Hamid Reza Hossein Khani (42) en Mariam Soltani (38), twee Iraniërs die zich bekeerden tot het christendom en in België terechtkwamen, moeten vrezen voor uitwijzing naar Iran. Dat ondanks de zekerheid dat ze er zullen gearresteerd worden omdat ze ‘afvallig’ zijn, met als verzwarende omstandigheid dat ze een website onderhouden met nieuws over en voor – bekeerde – christenen in Iran. Voor het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en staatlozen (CGVS) is dat niet genoeg. Die zijn niet overtuigd dat ze echt christen zijn geworden.

Christen worden is illegaal

Hoeveel bekeerlingen er zijn in Iran, is niet geweten. Het is illegaal om je te bekeren van moslim naar christen. De politie zoekt ook actief naar illegale kerken van bekeerde christenen. Er zijn regelmatig rapporten over invallen in huiskerken, opsluitingen en ondervragingen, maar ook over veroordelingen, opsluiting, boetes en verbanning uit een stad of provincie. Christendom is toegelaten in Iran, enkel voor wie als christen is geboren en dan nog gelden er strenge restricties.

Deze week nog maakte de ngo Human Rights Without Frontiers (HRWF), die zich toelegt op de vrijheid van religie wereldwijd, een overzicht van veroordelingen en arrestaties in Iran. Er kan dus geen discussie zijn dat bekeerde christenen terugsturen naar Iran, garandeert dat ze daar in de problemen komen.

Toch zien we dat ook Duitsland en andere Europese landen bekeerde christenen terugsturen, meestal omdat ze de bekering niet oprecht vinden. Hamid Reza Hossein Khani erkent wel dat er Iraniërs zijn die een bekering veinzen, maar het is moeilijk te bewijzen.

Inval in een huiskerk

Hamid en Mariam kwamen beiden via kennissen in contact met het christendom. Na een tijdje maakten ze deel uit van een gemeenschap van zes tot zeven christenen die samenkomt in een huiskerk. ‘Dat is altijd een ander huis’, legt Hamid uit. ‘Als altijd dezelfde groep in hetzelfde huis op dezelfde dag bijeenkomt, dan valt dat op. De buren zien dat en stellen zich vragen, dus is het telkens een ander huis, op verschillende tijdstippen. We nemen ook altijd voorzorgsmaatregelen, want we weten dat het gevaarlijk is en dat het kan dat we in de gaten gehouden worden.’

In juni 2019 werden Hamid en Mariam gedoopt en werden zo christen. Een doopcertificaat hebben ze niet. ‘Het is te gevaarlijk om dat in huis te hebben in Iran.’ Bewijzen dat ze gedoopt zijn in Iran kunnen ze dus niet.

Op een bijeenkomst in de huiskerk in de zomer van 2020 liep het mis. ‘Tijdens ons gebed, die dag in mijn huis, werd er gebeld. Mijn huis is in de kelder en Mariam en ik gingen boven kijken wie er was. Er waren drie mannen in burger en voor we het goed beseften waren ze al binnen. Ze gingen recht naar mijn huis en toen hoorden we geroep en geschreeuw. Mariam en ik zijn toen gevlucht. Zo konden we ontkomen.’

Mensensmokkelaar

Wat er precies gebeurd is met hun medegelovigen weten ze niet. ‘Omwille van de veiligheid kennen we hun volledige naam niet. We kennen enkel hun voornaam. Dat is om elkaar niet te kunnen verraden. Via via hoorden we wel dat we gezocht werden en dat we moesten vluchten. Iemand heeft toen een smokkelaar geregeld. We dachten een tijdje naar Turkije te gaan om af te wachten of het na een periode opnieuw veilig werd, maar de smokkelaar regelde ons een reis naar Engeland. Tot Brussel in een truck en hier werden we gestopt toen we op de trein naar Engeland stapten. Toen werden we naar het “klein kasteeltje” gebracht’.

In België kwamen ze terecht in opvangcentra in Charleroi en later in Spa. In de Ardennen vonden ze ook een plaatselijke protestantse gemeenschap, waar ze sindsdien zoveel mogelijk de diensten bijwonen. ‘Het is onze gemeenschap geworden.’ Ook al wonen ze ondertussen in de omgeving van Antwerpen, waar ze ook werken.

Mariam werkt, zoals ze deed in Iran, in een schoonheidssalon. Hamid werkt in een kruidenierszaak, hoewel hij aan de universiteit van Qom afstudeerde als leraar Engels en Engelse literatuur. ‘Ik werk graag in de kruidenierszaak, het is een job, maar het is natuurlijk wel zonde van mijn opleiding. Ik hoop dat ik later als IT’er of als expert sociale media werk kan vinden.’ Omdat ze hun contracten tekenden in een periode dat ze mochten werken, mogen ze voorlopig blijven werken.

Online actief

Hun werk combineren ze nu met een website die ze hebben opgezet. Een site in het Farsi met alle sociale media erop en eraan, waarin ze berichten over Iraanse christenen in Iran en in de diaspora. De site heeft ondertussen enige bekendheid. Zo werden ze vernoemd door Voice Of America (VOA) in een van hun Farsitalige programma’s. Dat laatste hopen ze nu in te roepen om het Commissariaat-generaal te overtuigen.

Die opperden te stoppen met de site als ze terugkeerden naar Iran. Alsof daarmee alles van de baan is. Volgens Het CGSV heeft de site niet genoeg unieke bezoekers om in ogenschouw te worden genomen. ‘Niemand van de veiligheidsdiensten zal die site gezien hebben’, voegt Hamid er cynisch aan toe.

Er is nog een probleem. De twee bekeerlingen woonden in Qom, zowat het Vaticaanstad van het sjiitische christendom. ‘Een kerk in Qom, dat is zoals een moskee in het Vaticaan. Dat is ondenkbaar of wordt gezien als een provocatie. Daarbij is een aangetrouwde oom van Mariam een Mollah die vriendelijk op de foto staat met bekende IS-strijders. Het is geen geheim hoe die over bekeerlingen denken.’

Hoe bewijs je geloof?

De heikele vraag is hoe Hamid en Mariam kunnen bewijzen aan het CGSV dat hun bekering tot het christendom oprecht is? Ze bezoeken regelmatig een kerkdienst hier, ze hebben die website en zijn actief op sociale media. Bij terugkomst in Iran worden ze met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid opgepakt.

Als dat niet gebeurt, is er een grote kans dat Mariam door het radicale deel van haar familie wordt aangepakt. Toch werd hun asielaanvraag afgewezen omdat hun bekering niet authentiek overkomt. Je kan dus aannemen dat hen vervolging wacht omwille van hun geloofsovertuiging, en dat is toch een criterium in de conventie van Genève.

Hamid en Mariam zijn een nieuwe procedure gestart omdat ze menen dat er, door vermelding van hun site door Voice Of America, nieuwe elementen zijn, maar een advocaat die dat voor hen pro deo wil doen hebben ze nog nodig. ‘Blijkbaar verdienen ze meer met een eerste procedure, dus heeft onze eerste advocaat afgehaakt.’

Om aandacht te vragen voor hun zaak zijn ze een petitie begonnen. Een wanhoopspoging.

terugsturen

België wil twee tot het christendom bekeerde Iraniërs terugsturen