Op het eerste gezicht lijken Tom Van Grieken en Emmanuel Macron niet op elkaar. Op het tweede evenmin. Toch hebben ze een band. Allebei oogstten ze kritiek met uitspraken over transpersonen. Macron als tweede, waarmee ik niet wil zeggen dat hij in alles een trouwe volgeling van Van Grieken is. De Franse president zei het niet leuk te vinden, mochten mensen zomaar kunnen ‘changer de sexe en mairie’.

Verbazend dat politici het tijdens hun verkiezingscampagne zo vaak over transpersonen hebben. Er zijn er immers niet heel veel. En ze hebben weinig virulente tegenstanders.

Bovendien is de stelling van Macron feitelijk onjuist. Niemand maakt een transformatie door op het gemeentehuis. Als die al gebeurt, geschiedt ze elders. In ‘la mairie’ gaat het enkel om een verklaring. Iemand die voorheen een man leek, wil voortaan als vrouw door het leven gaan. Of andersom. Andere varianten zijn mogelijk.

Diepste verlangens

Ik ben voor een volledig vrije genderkeuze, los van elke biologische situatie. Mogelijk valt die keuze samen met de diepste verlangens van de betrokkenen, met hun identiteit. Maar dat hoeft niet. Elke inhoudelijke verantwoording is overbodig. Wat iemand verklaart te willen, vertaalt diens wil. Nergens staat te lezen dat een mens moet menen wat hij zegt.

Loepzuiver nominalisme vermijdt elke vorm van discussie. Er hoeft geen enkel verband te bestaan tussen de manier waarop een mens de werkelijkheid bij zichzelf of om zich heen benoemt enerzijds en zogenaamd ‘objectieve feiten’ anderzijds, welke die ook mogen zijn. Toegepast op gender: de werkelijkheid is wat iemand zegt dat ze is. Er is geen werkelijkheid, er is enkel een officiële verklaring van de betrokkene en die is werkelijk.

De gevoelige discussie over gender doet mij denken aan de ‘gewetensbezwaren’ waarop jongens zich beriepen toen in ons land de dienstplicht nog bestond. Ze moesten de ernst van hun gewetensnood aantonen. Stel u immers voor dat ze zomaar wat zegden. Misschien waren ze helemaal niet tegen oorlog, zelfs eerder voor, maar wilden ze niet schieten uit vrees voor een ontwrichte schouder bij de terugslag van het geweer na het schot. Of hadden ze enkel een hekel aan de militaire discipline die hen verplichtte hun haar kort te knippen en marsorders van machtswellustige beroepsmilitairen blindelings op te volgen.

Onnozel

Ik heb die bloedserieuze zoektocht naar oprechtheid altijd onnozel gevonden. Waarom zouden gewetensbezwaren ‘echt’ moeten zijn? Zijn mensen trouwens verplicht een geweten te hebben? Vroeger pakten goddeloze chirurgen graag uit met de lacherig geformuleerde vaststelling dat ze tijdens operaties bij hun patiënten vaak veel meters darm hadden aangetroffen, maar nooit een ‘ziel’. Conclusie: de ziel bestaat niet.

Hetzelfde geldt voor het geweten. Het is perfect mogelijk dat mensen volkomen gewetenloos zijn maar wel over indrukwekkende nierstenen beschikken, zoals ook het omgekeerde niet volledig uit te sluiten valt.

Daarom: wie aanvoert gewetensbezwaren te hebben, heeft altijd gelijk, ook al heeft hij geen geweten. Wie zegt een vrouw te zijn, is een vrouw. Wat vrouwen daar ook over denken.

Misschien had u, gezien mijn christendemocratisch verleden, dit heldere standpunt niet van mij verwacht. Toch is er geen ander dat de autonomie van het individu volledig recht doet.

Geitenhoeder

Natuurlijk zijn er praktische bezwaren. Wat bijvoorbeeld met quota voor vrouwen als iedereen die zich een vrouw noemt er een is? Ik begrijp de vraag, maar het komt experts in gendergelijkheid toe om daar een antwoord op te bieden.

Wat met sportwedstrijden, waarin biologische vrouwen het moeten afleggen tegen vrouwen zonder biologische kenmerken? De bevoegde sportbonden zijn aan zet.

Vrouwendouches of -gevangenissen? De lokale verantwoordelijken moeten kijken hoe ze ermee omgaan. Desnoods nemen ze ontslag en worden geitenhoeder in Zuid-Frankrijk. De nominalistische genderkeuze dienen zij evenwel onverlet te laten.

Het subsidiariteitsbeginsel, vaak aangewend in de christelijke sociale leer, gaat ervan uit dat elke vraag een antwoord verdient op het juiste niveau. Een hoger als het moet, een lager als het kan. De vrije genderkeuze als leidend principe hoort thuis aan de top van de piramide. Ze dient onaantastbaar te zijn. Praktische problemen zijn een zaak voor beambten die het terein kennen.

Stel dat u mij tot nog toe ernstig nam – wat niet voor u pleit – maar na de lectuur van dit betoog plotseling door twijfels wordt overvallen. En het onwaarschijnlijk acht dat ik zelf geloof wat hier geschreven staat. Stel.

Dan zijn er twee mogelijkheden. Ofwel meen ik wat ik schrijf en is dat mijn vrije, autonome keuze. Ofwel meen ik het niet en geldt precies hetzelfde.

Nominalisme bevrijdt ons van de waarheid waarvan we vroeger dachten dat ze bestond. Maar ook van die akelige oprechtheid waarmee welmenende mensen ons vandaag om de oren slaan.

transpersonen

Pleidooi voor vrije genderkeuze