Wie zijn de beloftevolle twintigers en dertigers die vandaag op de rand van een grote doorbraak staan? Die binnen 5 jaar op hun gebied echt top kunnen zijn? En wat maakt hen zo uitzonderlijk? Deze zomer gaat Doorbraak elke zaterdag op zoek naar de helden van morgen.

Amper 22 was hij toen hij zijn eigen bedrijf UgenTec uit de grond stampte. Zeven jaar later mag Wouter Uten zichzelf jonge Vlaamse ondernemer van het jaar noemen. Zijn bedrijf in medische software telt een vijftigtal werknemers en hij bedient klanten in tientallen landen. ‘Ik wil van dit bedrijf op termijn een echte wereldspeler maken.’

Toen Wouter Uten (29) UgenTec in 2014 boven de doopvont hield, had hij net zijn diploma van software-ingenieur op zak. Voor zijn thesis had hij toen al enkele maanden meegedraaid in het Nederlandse PathoFinder. Dat diagnostische bedrijf was vragende partij voor een softwaretoepassing die veel sneller én nauwkeuriger medische tests en labostalen kon analyseren. Gaande van allerlei respiratoire aandoeningen tot soa’s. ‘Toen besefte ik meteen ook dat er veel meer potentieel zat in de technologie die ik daar ontwikkeld had.’

Algoritmes en machine learning

‘Heel wat laboratoria investeren bijvoorbeeld gigantisch veel tijd in de analyse van genetische data door laboranten. Als een arts een bepaalde ziekte vaststelt bij een patiënt, worden er vaak bloed- en weefselstalen naar een medisch labo gestuurd om op basis van DNA-testen het juiste ziektebeeld vast te stellen. De analyse van al die genetische stalen gebeurde tot voor kort voornamelijk handmatig. Die procedure is, om uiteenlopende reden, niet zonder risico. Ze is bijzonder tijdrovend, er bestaat altijd een risico op menselijke fouten en de processen zijn niet gestandaardiseerd.’

De nog piepjonge Uten zag in 2014 al in dat de inzet van slimme algoritmes en ‘machine learning’ de sector van de medische laboratoria ingrijpend zou kunnen veranderen. Zijn persoonlijke interesse lag bovendien ook al flink wat jaren op het kruispunt van softwareontwikkeling enerzijds en medische technologie anderzijds. Uten: ‘Ook in die periode had ik als pas afgestudeerde IT’er de jobs maar voor het uitkiezen. Ik had in theorie dus ook perfect voor de veilige weg in loondienst kunnen opteren, dat klopt. Maar eigenlijk kriebelde de ondernemersmicrobe toen al enkele jaren. In mijn studententijd ontwierp ik al websites voor bedrijven, een eigen bedrijfje was toen dus al een soort van wensdroom.’

‘Natuurlijk had ik helemaal nog geen voeling met de medische sector, maar het leek me wel een mooie uitdaging om met mijn softwarekennis ook die sector vooruit te helpen. Ik had het geluk nog thuis te wonen en beschikte al over wat spaarcenten dankzij mijn activiteiten tijdens mijn studententijd. Ik heb mezelf dan ook 18 maanden geen loon uitbetaal. De eerste inkomsten heb ik meteen opnieuw in mijn bedrijf geïnvesteerd. Achteraf bekeken de beste investering die ik ooit gedaan heb (lacht).’

Snelle analyses

De coronapandemie ontpopte zich tot een perfecte storm voor ons gezondheidssysteem. Nooit eerder werden de limieten waar dit systeem almaar structureler tegen aanbotst zo pijnlijk duidelijk. Goed opgeleid personeel bleek plots een even schaars als kostbaar goed. De sector werd geconfronteerd met nieuwe, complexe uitdagingen. Labo’s werden van de ene dag op de andere overspoeld met patiëntenstalen die in recordtempo geanalyseerd moesten worden. De nood aan snelle en uiterst nauwkeurige en gedetailleerde analyses van al die duizenden stalen was nooit eerder zo hoog.

‘In een sector waar heel wat zorginstellingen hun data eenvoudigweg nog met pen en papier registreerden, bleek dat gebrek aan digitalisering plots een zeer grote handicap,’ blikt Uten terug. ‘Niet enkel om snellere ad hoc-analyses te kunnen maken, maar net zo goed omdat al die gecombineerde data ons ook tot veel betere inzichten kunnen brengen. En op termijn ook tot een veel betere zorg kunnen leiden. Ik denk dan ook dat deze pandemie ons bedrijf in enkele maanden tijden minstens tien jaar vooruit heeft geholpen.’

Dankzij de software die UgenTec ontwikkeld heeft, kunnen labo’s de stalen die ze ontvangen veel sneller én nauwkeuriger analyseren. Met een druk op de knop geeft die software ook aan welke stalen nog verdere menselijke opvolging vragen. Uten maakt zich sterk dat medische labo’s dankzij hun technologie dertigmaal sneller kunnen werken dan in het verleden. Dit mag ook blijken uit de spectaculaire groei van het bedrijf. Honderden moleculaire testlabs wereldwijd — waaronder ook enkele grote groepen — maken intussen al gebruik van de Limburgse knowhow. Die werd intussen ook uitgebreid met andere digitale oplossingen om de workflow in medische labo’s te versnellen en te optimaliseren.

Nichemarkt

Dat data daarin een cruciale rol spelen, mag ook blijken uit de samenstelling van het personeelsbestand bij UgenTec. De helft van de zowat 50 medewerkers zijn biomedici, de rest zijn mensen met een technologische achtergrond. Hun klanten zitten al lang niet meer uitsluitend in Europa, maar ook in de VS of het Midden-Oosten en zelfs in Australië. ‘Wij hebben als bedrijf van bij het prille begin op een welbepaalde en relatief specifieke niche gemikt. Die weloverwogen keuze werpt vandaag ook vruchten af,’ klinkt het.

‘Grotere softwarebedrijven lieten deze niche aanvankelijk een beetje links liggen. Daardoor kregen wij de kans om snel te groeien en naam te maken. Bovendien zijn wij in eerste instantie een softwarebedrijf dat inmiddels ook flink wat expertise heeft opgebouwd in artificiële intelligentie. De meeste grote jongens die traditioneel in deze sector aan de slag waren, zijn van nature uit eerder diagnostische bedrijven, bevolkt door wetenschappers met witte stofjassen aan. Laboranten bekeken stalen puur manueel en rapporteerden vervolgens de resultaten, punt aan de lijn. Nu, intussen is deze markt uiteraard wél grondig aan het transformeren. Het besef groeit dat de digitalisering ook in deze sector heel wat deuren opent.‘

Maar toch: hoe stap je nu, als onervaren uk van nauwelijks 22, op zo’n medisch labo af met een voorstel om hun hele aanpak en workflow op een digitale leest te schoeien? ‘Ik kreeg twee soorten reacties,’ blikt Uten terug. ‘Sommige labo’s bekeken me enigszins meewarig. Ze gaven aan dat ze indien nodig zelf wel zouden beginnen te digitaliseren. Anderen waren meteen mee in het verhaal. Zij openden hun laptop en rekenden snel even uit hoeveel onze software hen op jaarbasis zou kunnen helpen besparen. In combinatie met mijn jeugdig enthousiasme en mijn doorzettingsvermogen, heb ik zo toch al snel wat kansen gekregen om het potentieel van mijn software te bewijzen.’

Digitale revolutie

Sectoren zoals de bankwereld of de hotelsector hebben al veel langer ingezet op massale datavergaring. Allerlei slimme toepassingen zijn er al behoorlijk ingeburgerd. De gezondheidszorg is daar nog lang niet aan toe. Deels is dat ook te wijten aan een soort van negatieve perceptie. Data, efficiëntie, harde cijfers: het klinkt allemaal heel onpersoonlijk en lijkt zo uit een of ander managementboek geplukt. Toch staan we vandaag, zo denkt Wouter Uten, nog maar aan het prille begin van die grote technologische omwenteling. ‘Belgische bedrijven zijn in bepaalde niches echt wereldtop. Maar tussen het bedrijfsleven enerzijds en de ziekenhuizen en artsen anderzijds gaapt nog altijd een behoorlijk diepe kloof.’

‘Het komt er nu in eerste instantie op aan om een veilige omgeving te creëren. Een soort van speeltuin waarin beloftevolle nieuwe concepten en toepassingen uitgebreid getest kunnen worden. Vooral de overheid zou hierin een faciliterende rol kunnen spelen. In de VS is dit concept al wijdverbreid: een aantal grote ziekenhuisgroepen beschikken daar over een soort interne incubator die hen toelaat om nieuwe technologie eerst uit te testen en vervolgens op te schalen. Ziekenhuizen zullen hun data immers pas beter beginnen te verzamelen en structureren als zowel de concrete meerwaarde als het juiste juridische kader voor hen ook voldoende duidelijk zijn.’

‘Deze eerste stap staat dan nog mijlenver af van de ideale wereld. Daarin kan een arts of ziekenhuis aan elke patiënt een geïndividualiseerd zorgtraject of een specifieke behandeling voorstellen op basis van alle beschikbare genetische data. Terwijl dit wetenschappelijk vaak nochtans al perfect mogelijk is.’

Wereldspeler

Uten zelf verraste in 2018 opnieuw, door een stap opzij te zetten als ceo van het bedrijf dat hij zelf had opgericht. Hij trok vervolgens een nieuwe externe topman aan. ‘Omdat ik heel goed besefte welk potentieel dit bedrijf nog had, en ook inzag dat wat extra ervaring aan boord ons zou toelaten om sneller te groeien,’ klinkt het. ‘Ik zou de ceo’s vandaag niet te eten willen geven die zelf de grootste rem zijn op de verdere groei van hun bedrijf. Als je iets voor het eerst doet, kost dit je sowieso meer tijd dan wanneer iemand met meer ervaring zoiets doet. Door zelf een stap opzij te zetten, vergroot ik de kans om van UgenTec op termijn echt een wereldspeler te maken.’

‘Ik heb heus niet het gevoel dat ik vandaag niet meer aan de knoppen zit, maar ik vorm nu wel een hele goede tandem samen met onze huidige ceo. Met de plannen die we nu net hebben uitgetekend moeten we tegen 2025 op zowat 35 miljoen recurrente inkomsten uitkomen. Dan ben je toch geen kleine jongen meer in de softwarewereld. Op wat langere termijn acht ik het realistisch om kind aan huis te worden bij 20 tot 25 procent van de medische labo’s in de wereld. Eens we dat niveau zouden bereiken, kunnen we dankzij al de data waarop we zitten ook heel veel andere inzichten verkrijgen en gaan er wellicht ook nieuwe markten open.’

Lees de portretten van Vlamingen die het verschil maken in de reeks Helden van morgen

UgenTec

Helden van morgen, Wouter Uten: ‘UgenTec kan een heuse wereldspeler worden’