Zondag, iets na middernacht. Straks, om 8u00 gaan de stembureaus open. Zoals in Vlaanderen zijn dat vaak scholen. Je herkent ze al van ver. Jongelui staan op straat voor de school. En binnen ouders en buurtbewoners. ‘We willen koste wat het kost de school openhouden; verzekeren dat de mensen kunnen stemmen.’

Op het platteland worden vele scholen nog eens extra beschermd door de boeren, die met hun tractors heuse cordons hebben aangelegd rondom de scholen.

‘Gewone’ democraten

Je zou activisten verwachten, radicale, overtuigde separatisten. Maar als je praat met de mensen die de scholen ‘bezetten’ krijg je telkens weer hetzelfde verhaal te horen: ‘votarem’, ‘we gaan stemmen’. De discussie verplaatst zich ten opzichte van de mensen die we gisteren spraken op en rond de slotmanifestatie van de Sí-campagne. Gisteren overtuigde secessionisten. Vandaag gewone democraten. Catalanen, waar hun roots ook mogen liggen, die willen kiezen voor hun toekomst.

Interview met Guille, vader van 2, die vannacht met 50 in een school overnacht om stembureau morgen te verzekeren. #1OctVotarem pic.twitter.com/PnelFWgvI3

— Karl Drabbe (@Karl_Drabbe) September 30, 2017

Guille is vader van twee kinderen. Hij wil zijn kinderen een toekomst geven in Catalonië. Hij heeft een Castilliaanse achternaam, maar wil die niet gepubliceerd zien. Ook bij hem draait het om democratie. Op het moment dat we praten, komt een Catalaanse meid binnen met een speeldoos Cluedo. De nacht is lang, en gezelschapsspelen moeten de tijd doden.

Opkuisen

En wat als straks de Guardi Civil de scholen komt opkuisen? Op Twitter en in allerlei Whatsapp-groepjes gonst het van geruchten. De Guardia Civil zou de opdracht hebben gekregen om bij het ochtendgloren de scholen te hebben ontruimd. Het 3G-en 4G-netwerk zou uit de ether worden gehaald. ANC en andere organiserende middenveldorganisaties raden af om klassieke apps zoals Messenger of Whatsapp te gebruiken en schuiven beter beveiligde alternatieven naar voor. Niemand mag stemmen, dat is de boodschap van Madrid.

Rond 22u00 zaterdagavond gonsde het gerucht dat de Guardi Civili-auto’s de haven van Barcelona hebben verlaten. Daarin enkele duizenden agenten die de voorbije week op ferry’s hebben doorgebracht. Morgen – straks dus – zullen ze mogen ingrijpen. Niemand die de instructies kent.

Martelaren

Of de drie ministriële kopstukken weten waar ze aan toe zijn? Karles Puigdemont (liberale PdeCat), Oriol Junqueras (linkse ERC) en Raul Romeva (groen-links) beseffen zich dat het alles of niets is. En niets, dat is gevangenisstraf en gigantische geldboetes. Meer dan 70 jaar na de burgeroorlog dreigt Madrid nieuwe martelaren te maken.

Die boetes hangen ook elke argeloze toerist boven het hoofd die het in datzelfde hoofd mocht halen om straks agenten van de Guardia Civil te fotograferen of te filmen. Spanje neemt duidelijk alle voorzorgen om te vermijden dat het geplande optreden – hoe ook – internationaal kan gaan.

Ook de internationale waarnemers, de ‘geaccrediteerde’ op uitnodiging van de Generalitat, de Catalaanse regering, als de niet-officiële op uitnodiging van ICEC, een internationale ngo, weten wat de risico’s zijn. In een privéwoning werden ze om 18u00 gebrieft, kregen ze een Catalaanse contactpersoon en vooral richtlijnen hoe zich te gedragen tegenover agressieve politie. ‘Vragen ze je identiteitskaart, noteer dan eerst hun identitificatienummer, onderteken niets, breng verslag uit op de sociale media, neem foto’s van hun optreden.’

Kort interview met Peter Luyckx van @de_NVA officieel internationaal waarnemer #referendum #1OctVotarem @peerlux pic.twitter.com/hEGbEcsHv8

— Karl Drabbe (@Karl_Drabbe) September 30, 2017

Kort interview met Paul Van Cappellen, internationale waarnemer #referendum #1OctVotarem pic.twitter.com/wPlrta5GBB

— Karl Drabbe (@Karl_Drabbe) September 30, 2017

Falangisten

Waar het ja-kamp gisterenavond met ca. 80.000 in een soort rock rally positief zijn campagne afsloot, verliep het vandaag op de Plaça San Jaumé veel grimmiger. Het plein is het politieke hart van Barcelona en Catalonië. Aan de ene kant het stadhuis, aan de andere kant de Generalitat, de zetel van de Catalaanse regering.

Een 300-tal ‘niet-stemmers’, getooid met Spaanse vlaggen, de slogan ‘De Todos’ (van allen) en zelfs vlaggen van het de Falange en het Spaanse Legioen – Franco is niet ver aan deze zijde van het politieke spectrum – demonstreren er. En reageren als gestoken door een wesp als ze een republikeinse Catalaanse vlag zien.

Later die dag, niet veel verder, bij de zetel van de Policia Nacional, en op het grote Plaça de Catalunya verzamelen ze opnieuw. Deze keer iets meer falangistische vlaggen, witte veters in zwarte schoenen. De gestrekte rechterarm gaat gepaard met het zingen van het Cara el Sol – het nationale volkslied zonder woorden, althans toch sinds de democratie werd ingevoerd. Een oud-militair loopt rond met een bordje met een hartje en één cijfer op: 155. Dat slaat op het respectievelijke nummer van de Grondwet, dat Spaanse troepen moet toelanten op eigen grondgebied op te treden. Het staat in schril contrast met de ‘Paz’-strooibriefjes voor ‘vrede’.

Hoe het ‘espanjolistische’ kamp zich zo krampachtig kan opstellen, is onbegrijpelijk. De fascistische groet brengen en uitroepen dat je weigert te stemmen, maakt je niet alleen hopeloos belachelijk, maar meteen verantwoordelijk voor de onafhankelijkheid. Hoe mee mensen niét gaan stemmen, hoe makkelijker ‘Sí’ het haalt.

Karl Drabbe en Pieter Bauwens | Doorbraak.be

Vlag van het Spaans legioen.

Karl Drabbe en Pieter Bauwens | Doorbraak.be

Een oproep om artikel 155 van de Grondwet in te roepen.

Vertrouwen is goed, controle is beter

Catalonië bereidt zich stilaan voor op wat de ochtend brengen zal. Het luchtruim is gecleared, Spaanse helikopters doen aan crowd control om te weten waar eventuele grote bewegingen mensen plaatsvinden. De laatste referendumsites werden gesloten – telkens zónder rechtsbevel. Intimidatie alom. Madrid hoopt duidelijk dat er zo weinig mogelijk mensen gaan stemmen. En hoopt ook tijdig de stembussen in beslag te kunnen nemen, waarvan niemand weet waar ze zich bevinden. Of hoe ze in de stemlokalen geraken.

‘We hebben alle vertrouwen in de Catalaanse regering,’ klinkt het in de scholen. ‘Zij weet wat ze doet.’ Vele Catalanen in en om de scholen blijven optimistisch. Je zou er nog haast in geloven.

De grote vraag is steeds minder hoeveel mensen zullen opdagen – de helft lijkt een minimum, maar de Assemblea ANC mikt nog slechts op één miljoen – maar ook hoe de Spaanse politie zich zal gedragen. Er moet maar één heethoofd een wapen trekken, en het hek is van de dam. Al lijken sommige Catalaanse secessionisten net daarop te hopen …

urne

Madrid wil Catalonië opkuisen