten ondersteunen, de medeplichtigheid van het gros van de intellectuelen en de culturele elite, de manier waarop het Belgisch-Vlaamse-Brusselse-Waalse politieke establishment en de partijen, vetgemest door de dotaties, vooral bezig zijn met hun eigen voortbestaan, het status-quo nastreven, hun zaakjes onder elkaar regelen, altijd met één oog op de opiniepeilingen, en zorgvuldig het cordon bewakend dat een kwart van de Vlamingen politiek uitsluit.

Dat zijn allemaal oude steentjes in de schoen, blaren waar we al lang op lopen, maar op de duur zijn zelfs fans van ondergetekende dat gezaag en geklop op altijd dezelfde nagel beu. Ik begrijp hen perfect. Tijd voor actie dus. De wegen blokkeren? Dat doet de politie al. Algemene staking? Zo banaal, zo 20ste eeuw, en teveel vakbonden die zich willen moeien. Het parlement bestormen? Nope, Sarah Melis, nu al de Anuna van de rechterzijde, is tegen elke vorm van geweld. Gelijk heeft ze: elke ingeslagen vitrine is een argument voor Alexander De Croo om SamenVoorVrijheid af te doen als een zootje relschoppers.

Ik heb dus het vermoeden dat deze beweging vooral veel burgerlijk ongenoegen katalyseert dat al ver voor corona gistte. Maar omdat de oude protestvormen -inbegrepen de VB-stem- uitgeput en gedateerd geraken, was het tijd voor een update. Een Witte Mars als het ware, maar dan wat zwarter, 21ste-eeuwser, kleinschaliger ook dan een grote massamanifestatie, maar wel zichtbaar en radicaal, geen schapenoptocht. Het virus was de gedroomde kapstok. Iedereen is het kotsbeu en de remedies werken maar half, maar aan de grondrechten wordt ondertussen duchtig gemorreld. Meteen wordt de overheid ter verantwoording geroepen. Terecht. Maar wat als we de regels afschaffen en iedereen zijn zin doet?

Verlichtingswaarden

Viruswaanzin, een van de steunende verenigingen van de betoging afgelopen zondag, heeft ondertussen zijn naam veranderd in het veel meer appellerend maar vagere Vrijheid, en de bezieler ervan, advocaat Michael Verstraeten, heeft nu ook een partij met dezelfde naam opgericht, die belooft de Verlichtingswaarden te zullen bewaken. Dat is interessant, want nu weten we tenminste waar dat magische motto samen-voor-vrijheid voor staat. De Verlichting heeft namelijk nogal wat denkers als Immanuel Kant voortgebracht, die vrijheid en verantwoordelijkheidszin in één adem vernoemde. Benieuwd eigenlijk wat Kant zou gedacht hebben van antivaxers die in naam van de vrijheid kankerpatiënten uit de ziekenhuizen verdringen, of van lieden die zelfs beweren dat er geen pandemie is.

Noteer dat ook de vermaledijde Frank Vandenbroucke ons een jaar geleden het rijk van de… vrijheid beloofde. Dat is toch wel ironisch: zowel het systeem als zijn tegenstanders bedienen zich van dezelfde fata morgana, een utopisch idee van de vrije wil waar niets tegenover staat. Een partij of een politicus die de vrijheid belooft, zonder de kostprijs of de keerzijde ervan, doet aan rattenvangerij. Of waarom ik denk dat Verstraeten binnen de kortste keren eieren voor zijn geld zal kiezen en als ‘onafhankelijke’ op een VB-lijst zal staan.

Eerlijk gezegd: ik geraak dat woord ‘vrijheid’ wat beu. Het dreigt een lege container te worden, zoals democratie en rechtstaat. Benoem de dingen. Zeg dan gewoon dat je tegen politiek correcte censuur bent, tegen staatssteun aan de media, tegen de particratie, tegen de controlemaatschappij met camera’s op elke hoek van de straat, voor mijn part zelfs tegen de coronapas. Maar leg altijd de consequenties van keuzes en beslissingen op de weegschaal.

MVR kwam niet

Ik denk overigens dat de betogers ‘het systeem’ waartegen ze te keer gaan, enorm overschatten. De politiek krijgt niets meer voor mekaar, zelfs puin ruimen na een overstroming lukt niet, alles wat de overheid digitaal probeert in mekaar te flansen is om te lachen, wat zouden De Croo en C° een ‘Orwelliaanse QR-maatschappij’ op poten zetten. En waartoe? Binnen een paar jaar ververst het circus zich met nieuwe clowns, eventueel van een andere kleur.

Het systeem is vooral inert, inefficiënt, corrupt. Een pluspunt voor de democratie dat jonge mensen zich eindelijk bezig houden met dit soort ‘vervuiling’. Dat is goed voor de ideologische diversiteit, want vooral bij de jeugd en jongeren dreigde er een verstikkende monocultuur van groenlinks en wokes te ontstaan.

Conclusie: prima dat we met SamenVoorVrijheid ook een activistisch platform op de rechterzijde hebben, iets voor mensen die hun anti-establishment ideeën en gevoelens met wat actie willen onderstrepen. Rechts had behoefte aan een nieuw, moderner en concreter narratief, een breder mobilisatieplatform, buiten het klassieke verhaal van identiteit en vervreemding. De beweging zal in elk geval, als ze echt in vrijheid en democratie geïnteresseerd is, ruimer moeten gaan dan het verzet tegen de pasjesmaatschappij, een term die, o ironie, door de liberalen is uitgevonden.

Wist u overigens dat de organisatoren van de betoging afgelopen zondag Marc Van Ranst als spreker hadden uitgenodigd, en dat deze bedankte? Ik zie het de klimaatactivisten nog niet doen, iemand als pakweg Jean-Marie Dedecker op hun podium vragen. Sarah Melis heeft in twee weken tijd een betoging in elkaar gebokst, samen met haar vennoot Ezra Armaky, maar ze gelooft wél in echt debat, openheid en de choc des idées. Als Sarah wat beter haar huiswerk maakt en nu eindelijk dat diploma sociologie probeert te behalen, zie ik haar Anuna nog wel overklassen. Niet met spijbelen dus.

SamenVoorVrijheid

Is Samen-voor-Vrijheid het rechtse antwoord op woke en de klimaatbeweging?