De Communistische Partij is niet het enige dat rood is aan China. Wie vanavond een bord spaghetti op tafel zet met Italiaanse tomatensaus uit een potje, zou best wel eens Chinese tomaten kunnen eten. Al zegt het etiket ‘doppio concentrato di pomodoro’, wat u eet zijn zogeheten industriële tomaten uit China. Genetisch gemodificeerd voor massaproduktie en industriële verwerking. En vervolgens in gepelde of pastavorm verscheept naar landen als Frankrijk en Italië, om daar verwerkt te worden. U kunt dat niet weten: met minimaal 5% Italiaanse of Franse tomaten laten de rekkelijke regels van de EU de producent al toe om de Volksrepubliek van het etiket te laten…

Om uw eetlust definitief te verzieken: deze nep-tomaten worden geplukt door dwangarbeiders uit zogeheten ‘heropvoedingskampen’. Meestal Oeigoeren, de islamitische bewoners van de vroeger autonome regio Xinjiang in het noordwesten van China. Door de overheid integraal als terroristen aangemerkt, omdat ze zich vergeefs probeerden te verzetten tegen het opheffen van hun cultuur en autonomie. En tegen het feit dat die overheid de islam ziet als een ‘extremistische godsdienst’. De filosofie van het regime is: China behoort toe aan de Han-Chinezen. Andere groepen worden soms getolereerd, maar niet meer dan dat.

Het Rode Goud

In de Chinese keuken spelen tomaten nauwelijks een rol. Toch is het land de grootste tomatenproducent ter wereld. In Xinjiang liggen de meeste tomatenvelden, en staan fabrieken om die tomaten te verwerken voor de export. Het Volksbevrijdingsleger, al flink aanwezig om Oeigoeren onder de duim te houden, runt de hele industrie. De directie van de grootste tomatenfabriek bestaat uit hoge officieren, met ene generaal Liu Yi als directeur en Jan Soldaat om de orde onder de dwangarbeiders te bewaren. Dat kunnen complete Oeigoerse gezinnen zijn, inclusief de kinderen…

Generaal Liu Yi komt aan het woord in de alleraardigste Franse documentaire ‘Het Rijk van het Rode Goud’. Op de vraag waarom Chinezen zoveel tomaten produceren terwijl ze er zelf niet om geven, antwoordde hij: ‘Het was mijn idee, nadat ik onderzoek had laten doen naar de mondiale tomatenindustrie. Mijn plan was om van China de grootste tomatenproducent in de wereld te maken…’

Liu nam zelfs met zijn bedrijf een meerderheidsbelang in een Franse producent van spaghettisaus en aanverwante producten, Le Cabanon, oorspronkelijk een coöperatie van biologische boeren. Achter de fabriek in de Vaucluse staan nu de vaten opgestapeld met Chinese tomatenpasta, ontdekten de documentairemakers… En de Franse markt is nog niks vergeleken bij de Afrikaanse. In veel landen daar is iedere marktkraam of kruidenier afgeladen met blikjes Chinese tomatenpuree of gepelde tomaten, meestal voorzien van Italiaanse namen en teksten.

Virale beeldspraak

In het licht van de huidige pandemie is het aardig wat partijleider Xi Jinping in 2014 zei over eerder genoemde Oeigoeren, in uitgelekte documenten die onder meer door de New York Times werden gepubliceerd. Hij noemde ze een virus (!), waarvan China ‘genezen’ diende te worden. Er was nauwelijks ophef over. Behalve president Trump is iedereen bang van China.

Met een ander ‘virus’ — de Tibetanen — werd al veel eerder afgerekend. Maar nu is er een nieuw virus, dat zich lastiger laat elimineren, omdat de rest van de wereld meekijkt. Nee, niet corona, al stapelen de donkere wolken zich op voor China wat betreft de oorsprong daarvan… Ik bedoel de demonstranten die de democratie willen behouden in Hongkong.

Document Nummer Negen

Partijleider Xi liet na zijn aantreden in 2012 een lijst opstellen van zeven onderwerpen waarover in China niet gesproken mag worden. Nergens, nooit, al helemaal niet door de media en op universiteiten. Zeven ‘gevaarlijke westerse waarden’, vermeld in het geheime ‘Document Nummer Negen’, dat circuleerde onder de apparatsjiks van de Partij en — ook al — uitlekte via een Chinese journaliste, Gao Yu. Zij draaide zeven jaar de gevangenis in wegens het onthullen van staatsgeheimen aan de westerse pers.

Dit zijn de 7 ‘speak-nots’ uit Document Nummer Negen:

1) ‘Universele waarden’

Vrijheid, gelijkheid en mensenrechten. Wat mankeert daaraan, denkt u misschien — mits u geen financiële belangen in China heeft. De Partij ziet deze waarden als stokken waarmee het westen China slaat, en vindt ze alleen daarom al verdacht. Het westen wil China een democratie opleggen, door met deze ‘waarden’ te zwaaien. Niet in het belang van het Chinese volk, maar uit eigenbelang, om China te verzwakken. Aldus de Partij…

2) ‘Vrijheid van meningsuiting’

Strikte controle op de media en de sociale media ziet de Partij als essentieel om aan de macht te blijven. Wat valt daaraan toe te voegen?

3) ‘De burgerlijke samenleving’

Iedere organisatie, club of vereniging die niet door de Partij wordt gecontroleerd, is taboe.

4) ‘Burgerrechten’

Iedere advocaat of andere persoon die het waagt op te komen voor de rechten van groepen als boeren, LGBT of vrouwen, wordt meteen vastgezet. De burger heeft individueel geen rechten in de Volksrepubliek, alleen plichten. Een tv-programma als het Nederlandse Kassa zou in China nergens over kunnen gaan.

5) ‘Historische vergissingen van de Chinese Communistische Partij’

Die zijn er niet. Wie er wel eentje noemt, riskeert gevangenisstraf. Begin nooit over Tiananmen, en al helemaal niet over de naar schatting 60 miljoen doden die Mao op zijn geweten had. Wie mocht denken dat nationale discussie over zulke onderwerpen wonden zou kunnen helen: njet. De enige genezing is doen of ze nooit hebben bestaan.

6) ‘Vriendjeskapitalisme’

Wat de partijleiders en hun grootindustriële vrienden op hun rekeningen hebben staan, is als gespreksonderwerp taboe. Dat zou de geloofwaardigheid van de Partij ondermijnen. En corruptie? Alleen bespreekbaar als een partijfunctionaris daarvoor tot een zware straf werd veroordeeld. En dat komt voor, eerlijk is eerlijk…

7) ‘Gerechtelijke onafhankelijkheid’

In China geen trias maar een unitas politica. Een aardig statistiekje: 99% van de rechtzaken leidt tot een veroordeling. Daar kan het westen een puntje aan zuigen.

Toch niet over praten…

Nieuw onder Xi is dat China ook het westen zwijgplicht probeert op te leggen over alles wat het niet bevalt. En dat is nogal wat. Daartoe worden onder meer de Chinese ambassadeurs over de hele wereld ingezet. Zij staan met economische chantage in de aanslag, en slaan spierballentaal uit in een machtsvertoon dat door The Economist al ‘shotgun diplomacy’ werd genoemd, in een artikel over de Chinese ambassadeur in Zweden.

Zweden had geklaagd over het vastzetten in China van een Zweed van Chinese afkomst, die ook nog eens werd gedwongen om op de staatstelevisie te verklaren zijn Zweedse nationaliteit te hebben opgegeven. De reactie van de Chinese ambassadeur: ‘Zweden gedraagt zich als een lichtgewicht bokser die bij een zwaargewicht probeert in te breken. Die krijgt dus een pak slaag…‘

Een speerpunt van partijleider Xi’s propagandaoorlog tegen het westen en het eigen volk, is dat iedere kritiek op China’s machtspolitiek in feite racisme is jegens Chinezen. Daarmee wordt de suggestie gewekt dat volk en Partij één zijn. Dat zou je om te beginnen eens moeten uitproberen in echte verkiezingen…

tomatenindustrie

Het China van Xi Jinping: horen, zien en vooral zwijgen