Met binnen vijf maanden Europese verkiezingen en het Rassemblement National bovenaan in de peilingen, had president Macron meer een campagneleider nodig dan weer een grijze muis als premier. Hij koos voor de bijzonder populaire Gabriel Attal, die zich vorig jaar als minister van Onderwijs had laten gelden met zijn geruchtmakende verbod op abaya’s in de klas. Daarmee schoot hij onder de duiven van rechts, en dat zal allicht schelen bij die verkiezingen.

Elitair privéonderwijs

Gabriel Nissim Attal de Couriss, met zijn 34 jaar de jongste premier aller tijden, is ‘openlijk homoseksueel’. Dat boeit Fransen nauwelijks, maar kreeg des te meer aandacht in het buitenland. De man, die ook wel bekendstaat als de ‘mini-me’ van Macron, – de jongere uitvoering van de president – is geboren en getogen in hartje Parijs. Hij was leerling van de École Alsacienne, een elitaire privéschool. Daarna studeerde hij aan de Sciences Po, de universiteit met verreweg het grootste aantal presidenten onder haar alumni.

Over privéscholen gesproken, Attals opvolgster op Onderwijs, oud-tennisster Amélie Oudéa-Castera, bleek haar eigen kinderen ook daarheen te sturen. Daarnaar gevraagd had ze ook nog gelogen over de reden. ‘Iedereen maakt zijn eigen keus en voor die verspreking bood ze haar excuses aan’, verdedigde president Macron haar in zijn persconferentie ter gelegenheid van de presentatie van het nieuwe kabinet.

Straatvechter

Over de benoeming van Rachida Dati tot minister was nog meer te doen. Dati was een prominent lid van de centrumrechtse Republikeinen en vocht in de hoofdstedelijke gemeenteraad menig bitchfight uit met Anne Hidalgo, de socialistische burgemeester van Parijs. De beledigingen die de dames elkaar naar het hoofd slingerden logen er niet om.

Dati is een straatvechter. Met een Marokkaanse metselaar als vader en een Franse werkster als moeder wist ze toch de prestigieuze en unieke opleiding tot magistraat te volgen. Onder oud-president Nicolas Sarkozy werd ze minister van Justitie. Op de dag van haar aantreden als minister onder Emmanuel Macron werd ze uit de Republikeinen gezet. Tenslotte een oppositiepartij.

Dat neemt niet weg dat Macron centrumrechts hard nodig heeft in de Assemblée, sinds hij zijn meerderheid daar kwijtspeelde. Attal schijnt bestookt te zijn met mails van top-Republikeinen om een zware ministerpost te claimen. Voor wat hoort wat. Nu voelt de partij zich geschoffeerd door wat het werd: Rachida Dati kreeg het ministerie van Cultuur.

‘Ponzifraude’

De rechtse Frans-Marokkaanse vervangt daar de linkse Frans-Libanese Rima Abdul Malak. Laatstgenoemde had het gewaagd nationaal monument Gérard Depardieu wegens zijn seksistische praat en vermeende aanranding van een dertiental vrouwen ‘een schande voor Frankrijk’ te noemen. Nog voor hij voor wat ook werd veroordeeld. Dat kwam haar op een uitbrander van de president te staan, die het juist voor Depardieu had opgenomen. Het zat Macron zo hoog dat hij hierop terugkwam in zijn persconferentie afgelopen dinsdag.

De benoeming van Dati tot minister kan als steek onder water bedoeld zijn naar de Parijse burgemeester Hidalgo, met wie ook premier Attal ruzie had. In zijn eerdere rol als minister van Budget onder Macron, noemde hij haar beruchte financiële wanbeleid een ‘ponzifraude’. Daarop spande de zwaarbeledigde Anne Hidalgo een rechtszaak aan tegen Attal, wegens laster.

De burgemeester van Parijs weigert net als andere linkse burgemeesters de zwaarbevochten nieuwe immigratiewet van president Macron uit te voeren.

Hidalgo beschouwt de benoeming van Rachida Dati als een persoonlijke belediging

Hidalgo beschouwt de benoeming van Rachida Dati als een persoonlijke belediging en wenste de cultuursector ‘sterkte’ met deze minister. Op haar beurt kondigde Dati meteen aan dat ze in 2026 in plaats van Hidalgo burgemeester van Parijs wil worden. Die verkiezingen tussen de twee gezworen vijanden beloven nu al spektakel.

Stéphane Séjourné

In andere landen zou juist de benoeming van Stéphane Séjourné tot minister van Buitenlandse Zaken de meeste herrie hebben gegeven. Maar niet in Frankrijk. Deze politicus was sinds 2015 Attals minnaar, en wordt nu door hem uit het Europarlement naar Parijs gehaald. Men zegt dat de verhouding voorbij is, maar buiten direct betrokkenen lijkt niemand daar zeker van.

Ook wat precies het beleid wordt van dit nieuwe kabinet blijft vaag. In ieder geval zijn de belangrijkste ministerposten onveranderd gebleven: Binnenlandse Zaken, Economie en Justitie.

Demografische herbewapening

President Macron gebruikte in zijn toespraak van dertien minuten maar liefst achtmaal het woord ‘réarmement’, letterlijk herbewapening. Hij sprak over ‘economische herbewapening’, ‘industriële, wetenschappelijke en technologische herbewapening’, ‘herbewapening van de natie’, ‘herbewapening van de staat en publieke diensten’ en ‘burgerlijke herbewapening’. Als klap op de vuurpijl benadrukte hij naar aanleiding van de dalende geboortecijfers een noodzakelijke ‘demografische herbewapening’. Door Fransen al snel opgevat als: er moet meer gesekst worden.

Ooit las ik in Frankrijk op de knop van de handendroger in een wc, met viltstift geschreven: ‘Hier drukken voor een toespraak van de president.’ Macron was er toen al.

Stéphane Séjourné

Het kabinet-Attal: oude wijn in nieuwe zakken