Dinsdag 3 november kwam Eta als orkaan van categorie 4 aan land nabij Puerta Cabezas in het noordoosten van Nicaragua. Het National Hurricane Center (NHC) maakte zaterdagavond 31 oktober voor het eerst melding van een tropische depressie die vanuit de Caribische wateren ten noorden van Venezuela westwaarts richting Centraal-Amerika trok. Luttele uren later, in de vroege uren van 1 november groeide de depressie uit tot een tropische storm, die de naam Eta kreeg. Eta is de 28ste storm, de 12de orkaan en de 5de zware orkaan van 2020.

Recordbrekers

Daarmee staat 2020 nu al op gelijke hoogte met recordjaar 2005 wat aantal stormen per seizoen betreft. En met nog ongeveer een maand in het verschiet voor het huidige orkaanseizoen, zou dat record wel eens verbroken kunnen worden. Deskundigen achten het in ieder geval goed mogelijk dat er nog één of misschien wel twee tropische stormen of zelfs orkanen volgen in november.

Maandagochtend 2 november rond 7u lokale tijd maten meteorologen windsnelheden van 120km/u. Daarmee werd Eta officieel een orkaan van categorie 1 op de schaal van Saffir-Simpson. Eta nam vervolgens razendsnel in kracht toe. Slechts twaalf uur later, om 19u lokale tijd, was Eta veranderd in een monster van categorie 4, met maximale windsnelheden van 240km/u.

Het meteorologische fenomeen waarbij een orkaan zo snel aan kracht wint — een toename van minstens 55km/u op 24 uur tijd — wordt door deskundigen ‘rapid intensification’ genoemd. Eta deed ook op dat vlak alle alarmbellen afgaan. Haar maximale windsnelheid nam immers met 120km/u toe op slechts 12 uur tijd! Even werd zelfs gevreesd dat de storm de allerhoogste categorie 5 zou bereiken voor hij in Nicaragua aan land kwam. Gelukkig bereikte hij uiteindelijk nooit de minimum windsnelheid van 257km/u die daarvoor nodig is.

Ramp op kousenvoeten

Al die tijd draalde Eta op slechts tientallen kilometers van Puerto Cabezas (ook Bilwi genoemd) in Nicaragua. Tergend langzaam, aan slechts 7km/u, schoof hij op naar het westen. Nicaragua en Honduras verkeerden intussen in hoogste paraatheid, en evacueerden duizenden burgers uit met name de lagergelegen kuststreken.

Gezien de verwachte windsnelheden, maar vooral ook door de enorme hoeveelheden regen — tot 635mm en op sommige plaatsen zelfs 980mm — de stormvloed tot ruim 6 meter boven het normale zeeniveau en de levensgevaarlijke golven en onderstroming wordt gevreesd voor enorme schade en vele slachtoffers.

Llegaremos a cada uno de esos techos estamos con ustedes si desfallescan no entren en temor confíen en cada uno de los equipos de rescate no vamos a parar pic.twitter.com/KzASCFRRKk

— BOMBEROS HONDURAS (@BomberosHn) November 5, 2020

In de laaglanden aan de Nicaraguaanse en Hondurese kust staan intussen grote vlaktes onder water. Onder meer ook de grote steden San Pedro Sula en La Ceiba in Honduras. De meeste rivieren zijn ver buiten hun oevers getreden, en op sommige plaatsen staat het water tot de tweede verdieping van de huizen. Mensen zijn hun daken op gevlucht om aan het water te ontsnappen. Brandweer, politie en leger proberen nog zo veel mogelijk getroffenen te evacueren en naar geïmproviseerde opvang te brengen.

Maar vooral ook de bevolking zelf is druk in de weer om de zwaarst getroffenen te helpen. Vissers zetten hun bootjes in om mensen van de daken te halen. Hotels en scholen bieden opvang. Restaurants bereiden maaltijden. Iedereen zamelt kleding, voedsel, medicijnen en huisraad in om de ergste nood te lenigen.

Manuel Portillos Visual

Hele vlaktes staan onder water, onder meer in San Pedro Sula (foto), tweede grootste stad en economisch centrum van Honduras.

Lockdown, maar dan anders

Veel bruggen zijn weggespoeld, waardoor sommige gebieden volledig afgesloten zijn en hulp en levensmiddelen moeilijk ter plaatse geraken. De elektriciteit is in kuststreek zowat overal al dagen lang weg, en ook internet en telefoonverbindingen zijn in vele gevallen niet beschikbaar. Communicatie met de getroffen gebieden is dan ook erg moeilijk, en informatie over schade en slachtoffers komt maar mondjesmaat door.

Ook de hooglanden zijn getroffen. Daar veroorzaakte de enorme hoeveelheid water vooral landverzakkingen en modderstromen, en heel wat bomen werden door de sterke windstoten uitgerukt. Ook hier laten elektriciteit en vooral communicatie het regelmatig afweten, ook al is de impact hier duidelijk minder zwaar.

Geen tweede Mitch

Voorlopig lijkt het erop dat de vrees voor een tweede Mitch gelukkig ongegrond was. Mitch was de categorie 5 orkaan die in 1998 ook vooral Nicaragua en Honduras trof. Daarbij vielen toen ruim 11 000 dodelijke slachtoffers. Nog eens 10 000 mensen raakten vermist. En de materiële schade liep toen op tot meer dan 6 miljard dollar.

Hoe groot de schade van Eta uiteindelijk zal zijn, en hoeveel slachtoffers er vielen, is op dit moment nog heel onzeker. Voorlopig werden ‘slechts’ een 150-tal doden gemeld. Dat zal echter naar alle waarschijnlijkheid een zware onderschatting zijn. Er werden immers alleen in Honduras al duizenden mensen als vermist opgegeven.

Ook op economisch vlak is duidelijk dat Eta opnieuw een zware slag betekent in dit toch al vreselijke jaar. Onder meer de oogsten van maïs (het belangrijkste basisvoedsel hier – nvda), en grootste exportproducten bananen en koffie dreigen grotendeels, zo niet volledig, te mislukken.

De totale impact van Eta zal ongetwijfeld pas duidelijk worden als het eindelijk ophoudt met regenen, het waterpeil zakt, en de communicatie weer op gang komt.

Intussen heeft Eta het vasteland weer verlaten. De storm raast nu weer boven de Caribische zee. Verwacht wordt dat de storm daar opnieuw aan kracht wint, en dan zijn pad verderzet richting Cuba, Bahama’s en Florida. Wordt dus ongetwijfeld nog vervolgd…

4 pm EST: Here are the latest Key Messages on Hurricane #Eta. For more details, visit https://t.co/tW4KeFW0gB pic.twitter.com/RWYQ8JvXTh

— National Hurricane Center (@NHC_Atlantic) November 3, 2020

tropische storm

Storm Eta treft Nicaragua en Honduras