Michail Pavlov leerde voor automonteur in zijn geboorteplaats Ivanovo. Op 19-jarige leeftijd werd hij gearresteerd wegens een drugsdelict. Hij werd veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf. Na vier jaar in het kamp ondertekende hij een contract met het Ministerie van Defensie voor frontdienst. Pavlov werd ingedeeld bij de eenheid Storm-Z die bestaat uit Russische gedetineerden, maar zodra de gelegenheid zich voordeed liep hij over naar de andere kant.

– Waarvoor werd je veroordeeld in Rusland?

‘Het zijn geen prettige herinneringen. De plaatselijke politie deponeerde drugs bij me die ze daarna zelf vonden. Ze hebben me er gewoon in laten lopen. Ik werd veroordeeld tot zes jaar strafkamp.’

– Door wie werd je aangeworven en hoe verliep dat?

‘Wat ik heel belangrijk vind is te vermelden dat ik niet ben aangeworven en ook niet krijgsgevangen werd genomen. Ik heb alles welbewust gepland en wilde me aansluiten bij de Oekraïners om voor hen te vechten. Er was voor mij gewoon geen andere weg. Om terug te komen op je vraag: de eerste wervingscampagne in het kamp was in 2022. Die werd georganiseerd door huurlingenleger Wagner. Ik begreep dat ik met hem niet in zee moest gaan. Iedereen wist toen al wat ze deden met deserteurs. Dat zou mijn dood hebben betekend.’

– En toen deed zich een tweede mogelijkheid voor?

‘In het voorjaar van 2023 zat ik al vier jaar en twee maanden gevangen toen iemand van het ministerie van Defensie kwam met hetzelfde doel als Wagner. Hij hield een toespraak voor alle gedetineerden. Daarin zag ik mijn ideale enkele reis. Iedereen weet dat het ministerie zeer slecht georganiseerd is. Ze krijgen een quotum opgelegd en voor de rest interesseert het ze niets. Twee benen, twee armen en vooruit kunnen lopen is genoeg om aangenomen te worden. Ik ondertekende een halfjaarcontract. In ruil zou ik amnestie krijgen van de president en een militaire functie als schutter met salaris en premies.’

– Werd je uiteindelijk betaald?

‘Een keer kreeg ik 37.000 roebel (400 euro, red.), het maandsalaris voor mijn functie als schutter. Dat bedrag werd op een bankrekening gezet die ze voor me hadden geopend.’

– Waren er veel gedetineerden die ondertekenden?

‘Uit het kamp in Ivanovo waren er 89 mensen. Ik hoorde dat er momenteel om de twee maanden nieuwe lichtingen uit de detentiecentra naar het front vertrekken. Dat betekent elke keer gemiddeld zo’n 100 gedetineerden per kamp. En dat zijn er nogal wat in Rusland.’

– Wat waren de beweegredenen van je medegevangenen?

‘Ik zou die mensen willen vergelijken met de markt voor zeer oude tweedehandsauto’s. Ze hebben een laatste kans nog één keer de weg op te gaan. Daarna gaan ze voorgoed naar de schroothoop. Ze zijn blij dat ze het kamp kunnen verlaten. Het is een plek die geregeerd wordt door haat tegen alle vormen van menselijkheid. Bovendien komt er bijna niemand vervroegd vrij. Ook ik kreeg die kans niet. Ik had daarover een conflict met een penitentiair medewerker. Hij was voor geen rede vatbaar en stuurde me naar de isolatiecel. Daar zat ik toen 2 dagen en nachten.’

– Heb je familieleden of een vriendin die je inlichtte over je op handen zijnde vertrek naar het front?

‘Ik belde mijn moeder en zei: “Mama, ik vertrek.” Ze zei: “Vooruit maar, het is jouw leven, je moet het zelf weten.” Over mijn echte plannen wist natuurlijk niemand iets. Dat was ook niet nodig.’

– Hoe vertrok je naar het front?

‘Ze brachten ons naar een militair vliegveld in Ivanovo. Van daaruit gingen we naar een vliegveld in Rostov aan de Don direct aan de grens met Oekraïne. Daarna vertrokken we in kolonnes naar een trainingskamp op bezet gebied in het district Loegansk.’

– Hoe was die training?

‘Ze zeiden ons daar: “Doe wat je wilt, we hebben geen tijd voor jullie.” Er zijn daar geen professionele instructeurs, het waren gewoon gemobiliseerde soldaten die door de leiding van het front waren weggeroepen om ons te trainen. Ze hadden er absoluut geen zin in.’

– Wat deed je daar?

‘Persoonlijk keek ik rond wat er voor mogelijkheden waren om te ontsnappen. Het stikte van de militaire politie, dus het was geen goede plek. Toen ik uiteindelijk een uitweg dacht te hebben gevonden, werden we op 16 juni afgevoerd naar het front in het district Zaporozje.’

– Hoe was het daar?

‘Er was absoluut geen structuur. Ik kan beter vertellen wat er wel was, dan wat er niet was. We kregen een automatisch geweer, vier magazijnen, een paar granaten, een schopje en een kogelvrij vest. Proviand werd ergens in het bos gedropt. Dan moesten we een paar kilometer lopen om water en eten te halen.’

‘Ik heb er alleen Storm-Z en gemobiliseerde Russische burgers gezien, geen Tsjetsjeense brigades, geen Wagner of andere eenheden. Er was zelfs geen enkele officier. Ergens kwamen bevelen vandaan, maar ik heb geen idee van wie. Ik heb mijn ogen goed de kost gegeven, zodat ik aan de andere kant zo veel mogelijk informatie door kon geven. Elke dag kon ik een korte tocht maken in verschillende richtingen om een overzicht te krijgen.’

– En wanneer besloot je over te lopen?

‘Na tien dagen aan het front besloot ik het erop te wagen. We waren met tweeën. Volgens mijn plan moesten we maar een kilometer lopen. We gingen op weg, maar een Russische drone had ons opgespoord. De Russische zijde begon ons te beschieten en mijn kameraad kwam daarbij om het leven. Ik kon niets meer voor hem doen. Oekraïense soldaten waren die dag heel dichtbij, op een meter of 150-200 van onze positie. Ze hadden een hinderlaag gelegd. Daar liep ik direct in. Ze zeiden: ‘Stop, wie daar?” Ik antwoordde: “Ik ben aangekomen, neem me in ontvangst.” Dat was op 27 juni.”

– Hoe kwam je door de mijnenvelden?

‘Die zijn niet overal. Op die bewuste plek zijn doorgangen waar geen mijnen liggen.’

– Je werd zonder problemen opgenomen?

‘Ik werd verschillende malen ondervraagd. Ik noest over mijn motivatie vertellen, waar ik vandaan kwam, wat ik had gedaan. Het is geen transfer van de ene naar de andere voetbalclub. Al die controles duurden best lang.’

– Er zijn meer mogelijkheden voor buitenlanders binnen het Oekraïense leger. Waarom het Russische Vrijwilligerskorps?

‘Het Russische Vrijwilligerskorps biedt me de kans niet langs de zijlijn te staan kijken terwijl Rusland dood en verderf zaait in een onafhankelijk buurland. Ik ben het grondig oneens met wat het Russische leger doet. Het korps als eenheid is een echte oppositie van het Kremlin. Samen met hen en de Oekraïners kunnen we het kwaad hier verdrijven en strijden voor vrijheid in Oekraïne.’

– Is er een verschil tussen het Russische leger en de eenheid waar je nu voor vecht?

‘Het is een gigantisch verschil. Ik heb een gedegen opleiding gekregen. Zowel fysiek als voor de omgang met wapens. De uitrusting is perfect in orde. Ik word niet zomaar vooruitgestuurd als kanonnenvoer zoals dat in het Russische leger het geval was. Elke operatie is uitstekend voorbereid. De eenheid onder de manschappen is optimaal. Het is hier gewoon duizendmaal beter.’

– Hoe raakte je gewond?

‘We voerden een aanval uit in de buurt van Avdejevka. Daar werd ik gewond door een granaatscherf in mijn been. Het is niets ernstigs. Nog even en ik ga weer naar het front.’

– Hoe zie jij de toekomst?

‘Oekraïne zal de overwinning behalen. Ik zal daar zo goed aan mogelijk aan bijdragen. Ik ben enorm gemotiveerd door het land en de heldhaftige mensen die hier wonen.’

– Wat gaan jullie doen als het Vrijwilligerskorps erin slaagt in Rusland voet aan wal te krijgen?

‘Ik ben soldaat. Ik ben volledig loyaal aan wat de commandant als taak ziet voor onze eenheid. De tijd zal leren wat er gebeurt als we in Rusland aankomen. Het is oorlog. De officieren nemen de beslissingen.’

Storm-Z

Ex-gedetineerde in Rusland en soldaat Michail Pavlov: ‘Ik diende als kanonnenvoer’