British Cycling, de organisatie die de wielersport vertegenwoordigt bij de Britten, besloot om tijdens haar eigen wedstrijden geen transvrouwen meer toe te laten in de vrouwencategorie. De spits werd afgebeten, nu is het aan andere landen om zich over de kwestie te buigen.

In de Lage Landen krijgt de beslissing om transvrouwen niet meer in vrouwensportcompetities toe te laten nog geen gevolg, al benadrukken ze bij de Nederlandse bond hun begrip voor het standpunt van de Britten. Een onderzoek dat negen maanden duurde deed de Britse wielerbond aankondigen dat het voortaan naast een vrouwencategorie ook een ‘open’ categorie zal hanteren. Onder die nieuwe categorie vallen mannen, transmannen, transvrouwen en non-binaire personen.

Debat

Andere sportbonden namen ook al maatregelen om vrouwelijke atleten te beschermen. Meestal op basis van de wetenschappelijke consensus dat biologische mannen, die na hun puberteit de overgang tot transvrouw maken, fysiek voordeel genieten. In de wielerwereld zet British Cycling als eerste zo’n stap. Volgens Maurice Leeser van de KNWU, de overkoepelende sportbond van en voor de wielersport in Nederland, gaat het debat verder dan de transitie na de puberteit die voor onrechtvaardige waardeverhoudingen zorgt.

‘De discussie heerst ook of transvrouwen die voor hun puberteit de transitie doen nog steeds een oneerlijk voordeel hebben’, zegt Leeser. ‘Ik denk dat we daarom best een pas op de plaats maken, tot er helderheid komt’, vervolgt hij. ‘Er doen ook geluiden de ronde — ik zeg niet of ik het daar mee eens ben of niet — dat wanneer je geboren bent als man en dat zo op het geboortecertificaat staat, dat je dan nooit mee kan doen aan een competitie voor vrouwen.’

Reglementering

Onze noorderburen laten al iets meer in de kaarten kijken. Bij Belgian Cycling daarentegen, is sprake van een volledig neutrale positie. Voorlopig volgt Belgian Cycling de UCI-reglementering, die inhoudt dat transgenders met een maximale testosteronspiegel van 2,5 nanomol per liter mogen deelnemen aan vrouwenwedstrijden. Het onderwerp wordt wel besproken in de medische commissie, maar er werd nog geen standpunt ingenomen.

Voor de duidelijkheid: ook Nederland volgt nog de UCI-richtlijn. ‘We gaan die wel tegen het licht houden. Dat transgenders willen koersen, is prima. Ik denk wel dat we voorzichtiger moeten zijn met hen te laten deelnemen aan wedstrijden voor vrouwen. We hebben gepraat met British Cycling en de UCI. We hebben zeker begrip voor het Britse standpunt. Voor we er definitief voor kiezen dat transvrouwen kunnen meedoen in de vrouwencategorie, moeten we weten of zij geen oneerlijk voordeel halen uit testosteron.’

Wetenschappelijk rapport

De KNWU gaat zich daar dus nog grondig over beraden. ‘Die discussie moeten we grondig voeren, ook met andere sportbonden en sporttakken, zodat de vrouwensport beschermd blijft. British Cycling ging ook met een wetenschappelijk rapport komen. We hebben dat nog niet gelezen, maar willen dat zeker doen.’

Er wordt nog een andere zaak duidelijk gemaakt. ‘We dragen bij de KNWU inclusie en diversiteit hoog in het vaandel. Als transgenders aan competitie willen doen, dan zijn we daar blij mee. Alleen moet je daar op een goede manier mee omgaan en daarom willen we meer weten over een oneerlijk voordeel dat ze kunnen behalen. Want dat is niet oké. De discussie gaat niet over uitsluiting, de enige discussie is of transgenders mee kunnen doen aan vrouwenwedstrijden.’

Beleid

Ook bij de UCI zijn ze het eigen beleid aan het heroverwegen. De uitkomst hiervan moet binnenkort duidelijk worden. ‘Ik denk dat er nog voor het WK in Glasgow een besluit genomen wordt’, maakt Leeser zich sterk. ‘Het is goed dat de UCI zijn beleid onder de loep neemt en daar streng naar kijkt.’ Lang niet iedereen is overtuigd dat het tot een beleidswijziging gaat komen, bleek uit een gesprek met Inga Thompson. Leeser is wél van mening dat het verstrengen van het transgenderbeleid bij de UCI er zit aan te komen. ‘Ik denk dat ze dat gaan doen. Dat is mijn verwachting.’

Ondertussen lopen de emoties hoog op, met een protestactie op de Amerikaanse kampioenschappen om de vrouwensport te redden als bewijs. Dat hoeft niet te verbazen. De voorbije maanden kwamen verhalen in het nieuws van overwinningen met ruime tot bijzonder grote voorsprong van transgenders Austin Killips (wegwielrennen) en Leslie Mumford (gravelracen). Leeser vindt dat dat geen fraai beeld schetst van de eerlijkheid van de sport. ‘Dat is niet fijn. Zeker als rensters hierdoor zeggen: “Waarom doen we het nog? We stoppen ermee.” Daar kan ik mij iets bij voorstellen.’

sportbond

Britten willen geen transgenders meer in vrouwenkoers