Wat we zelf doen, doen we beter (tegen alle realiteit in) dacht het kabinet Jambon toen ze recent bekendmaakte dat ze een talentenbeurs in het leven roept voor beloftevolle studenten. Het beestje zal volstort (jaarlijks) een schamele 2 miljoen euro beheren. Niets doen was beter geweest stelt Luc Nijs.

Criteria zijn opgewarmde prak

Wie uit het vaatje wil tappen moet natuurlijk aan een aantal criteria voldoen. Zo moet men met uitstekende resultaten afgestudeerd zijn. Daarbovenop moet men beschikken over een masterdiploma van een Vlaamse hogeronderwijsinstelling. En, kandidaten moeten hun ‘leiderschapspotentieel en maatschappelijke verantwoordelijkheid’ kunnen aantonen door middel van een essay.

Buiten dat ze uiteraard toegelaten moeten zijn tot ‘de topuniversiteit’ (hierna Ivy League) in kwestie, moeten ze de beurs: ‘correct en tijdig invullen in een uitstekend niveau van het Nederlands’. Dat laatste is merkwaardig daar je zou verwachten dat dat vervat zit in criterium één: ‘afgestudeerd met een masterdiploma en uitstekende resultaten’. Tenzij natuurlijk de beurs ook openstaat voor buitenlanders/anderstalige landgenoten die hier in het Engels hun master komen halen en dan aanspraak zouden willen maken op de beurs. Maar dat zou weer een heel blik andere vervelende vragen oproepen.

Pover denkwerk

Wie met deze criteria ‘potentieel’ meent te selecteren, kan beter zelf terug naar de schoolbanken of beter nog, de universiteit van het ‘echte’ leven. Uitstekende cijfers betekent in de Vlaamse onderwijspedagogie: dingen goed kunnen reproduceren en leiderschapspotentieel tonen in een essay dat beoordeelt zal worden door mensen die zelf niet aan die criteria voldoen. Het is pover denkwerk. Ze zouden het beter getoond hebben tegen dat ze met hun masterdiploma afstuderen.

Het is blijkbaar enkel een prestigeproject, want het dekt enkel post-masteropleidingen. Dat terwijl de echte pijn qua financiering voor jonge mensen vaak zit in de bachelorjaren. Daar zijn er weinig tot geen beurzen voor deze ‘topinstellingen’, althans niet voor internationale studenten. Het essentiële onderdeel en voordeel van aan zo’n instelling te studeren is net dat je meerdere jaren samen doorbrengt in je academische ontwikkelingsfase en je je aan elkaars inzichten en kwaliteiten optrekt. Kwaliteit dat zichzelf omhoogstuwt door elkaars nabijheid is essentieel. Niet de jaren waarin je op jezelf teruggeplooid met onderzoek bezig bent.

Wat is een topuniversiteit?

Er was een tijd – ja, het is lastig voor te stellen – dat er geen universiteitsrankings bestonden. Iedere universiteit probeerde simpelweg de beste versie van zichzelf te zijn. Men probeerde mensen op te leiden, die zelfstandig konden nadenken. Vaak breed opgeleid zoals een renaissancemens betaamt.

Dat is een eindje af van het tunneltechnisch, universitair geschoolde werkvee dat de universiteiten tegenwoordig afleveren.Iedereen beseft de ernstige beperkingen van universiteitsrankingen. Iedereen beseft de ingebouwde neiging richting Anglo-Amerikaanse instellingen. En iedereen begrijpt de hardnekkige beeldvorming door de vermarkting van deze instellingen via Hollywood. Maar toch, ja maar toch, blijven we ze wegschrijven als prestigieus en wereldtop. Vooral door mensen die er zelf niet gestudeerd hebben.

Naar de realiteit kijken

Ben je op zoek naar leiderschapstalent dan zou het kunnen helpen naar de realiteit te kijken. Bijvoorbeeld in het land van de Ivy Leagues, de Verenigde Staten (VS). Wat vertelt dat ons in dit geval. Wel, het feit dat uit iedere studie blijkt dat enkel +/- 10% van de Fortune 100/500 CEOs een Ivy League-opleiding hebben genoten. Een absolute minderheid dus. (Ik spreek hier over universiteit en niet een business school.)

Een iets of wat gelijkaardig fenomeen zien we in de publieke sector: +/- 2/3 van de elite in de publieke sector (politici en topambtenaren) in de VS studeerde in hun thuisstaat, waarvan het gros geen Ivy League-instelling herbergt. De 1/3 die buiten hun eigen staat studeerde, deden dat meestal aan een Ivy League.

Kijken we enkel naar de topambtenarij in de US dan zien we dat ongeveer 25% een Ivy League-opleiding heeft genoten. Er moet bijgezegd worden dat we hier in de meerderheid van de gevallen spreken over een bacheloropleiding en niet noodzakelijk master- of post-masteropleiding.

A Fit over Rankings

Het sluit allemaal een beetje aan bij recent onderzoek van Stanford University (geen Ivy League maar wel een erg prestigieuze universiteit met een top 10 plek in de rankings), dat blijkbaar aan het Vlaamse beleidsniveau voorbij is gegaan. In hun recente rapport ‘A Fit over Rankings’ beschrijven ze uitvoerig hoe de analyse van de realiteit leert, over de verschillende industrieën heen en zowel in het publieke – als private veld, dat het succes en leiderschapspotentieel van jonge mensen veel meer terug te traceren is tot universiteiten die het aan jonge mensen mogelijk maakt (en die dat willen) zich te engageren tot hun studie-instelling, de activiteiten op de campus en de bereidheid zich maximaal te ontwikkelen gebruik makende van die faciliteiten, eerder dan de studieresultaatgebonden – en financiële ‘selectiviteit’ van de Ivy Leagues.

Dat lijkt ook logisch, want er bestaat consensus onder ‘college admission officers’ aan de Ivy Leagues, dat er jaarlijks een veelvoud van mensen met gelijkaardige kwaliteitsniveau worden geweigerd dan toegelaten.

Hoe je het ook draait of keert, zowel in het publieke als private veld is een Ivy League-opleiding noch een voldoende, noch een noodzakelijke voorwaarde om toptalent te ontwikkelen en in leiderschapsposities te eindigen. Het cijfer ligt wel hoger in de ambtenarij dan in de private sector (25%>10%). Daar is een reden voor.

Ambassadeurs van Vlaanderen

De regering mikt met het initiatief op de ’toekomstige leiders van Vlaanderen’. Een internationaal netwerk van Vlaamse ambassadeurs in de wereld. Dat klinkt eerder als netwerkcorruptie dan een zoektocht naar toptalent. Het past overigens wel in het systeem.

De meeste mensen die na hun masteropleiding – die ze dan vaak aan een niet zo prestigieuze universiteit hebben gehaald – verder studeren aan een topuniversiteit doen dat meestal niet uit passie voor kennis, of toegang tot research. Maar veeleer uit merkassociatie hopende dat de gehypte universiteitsnaam op hun afstraalt en zich zo toegang kunnen verschaffen tot postjes en functies, die vaak ver voorbij hun feitelijke competenties liggen. Netwerkcorruptie zoals ik zei. Dat is ook de enige reden waarom de Ivy Leagues zo’n hoge collegegelden kunnen vragen. Enkel voor het onderwijs, hoe kwalitatief ook, zou dat ondenkbaar zijn.

universiteitsranking

Vlaamse talentenbeurs: niets doen was beter geweest