Na de woelige openingszitting van het nieuwe politieke jaar voor het federale parlement donderdagmiddag spraken we met Wouter Vermeersch van Vlaams Belang (VB). Een interview over de gebroken belofte van Wilmès (MR), de problemen met Vivaldi, samenwerking vanuit de oppositie en abortus.

Gebroken belofte

Doorbraak: Hoe is de Kamerzitteing op donderdag verlopen?

Wouter Vermeersch: ‘Rumoerig. Wilmès heeft op 17 maart beloofd na zes maanden terug het vertrouwen te komen vragen in het parlement. Ze is die belofte niet nagekomen. Over die essentie weigerde ze te praten. Ze heeft daarentegen een oplossing gevonden in een soort uitstel tot 1 oktober. Over het vertrouwen vragen aan het parlement werd niet meer gesproken.’

‘Je mag niet vergeten dat we destijds in volle coronacrisis zaten. Er is dan een uitzonderlijke regering op poten gezet en de parlementaire democratie werd met volmachten aan banden gelegd. Nu heeft men die volmachten niet echt gebruikt en die zijn in juni ook vervallen. Maar er was in het kader van die vertrouwensstemming wel een duidelijke belofte gemaakt: uiterlijk op 17 september moest het vertrouwen vernieuwd worden. Dat zo’n belofte niet wordt nagekomen, daar kan je je democratisch gezien toch vragen bij stellen.’

‘Eigenlijk nemen ze nu twee weken extra tijd in een periode van sociale, economische en gezondheidscrisis. De ergste die we sinds jaren hebben gehad. Het is ongezien dat die mensen aan de macht blijven terwijl ze maar 38 van de 150 zetels bezetten. Nu levert 25 procent van het parlement alle ministers in zo’n zware crisis. De MR is hier zwaar oververtegenwoordigd, in die mate zelfs dat alles wat enigszins poten en oren heeft minister is geworden. Dat is ongezien.’

Alle partijen belogen

Was het destijds niet bijzonder naïef van de ja-stemmers om dat vertrouwen te geven aan deze regering op basis van die belofte, terwijl je op dat moment eigenlijk al wist dat er niets was dat hen ertoe kon verplichten om die ook te houden?

‘Dat klopt, maar neem er de uitspraken van alle goedkeurende partijen destijds bij: iedereen — Conner Rousseau (sp.a) op kop — zei toen dat wanneer er op 17 september geen nieuwe regering was, men opnieuw naar de kiezer zou trekken. Dat zijn niet zo maar uitspraken. We zijn nu zover en we zien dat er niets van in huis komt. Al die partijvoorzitters, van Rousseau tot Meyrem Almaci (Groen), hebben ons belogen. Zij waren er, net als wij, schijnbaar van overtuigd dat 17 september dé deadline was. Ze zijn nu blijkbaar vergeten wat ze toen allemaal hebben verklaard.’

Torpedo van De Crem

Het excuus van de ziekte van Lachaert komt bij de bevolking nogal zwak over. Niets weerhoudt de onderhandelaars ervan het werk voort te zetten. Dat kan ook vanuit quarantaine.

‘Dat klopt. Waar het eigenlijk op neerkomt is dat men nu zeven politieke partijen op één lijn moet krijgen. Vier ideologieën –ecologisme, liberalisme, socialisme en de christendemocratie — moeten hier verzoend worden. Dat is het gigantische probleem. Wanneer je donderdagmorgen de torpedo van Pieter De Crem (CD&V) gezien hebt, dan merk je dat alles nog niet in kannen en kruiken is. Het is een ongelooflijk moeilijke oefening. Over Vivaldi bestaat er nog helemaal geen zekerheid, en die bombrief van De Crem is tekenend voor de situatie: het gaat bijzonder moeizaam bij de onderhandelingen.’

Waar ziet u dan de pijnpunten?

‘Zal CD&V meegaan in een progressieve coalitie die uiteindelijk abortus gaat versoepelen? Een coalitie die niets gaat realiseren in het kader van staatshervorming? Of, erger nog, de situatie op dat terrein gaat terugdraaien? Ik hoorde dit weekend Kris Peeters in De Zevende Dag zeggen dat dat zou zijn als tandpasta terug in de tube proberen te duwen. Je ziet dat verschillende kopstukken binnen die partij weigerachtig staan tegenover dit project. De Crem haalde ook aan dat zijn partij eigenlijk binnen de meerderheid een soort van oppositie zou moeten voeren. De vraag is of je dat kan volhouden.’

Schaamlapjes en postjes

Zuiver mathematisch is CD&V niet nodig voor een meerderheid, wat hun onderhandelingspositie ondermijnt. De indruk bestaat dat ze enkel als Vlaams schaamlapje dienen.

‘Klopt, ja. Ze zullen het bijzonder moeilijk hebben om hun standpunten door te duwen. Zonder CD&V is de Vlaamse minderheid dan weer té klein en wordt dát probleem groter en quasi onverdedigbaar. Aan de andere kant kunnen ze er eigenlijk in het midden van de rit afgereden worden, om bijvoorbeeld de abortusversoepeling erdoor te krijgen. Ik denk dat CD&V enkel een regeerakkoord kan sluiten waarbij alle details op voorhand zijn uitgeschreven, naar analogie met het Vlaamse regeerakkoord. Dat vraagt tijd. Die tijd hebben ze vandaag in het parlement gekocht door Wilmès nog tot oktober te laten zitten. Maar laat ons ook eerlijk zijn: naast de inhoud gaat het ook vooral om de postjes. CD&V wil een aantal belangrijke portefeuilles binnenhalen. Open Vld wil Alexander De Croo als premier. Daar gaat het achter de schermen zeker ook over.’

Vlamingen vogelvrij

Uit een gelekte nota bleek dat in ruil voor de eenmaking van de Brusselse politiezones de taalwet voor bestuurszaken zou worden versoepeld en de rol van de vice-gouverneur zou worden uitgegomd. Is dat niet het einde van het Nederlands in de lokale besturen van het Derde Gewest?

‘De Vlamingen in Brussel worden op die manier vogelvrij verklaard. Als men dat op de helling zet, zitten we heel ver van de oorspronkelijke bedoeling van de taalwetgeving. Dit gaat regelrecht in tegen wat de Vlaamse meerderheid wil. Het is overigens een voorbode van het grote gevaar van de Vivaldicoalitie: die zal systematisch zaken beslissen die ingaan tegen de wil van de meerderheid van de Vlamingen.’

‘Er liggen ook heel wat nieuwe belastingen op tafel. Elke nieuwe belasting zal vooral een belasting op de Vlaming worden. Die draaien daar voor op. We weten dat vandaag 70 procent van de belastingen door Vlaanderen worden opgebracht. Wie nieuwe belastingen invoert, gaat die sowieso voor evenveel procent in Vlaanderen halen.’

Weet u nu al van nieuwe belastingen die Vivaldi plant?

‘Er wordt gesproken van vermogens- en vermogenswinstbelasting. Er ligt een aantal voorstellen op tafel. Zo ook een belasting op huurinkomsten. Dat is een heel gevaarlijk pad dat men inslaat. De linkerzijde kan de impact hiervan maar beter in het achterhoofd houden. Wanneer je de huurinkomsten gaat belasten gaan heel wat mensen die vandaag panden hebben die van de huurmarkt halen en ze verkopen. Dat kan de huurmarkt zwaar ontwrichten. Het VB is daar geen voorstander van, evenmin van vermogens(winst)belastingen. Je mag niet vergeten dat vermogen al zwaar belast wordt in België.’

Vier bespaarposten

‘Om je begroting te saneren zijn er eigenlijk maar drie mogelijkheden’ stelt Vermeersch. ‘Je kan meer gaan belasten, je kan besparen of je moet inzetten op groei. Het VB vindt dat je eerst moet kijken naar die twee laatste mogelijkheden. We moeten besparen op de Waalse factuur, de transfers. We kunnen ook besparen op de Belgische instellingen, zoals de Senaat, de provinciebesturen en een hoop andere Belgische structuren die we willen opdoeken. De Europese factuur willen we ook onder de loep nemen. Door het vertrek van het Verenigd Koninkrijk verhoogt de factuur voor België en we hebben kunnen aantonen dat de Vlamingen verhoudingsgewijs de grootste bijdragers zijn binnen de EU. Als laatste moet er gekeken worden naar de migratiefactuur.’

Vermeersch benadrukt de noodzaak van verder regionalisering. ‘Wij zijn tegen bijkomende belastingen en voor besparingen. Maar ook economische groei is een optie. Alleen heb je daarvoor homogene bevoegdheden nodig en die kunnen alleen door de deelstaten efficiënt worden uitgeoefend. Daar zie je dan weer dat Vivaldi omgekeerd wil werken en een aantal zaken wil herunitariseren. Dat is totaal tegengesteld aan de resoluties van het Vlaams Parlement. Een Vivaldicoalitie gaat daar geen spaander van heel laten. Dat moeten we met alle mogelijkheden bestrijden.’

Vergroening treft Vlaming

Vanaf 2026 zou Vivaldi enkel nog elektrische wagens toelaten als bedrijfsvoertuig. Ook een maatregel die vooral Vlaanderen treft.

‘We weten dat de meeste bedrijfswagen in Vlaanderen rondrijden. Het gaat hier over een verregaande vergroeningsmaatregel die neerkomt op een extra belasting. Daarenboven gaat men voorbij aan de essentie van heel het verhaal: de loonkost is gewoon veel te hoog. Daarom creëerde men destijds de mogelijkheid voor alternatieve, fiscaal voordeligere verloning zoals een bedrijfsauto. Wanneer je die voordelen wegneemt, stijgt de loonkost dus de facto. Terwijl we tegenover de buurlanden al met een loonhandicap zitten. En wééral wordt vooral Vlaanderen hierdoor getroffen.’

‘Wij zijn nochtans niet tegen een vergroening van het wagenpark. Wij kunnen theoretisch zelfs meestappen in zo’n scenario, maar dan wel pas als het probleem van de te hoge loonkost eerst fundamenteel wordt aangepakt.’

Groene paradox

Los daarvan lijkt een overschakeling naar zuiver elektrisch nog op andere problemen te stuiten. Waar moet de stroom vandaan komen, wanneer de Groenen hun zin krijgen omtrent de kernuitstap?

‘Dat is de groene paradox! Ze willen de CO2-uitstoot naar beneden halen en tegelijk de kerncentrales sluiten. Zodra de kerncentrales sluiten heb je een alternatief nodig. Dat zijn op dit moment gascentrales die de CO2-uistoot de lucht in stuwen. Zo werken ze de eigen plannen inzake uitstootreductie tegen.’

(fel) ‘Weet u, diegenen die pleiten voor het behoud van kernenergie zijn momenteel de partijen die de CO2-reductie feitelijk bewerkstelligen. Wanneer je de kerncentrales langer openhoudt word je niet afhankelijk van import uit het buitenland. Dat is dan Duitsland, met stroomproductie uit bruinkool, of Frankrijk, waar kernenergie garant staat voor de stroom. Dat is op zijn minst hypocriet te noemen.’

Vlaams front

Bereidt het VB de oppositie al voor in samenwerking met andere partijen die uit de boot vallen, meer bepaald N-VA?

‘Wij steken als Vlaams Belang de hand uit naar de N-VA om een Vlaams front te vormen. Gezien het signaal van de kiezer zijn we eigenlijk tot elkaar veroordeeld, of we dat nu leuk vinden of niet. We willen terug een Vlaamse dynamiek op gang brengen. Wij staan open voor die samenwerking. Er zijn nog geen formele afspraken, dat kon je vandaag nog zien in De Kamer. N-VA heeft wat getracht de wind uit de zeilen van de interpellatie van Barbara Pas (VB) te halen. Dat is jammer. We zouden beter aan één zeel trekken. De ingesteldheid van onze nieuwe generatie in het parlement is er een van de uitgestoken hand. Elke kans om samen te werken met de N-VA gaan wij grijpen. Van onze kant uit is die openheid er zeker.’

Vormen bepaalde figuren -om Filip Dewinter en Dries Van Langenhove niet te noemen- geen drempel voor zo’n samenwerking?

‘Zowel Filip als Dries zijn zeer gewaardeerde collega’s, daar is geen enkele discussie over. Ieder heeft natuurlijk zijn eigen stijl, maar binnen het VB zitten we inhoudelijk wel allemaal op dezelfde lijn. Dit gezegd zijnde denk ik niet dat dit een obstakel kan zijn. Wanneer men een stok zoekt om de hond te slaan kan men dit soort argumenten gaan opwerpen, maar ook bij de N-VA heb je verschillende stijlen. Leg Theo Francken maar eens naast Peter De Roover of Sander Loones. Uiteindelijk gaat het over inhoud, en daar zitten we toch allebei op de lijn van een Vlaamse en rechtse oppositie. Daar liggen toch mogelijkheden.’

‘Ik wil trouwens ook eens iets ontkrachten’, vult Vermeersch aan. ‘Dries zit hier in het federaal parlement en ik zie dat de relaties tussen hem en de N-VA’ers achter de schermen van het politieke toneel best goed zijn. Er zijn eigenlijk geen VB’ers en N-VA’ers die niet door de zelfde deur kunnen. We blijven natuurlijk verschillende partijen, met eigen klemtonen, maar een samenwerking zie ik niet als problematisch. Deze generatie VB’ers wil zich ook inzetten om die samenwerking te bevorderen.’

Steekt u ook de hand uit naar andere partijen dan N-VA?

‘Met andere partijen is dat toch net iets anders, zeker de Franstalige. Maar stel nu dat CD&V uit de boot zou vallen, dan zie ik best de mogelijkheid om met de CD&V-collega’s goed overeen te komen. Daar is toch ook een rechtsere vleugel, met een Pieter De Crem en Hendrik Bogaert, waarmee we ook door dezelfde deur kunnen. In voorkomend geval zijn zij altijd welkom om zich bij een Vlaams front te voegen. Ik zie daar brood in.’

Maakt u dat eens concreet?

‘Rond abortus hebben we met VB, N-VA en CD&V samen aan één zeel getrokken en de discussie ontmijnd. Er is toen met elkaar gesproken om uiteindelijk de lont uit het kruitvat te halen, en met succes. Het kan dus. Daarover wil ik trouwens nog iets kwijt. Het gaat in de abortuskwestie niet zomaar over een verlenging van de termijn maar over een totaal andere medische ingreep.’

‘Het is dus niet enkel een ethisch thema, maar ook een medische discussie. Het gaat over een totaal andere procedure die veel ingrijpender is dan de methode die vandaag gehanteerd wordt. Het is belangrijk om dit ook aan de bevolking uit te leggen. Ik ben ervan overtuigd dat een goed geïnformeerde publieke opinie achter ons gezamenlijk standpunt zal staan. Dat blijkt ook uit de geluiden die je hoort vanuit het veld.’

Communisten en pseudoliberalen

Kijkt u uit naar samen oppositie voeren met de PVDA?

‘Wanneer je de debatten volgt, hoor je dat de PVDA deze regering niet links genoeg vindt. Hun oppositie is belgicistisch en links. Ons verhaal is Vlaams en rechts. Dat neemt niet weg dat wij voorstellen waar we ons in kunnen vinden mee zullen steunen. Dat is in deze legislatuur al gebeurd bij de stemming over meer middelen voor extra zorgpersoneel.’

‘Weet u, wij beoordelen een voorstel nooit op de indiener. Of het nu komt van een communist of een pseudoliberaal, wanneer het een goed voorstel is gaan we het stemmen en goedkeuren. Onze toets is simpel: als de Vlaamse burger er beter van wordt kan men op onze steun rekenen.’

Alles kan…

Laatste vraag: hebben we op 1 oktober een Vivaldi-regering?

‘Ach, wat momenteel de partijen bindt, is angst voor de kiezer. Ik vrees dat het een onmogelijke opdracht wordt om tegen 1 oktober een regering te vormen. Maar dat is natuurlijk ons probleem niet. Wij willen nieuwe verkiezingen, op 17 september wilden we die al en ook straks op 1 oktober. Ik vrees echter wel dat ze nog extra tijd zullen kopen om ergens in december te landen. Misschien gaat het tegen dan ook weer terug over een project met N-VA en PS. Er werd al zoveel geswitcht, dat kan dus nog eens gebeuren. In dit land is alles mogelijk, behalve een regering vormen…’

uitgestoken hand

Wouter Vermeersch (VB): ‘Elke Vivaldi-belasting zal een belasting op de Vlaming worden’