De Wereldgezondheidsorganisatie voert sinds 10 augustus een dure campagne op sociale media waar ze allerhande kwakzalverij promoot onder de noemer ‘traditionele geneeskunde’. Waarom en waarom nu? Voor het geld en omwille van regeringen in ontwikkelingslanden.

In 2022 zette de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) samen met de regering van India een WHO Global Traditional Medicine Centre op. India stak 250 miljoen dollar in het centrum. Om dat te vieren organiseerde de Indiase regering op 17 en 18 augustus de Traditional Medicine Global Summit in Gandhinagar te Gujarat. Op die top kwamen alle soorten medicijnmannen, sjamanen en aanhangers van de zogenaamd ‘alternatieve geneeskunde’ samen.

De bedoeling was om hun traditionele geneeskunde in de steunprogramma’s van de WHO te krijgen. De traditionele geneeskunde deel te laten uitmaken van de strategie voor een universele gezondheidszorg, zoals de Verenigde Naties die graag zouden zien.

Promotie

De traditionele praktijken die de WHO online promoot zijn acupunctuur, ayurveda, kruidengeneeskunde, homeopathie, naturopathie, osteopathie, traditionele Chinese geneeskunde en unani geneeskunde. Allemaal zaken die binnen de medische wetenschap onder de noemer kwakzalverij vallen. Naast de obligate ‘civil society organizations’ beweerden de organisatoren ook wetenschappers en genezers onder de deelnemers te tellen.

Op die top gingen de deelnemers verkennen of ze wetenschappelijke vooruitgang kunnen realiseren met het potentieel van de traditionele geneeskunde. Normale geneeskunde is ‘evidence based’. Gestoeld op bewezen en reproduceerbare resultaten. Na veel en uitputtend onderzoek. Traditionele of alternatieve geneeskunde is dat niet. Zoek in een medische databank naar publicaties over ‘traditionele Chinese geneeskunde’ en zeker uit China zal nauwelijks één studie opduiken, want aan de Chinese medische faculteiten weet men dat het onzin en bijgeloof is.

President

Dat is buiten de recente uitspraken van de Chinese president Xi Jinping gerekend. Die is plots bekeerd en propageert de traditionele Chinese geneeskunde. Weliswaar als onderdeel van een nationalistische discours. Hetzelfde discours als bij de hindoenationalistische Bharatiya Janata-partij (BJP) van de Indiase minister-president Narendra Damodardas Modi, die ook traditionele geneeskunde promoot.

De uitleg van de WHO na de geldelijke steun van de regering van India is volgens de directeur-generaal van de WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, dat ‘traditionele geneeskunde een belangrijke en “katalytische” rol kan spelen in de doelstelling om universele gezondheidszorg wereldwijd te verspreiden en gezondheidsdoelstellingen te bereiken die ontspoorden zelfs voor de disruptieve coronapandemie’.

Daarmee verwees hij naar de ‘high-level meeting’ bij de Verenigde Naties waarbij staatshoofden de universele gezondheidszorg als doel stelden in 2019. Het is verbazend hoe weinig aandacht die top kreeg in West-Europa. De top bleek uiteraard groot nieuws in China, India en Afrika. Ondermeer door de talrijke gesponsorde delegaties uit ontwikkelingslanden.

Kritiek

Er klonk nauwelijks kritiek. Zelfs de malaria-specialist en WHO Director of Special Programme for Research and Training in Tropical Diseases, Dr John Reeder, liet quotes optekenen voor de pr-machine van de WHO. Al zei Reeder wel: ‘Wetenschap laten vooruitgang boeken dankzij traditionele geneeskunde moet volgens dezelfde rigoureuze standaarden als in andere disciplines van de gezondheid.’

Met andere vage uitspraken zoals ‘holistischer’ benaderen van geneeskunde en ziekte gaf Reeder wel geloofwaardigheid aan de deelnemers. Dat was immers het echte doel. De aanhangers van traditionele geneeskunde uit landen zoals China en India zochten naast het realiseren van een nationalistische agenda vooral respectabiliteit.

Bevraging

Op de top presenteerde men de derde wereldwijde bevraging over traditionele geneeskunde. Voor het eerst ging die naast de populariteit bij de bevolking in de lidstaten ook over de betaalbaarheid, de kosten en de biodiversiteit.

Dat laatste, die biodiversiteit, is het verkoopargument. Het past in het biodiversiteitsgeloof en het bevestigt de mythe dat de natuur een onuitputtelijke bron van nieuwe stofjes bevat die dankzij ‘traditionele kennis’ van medicijnmannen in het regenwoud ongeneeslijke ziektes zouden kunnen helpen genezen.

Strategie

De bedoeling van de WHO is om vanuit die enquête en de top in Gujarat een strategie te bouwen voor de periode 2025-2034. Iets wat de World Health Assembly (WHA) in mei 2023 al besliste. Die vergadering in Geneve bestond uit afgevaardigden van alle lidstaten van de WHO. Soms zijn dat ministers zoals bij de meeste ontwikkelingslanden, soms zijn dat ambtenaren van een ministerie. In het geval van België is dat een ambtenaar van de FOD Volksgezondheid.

Met 194 lidstaten (waarvan het merendeel geen of nauwelijks lidgeld betaalt) moet de WHO de stemmers in de WHA te vriend houden. Zelfs als dat betekent geld uitdelen voor kwakzalverij.

traditionele geneeskunde

Wereldgezondheidsorganisatie promoot kwakzalverij om lidstaten te paaien