Op donderdag 31 augustus hebben de Verenigde Naties besloten hun missie in het zuiden van Libanon opnieuw met een jaar te verlengen (tot 31 augustus 2024). De bedoeling is de grensconflicten tussen Libanon en Israël verminderen. De VN-missie in het land kost elk jaar maar liefst 500 miljoen dollar.

‘Finul’, heet de VN-missie in Zuid-Libanon, (Force Intérimaire des Nations Unies au Liban). Dat ‘intérimaire’ (‘tijdelijk’) moet men met een korreltje zout nemen, want Finul is actief sedert 1978, dat is dus al 45 jaar. De Finul-missie bestaat uit niet minder dan 10.000 blauwhelmen. En dat is behoorlijk veel voor een missie in een heel beperkt deel van Libanon, een land met amper 2/3 de oppervlakte van België.

Geen officiële landsgrens

De missie kost jaarlijks wel 500 miljoen dollar, wat dus wil zeggen: ongeveer 50.000 dollar per Blauwhelm. Nadat het Israëlische leger zich na jarenlang in het jaar 2000 terugtrok uit Libanon, tekende de VS er een zogenaamde Blauwe Lijn. Die geldt in de praktijk als de grens tussen Libanon en Israël. Aangezien Israël en Libanon elkaar niet erkennen, laat staan dat beide landen een vredes- of vriendschapsverdrag getekend hebben, is er eigenlijk geen officiële landsgrens.

Israël bezet nog steeds het Libanese dorp Ghajar, de Shebaa-boerderijen en de heuvels van Kfar Chouba. Terwijl omgekeerd Libanon geen enkele vierkante centimeter Israëlisch land bezet. Shebaa en Kfar Chouba behoren tot de Golanhoogte. Die werd die in de oorlog van 1967 door Israël bezet, en ondertussen zelfs geannexeerd door de Joodse staat. Er zijn regelmatig spanningen tussen Israël en Libanon omwille van wat in zuid-Libanon gebeurt.

Hezbollah

In theorie is het Libanese leger verantwoordelijk voor de veiligheid in Zuid-Libanon, in de praktijk speelt de sjiitische gewapende militie Hezbollah er de baas. Die steekt regelmatig stokken in de wielen van de Finul, heeft er uitkijkposten gebouwd, houdt er militaire oefeningen, en schiet vanuit de zone af en toe raketten af richting Israël.

Volgens Israël is Hezbollah een terroristische organisatie. In 2006 kwam het al tot een oorlog tussen Israël en Hezbollah, een nieuw conflict in de toekomst is niet uit te sluiten. Nog in december werd een Ierse blauwhelm vermoord toen die met zijn jeep rondreed in Zuid-Libanon.

Na de Libanese burgeroorlog van 1975-1990 werden alle milities ontwapend, behalve Hezbollah. Dat gebeurde onder het voorwendsel dat Hezbollah niet zomaar een gewapende militie was, maar een verzetsbeweging tegen Israël. Vandaag beschikt Hezbollah over een gewapende militie die sterker is dan het nationale Libanese leger (!), en houdt het het land in een wurggreep. Hezbollah krijgt steun van door Iran, en de oprichting van Hezbollah in het begin van de jaren ’80 was een eerste buitenlands succes van Iran na de Iraanse revolutie van 1979.

Standpunt van de Verenigde Arabische Emiraten

Uiteindelijk aanvaardde de VN na veel gehakketak een tekst die Frankrijk had voorgesteld. Die tekst werd goedgekeurd door Najib Mikati, de (soennitische) eerste minister van Libanon. De (maronitische) president kwam er niet aan te pas, om de eenvoudige reden dat Libanon momenteel nog steeds geen president heeft na het ontslag van Michel Aoun. Frankrijk is niet alleen permanent lid van de Veiligheidsraad (VR), van 1923 tot 1946 had het een mandaat over Libanon, en was het penhouder voor de resolutie. Een penhouder is een lid van de VR dat onderhandelingen leidt en de resolutie opstelt. Ook Israël is tevreden met de verlenging van het mandaat, net als de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

De stemming in de VR van de VN kwam er in extremis: het mandaat van afgelopen jaar was bijna afgelopen. Zowel China als Rusland onthielden zich bij de stemming, wat zeer uitzonderlijk is als het gaat over vredesmissies. Er was heel wat onenigheid bij de leden van de VE, en tussen Libanon en de VN.

Die onenigheid heeft te maken met de bewegingsruimte van de Finul. Moet die voor elk initiatief dat ze neemt eerst overleggen met het Libanese leger (dat is het standpunt van Hezbollah)? Of moet de Finul een complete bewegingsruimte krijgen (dat is het standpunt van de Verenigde Arabische Emiraten — VAE)? De VAE zijn momenteel het enige Arabische land dat lid is van de VR (als niet-permanent lid), en nam een hard standpunt in waarachter de meeste Arabische landen kunnen staan. Uiteindelijk is er een compromis uit de bus gekomen dat enerzijds vrijheid van beweging geeft aan de Finul, maar anderzijds oproept voor overleg met het Libanese leger. Kortom, de basis voor toekomstig geruzie is gelegd.

Kritiek op Hezbollah

Lana Nusseibeh, ambassadeur van de Verenigde Arabische Emiraten bij de Verenigde Naties, was niet mals met haar kritiek op Hezbollah:

‘Afgelopen jaar heeft Hezbollah op dagelijkse basis een grap gemaakt van de VN-resoluties 1701 en 1559. Hezbollah heeft militaire uitkijkposten en observatietorens gebouwd in de regio, heeft er militaire oefeningen gehouden met echte munitie, de bewegingsvrijheid van Finul beperkt, en Blauwhelmen aangevallen. Het heeft ook de vele Libanese crisissen laten verrotten, het onderzoek naar de explosie in de haven van Beiroet gesaboteerd, en de Libanese overheidsinstellingen vleugellam gemaakt’, aldus Nusseibeh.

Zij betreurt wel dat in de resolutie de bezetting door Israëlisch grondgebied niet wordt vermeld. VN-resolutie 1701 dateert van 2006 (na de oorlog tussen Israël en Hezbollah). Resolutie 1559 dateert van 2004 en had, indien uitgevoerd, de spanningen tussen Israël en Libanon kunnen verminderen.

Missie zonder eind

De belastingbetaler wereldwijd (en, hoeft het gezegd, in de eerste plaats de westerse belastingbetaler), moet elk jaar 500 miljoen dollar ophoesten voor een vredesmilitie die in haar bewegingsvrijheid wordt gehinderd door Hezbollah. Terwijl er geen enkel perspectief is dat die missie ooit tot een einde zal komen. Daarnaast maakt niemand werk van het bepalen van een definitieve grens tussen Libanon en Israël. En er komt geen einde aan de bezetting van Libanees en Arabisch land door Israël. Het zal Hezbollah alleen maar in de kaart spelen.

UNIFIL

VN-missie in grensstreek Libanon-Israël opnieuw verlengd