Tegen 2035 moet 30% van de in Brussel gegeten fruit en groenten geproduceerd zijn door een zogenaamde korte- ketenlandbouw. Die doelstelling kadert in de ‘Good Food’-strategie van de Brusselse regering.

Met een ongelukkige uitspraak over de aankoop van landbouwgrond buiten de hoofdstad, heeft Brussels minister van leefmilieu Alain Maron (Ecolo) die strategie geen deugd gedaan. Toch is er al flink wat samenwerking tussen Vlaanderen en Brussel over duurzame landbouw, en dat is niet in de laatste plaats een Vlaamse verdienste.

Publieke excuses

Toen Alain Maron vorige week op radiozender LN24 liet uitschijnen dat zijn regering er aan denkt landbouwgrondgrond in Vlaams- en Waals Brabant aan te kopen om de Brusselse milieudoelstellingen te halen, oogstte hij kritiek.

Te collectivistisch, een slinkse manier om aan gebiedsuitbreiding te doen, de zoveelste wereldvreemde uitspraak van een groene jongen… Het waren maar enkele uitspraken van politici en journalisten. Maron zag zich genoodzaakt om zich in de commissie leefmilieu van het Brussels parlement te excuseren, en hield het erop dat het om een communicatiefout ging.

Te weinig grond

Toch zal Maron iets moeten doen om de ambitie om binnen 15 jaar 30% van de Brusselse fruit- en groenteconsumptie uit stadslandbouw te halen waar te maken. Nog begin februari 2020 kwam de Brusselse Good Food-strategie al aan bod in de commissie leefmilieu van het Brussels parlement.

Maron rekende toen voor dat de 250 hectare landbouwgrond binnen de grenzen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te klein zijn voor deze ambitie. ‘Daarvoor zijn 1 600 hectare landbouwgrond nodig,’ zo klonk het in februari. ‘Met de 250 hectare die we nu hebben, geraken we aan 5% van de fruit- en groenteproductie die we vooropstellen’.

Maron kijkt daarom naar samenwerkingen met landbouwers in het hinterland. Hij heeft al contact gelegd met diverse organisaties zoals Steunpunt Korte Keten en de Vlaamse Land Maatschappij (VLM), zo gaf hij ook in februari mee.

In Vlaanderen al goede initiatieven

Kern van het probleem is dat er in de Vlaamse Rand rond Brussel voldoende landbouwproductie is, maar dat die producten de hoofdstad niet bereiken. In Vlaams-Brabant zijn er volgens Maron echter al goede initiatieven die de korte keten tussen de rand en Brussel bevorderen. Hij verwijst daarbij naar een Brussels project van het ‘Steunpunt Korte keten.’ ‘Voor Wallonië zou er ook zoiets moeten gebeuren,’ aldus Maron in de commissie.

Bij het steunpunt Korte Keten – een vereniging die voortvloeit uit ‘Ferm,’ de opvolger van de KVLV – Katholiek Vormingswerk van Landelijke Vrouwen (in de volksmond ‘De Boerinnenbond’) – bevestigt men de goede samenwerking met het kabinet van Alain Maron. Het steunpunt werkt mee aan de Brusselse Good Food-strategie.

‘Uit een uitgebreide enquête die we hebben afgenomen blijkt dat meer dan 100 Vlaamse boeren hun bedrijf willen opschalen om de Brusselse consument te bereiken. We brengen boeren samen om te onderzoeken hoe deze afzet efficiënt en rendabel kan worden georganiseerd, onder meer door de oprichting van logistieke hubs. Het Steunpunt en zijn partners zullen de boeren van de Rand ondersteunen bij hun bedrijfsvoering en afzet naar de Brusselse markt,’ zo klinkt het in een persbericht.

Logistiek probleem

‘Het grootste probleem is logistiek’, voegt Katrien Vanhoutte van het steunpunt Korte Keten eraan toe. Voor een landbouwbedrijf is het niet interessant om af en toe een vrachtwagen vol groenten naar Brussel te rijden. Als je meerdere bedrijven samenbrengt in een logistieke hub, vanwaar groenten en fruit kunnen worden verdeeld, kan de Brusselse afzetmarkt wel snel ontsloten worden.’

Volgens Vanhoutte beweegt er al veel bij de biologische boerenbedrijven. ‘Door hun kleinere schaal vinden zij de weg naar Brussel. Wil de Brusselse regering de samenwerking nog bevorderen, dan zullen ze initiatieven moeten nemen die de logistiek en de korte keten ten goede komen, zoals hubs.’

Het Steunpunt verwerpt echter het idee dat de aankoop van gronden door de Brusselse overheid nodig is om een succesvol korte-ketenbeleid te kunnen voeren. ‘Er zijn voldoende boeren met een voldoende groot en gevarieerd aanbod in de Rand rond Brussel. Het steunpunt pleit dan ook eerder om te versterken wat er nu is en goed loopt. Een apart circuit creëren naast een bestaand performant systeem is geen oplossing maar tijdsverlies,’ klinkt het.

‘Bovendien willen landbouwers hun grond doorgaans niet verkopen’, zo voegt Vanhoutte eraan toe.

Europees parlement

De Brusselse Good Food-strategie is buiten de hoofdstad weinig bekend. Het idee is dat via doelstellingen in het beleid de consumptie van gezonde en lokale voeding wordt gepromoot. Heel wat Brusselse instellingen nemen de Good Food-eisen al in verschillende mate mee in hun openbare aanbestedingen. Zo volgen de kantines van de Nationale Bank en het Europees parlement al verschillende Good Food-richtlijnen.

Steunpunt Korte Keten

Alain Maron heeft 1600 hectare landbouwgrond nodig