De kogel is door de Nederlandse kerk. Pieter Omtzigt kondigt aan dat hij in november met een nieuwe politieke partij aan de verkiezingen deelneemt. Zijn kritiek op de Nederlandse politiek is ook relevant voor België.

De oud-CDA’er hoopt zo zijn populariteit te verzilveren die hij opbouwde door het aanklagen van schandalen zoals de toeslagenaffaire. Die teisterden het Nederlands bestel de voorbije jaren. Hij zegt zelf in te zien hoe groot het waagstuk is verwijzend naar de Lijst Pim Fortuyn en Forum voor Democratie. Die vielen al snel ruziënd uit elkaar na kortstondig succes. De peilingen leverden voor Omztigt al cijfers op die lopen van 27 tot 46 zetels. De uitdaging zal dus groot zijn om bekwame kandidaten te vinden voor de lijst.

Stemgedrag

Omtzigts stemgedrag kan je omschrijven als sociaal-conservatief met strenge posities rond migratie en de EU, maar links wanneer het gaat om uitkeringen en gezondheidszorg. Omtzigt heeft vooral grote ambities rond beter bestuur, maar dat toont ook hoe groot de gok is. Zijn analyse dat Nederland verdwaald is in een technocratische politiek zonder visie slaat nagels met koppen. Maar hoe groot is de kans om iets aan de Haagse bestuurscultuur te veranderen door zelf een politieke partij te starten?

Vanuit België lijkt de Nederlandse politiek vooral erg turbulent en versnipperd, en daar zal niet direct verandering in komen. De kwalijke bestuurscultuur is in Nederland wel een echt verkiezingsthema geworden. Veel analyses daarover zijn ook toepassing in België.

Kritiek

In zijn ‘Thorbeckelezing’ heeft Omtzigt het bijvoorbeeld over het fenomeen dat de regering meer en meer eerder de bevolking controleert dan vice versa. Dat is bij ons zeker ook aan de orde. De openbaarheid van bestuur is in ons land minstens zo problematisch als in Nederland. De enkele onderzoeksjournalisten die toch doorvragen om cruciale documenten te pakken te krijgen worden typisch van het kastje naar de muur gestuurd.

De Nederlandse Omtzigt klaagt aan dat ondertussen de overheid alles kan bijhouden of opvragen over burgers van telecomgegevens over passagiersgegevens tot banktransacties: ‘Als wij deze dreigingen niet serieus nemen en mensen die zich druk maken om QR-codes wegzetten als wappies, dan hoeven we het vooral niet over de argumenten te hebben. Dat kan ons duur komen te staan.’

Structuur

Omtzigts betoog dat er heel wat mis is aan de besluitvormingsstructuur is met andere worden een heel terecht punt dat ook opgaat voor ons land. Het is hoopgevend dat een politicus vandaag met die agenda een groot electoraal succes kan boeken. Uiteraard blijft de vraag hoeveel er effectief zal veranderen.

Het is in elk geval al een verdienste om onrecht vanwege de overheid jarenlang hoog op de politieke agenda te houden. In eigen land haalt het ondeugdelijk besteden van relancegeld één dag de krant en trekt de karavaan dan gewoon verder. Het wordt afwachten hoeveel potten Omztigts partij finaal weet te breken. Laat vooral de verkiezingen ook in eigen land eens gaan over falend bestuur en wat er aan te doen.

Thorbeckelezing

Strijden voor beter bestuur in Nederland