Na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk, verloor de Europese Unie een kritische stem. Internationaal gerenommeerd politiek analist en regelmatig Doorbraakschrijver Pieter Cleppe, lid van de Amerikaanse denktank Property Rights Alliance, verdedigt de nood aan kritische commentaren over het Europees beleid inzake handel en politiek, ook in post-brexittijden. Daarom riep hij een nieuwe website in het leven: Brusselsreport.eu. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft hij tekst en uitleg bij zijn ambitieuze project en staat hij stil bij de Europese vaccinatiestrategie, die niet van een leien dakje loopt.

Nood aan kritische stemmen

De EU heeft alsmaar meer invloed op het leven van iedereen die in de Unie woont, maar ook daarbuiten. Nationale media volgen het Europese beleidsinterventies wel, maar dan toch eerder zijdelings. Er zijn wel een aantal publicaties, zoals EU-Observer en Politico, maar de analyses blijven vaak binnen de consensus die in ‘de Brusselse bubbel’ bestaat. Er moet steeds meer macht en geld gaan naar het Europees niveau, alle regels zijn een goede zaak en er is geen sprake van over-reglementering. ‘Maar dit staat haaks op de groeiende consensus dat de regelgevende machine te ver lijkt doorgeschoten en dit beleidsniveau te veel macht heeft gekregen,’ stelt Cleppe. ‘Daarom ben ik begonnen met een nieuw initiatief: Brusselsreport.eu. Ik wil immers een tegenstem bieden, door mensen die een ander geluid laten horen samen te brengen.’ Op dit moment gaat het nog om een eenmansproject, maar Cleppe droomt ervan om een Europese Doorbraak te kunnen worden. ‘Iedereen is welkom om een artikel te schrijven dat binnen de lijnen van de website valt.’

Weg met de ivoren toren

Het is Cleppes bedoeling om zoveel mogelijk de publieke opinie te proberen bereiken via bondige uiteenzettingen over zaken die een directe impact hebben op het dagelijks leven. Lange papers vanuit een ivoren toren leest immers niemand. ‘Om een zo ruim mogelijk publiek aan te trekken, koos ik te publiceren in het Engels, de lingua franca binnen het Europese beleid en daarbuiten,’ legt Cleppe uit. ‘Daarnaast zullen er veel artikels ook vertaald worden naar het Nederlands, onder andere voor Doorbraak. De inhoud is immers ook interessant voor mensen die niet gewoon zijn om artikels in het Engels te lezen.’ Het behoeft geen betoog dat het nu eenmaal makkelijker is om informatie grondiger te begrijpen en te absorberen in de moedertaal.

Europees vaccinatieprogramma

Momenteel gaat er veel aandacht naar het Europese vaccinatieprogramma. ‘Niet alles is slecht, maar de cijfers spreken voor zich,’ benadrukt Cleppe. ‘Als we de vaccinatiegraad in Europa vergelijken met landen als Israël, de VS of het Verenigd Koninkrijk, is het onmiskenbaar dat we fors achterop lopen. Jammer, want iedereen beseft het belang.’ Wat er precies fout is gelopen, lijkt eerder technisch, en het precieze antwoord is nog altijd niet 100% gekend. Het feit is dat de EU in de afgelopen maanden alleszins minder vaccins gekregen heeft dan voorzien. De Europese Commissie, die verantwoordelijk is voor de aankoop van het vaccin, beschuldigt AstraZeneca, maar laat na een rechtszaak te starten, hoe hard ze ook beweert het recht aan haar kant te hebben.

In mei al hadden Nederland, Italië, Frankrijk en Duitsland – de zogenaamde vaccin-alliantie – een princiepsakkoord weten te onderhandelen met AstraZeneca. Na klachten vanuit België werd besloten dat de Europese Commissie het initiatief zou krijgen, maar zelfs dan was het nog drie maanden wachten vooraleer er een definitief akkoord met AstraZeneca werd gesloten. Ook Guy Verhofstadt heeft de EU fel bekritiseerd hiervoor. ‘Er werd sterk vertrouwd op mensen die expertise hebben op het vlak van handelsbeleid, terwijl landen als het Verenigd Koninkrijk een beroep deden op mensen met banden met de farma-industrie. Dat blijkt beter te werken als je naar de resultaten kijkt,’ stelt Cleppe vast. Het Europese Geneesmiddelenagentschap werkte ook trager dan het Britse, dat een uitzonderingsprocedure voor de goedkeuring van de vaccins hanteerde. ‘Nu is er natuurlijk niet veel meer aan te doen, maar het blijft jammer dat de Europese Commissie haar fouten niet echt toegeeft. Men steekt de schuld eerder op de farmabedrijven en gaat een vaccinexport-restrictiemechanisme in het leven te roepen. Dat is natuurlijk een doorzichtige poging om de aandacht af te leiden van het eigen falen.’

Vaccinoorlog

Vorige week werd er een EU-top gehouden om dit mechanisme aan te scherpen. De Europese Commissie dreigt ermee om de AstraZeneca-vaccins niet langer naar het VK te laten uitvoeren. ‘Men beseft veel te weinig dat er tegenmaatregelen kunnen komen, gezien er in Yorkshire onderdelen worden geproduceerd die Pfizer nodig heeft om vaccins te kunnen maken. Hetzelfde geldt voor de VS en Canada,’ waarschuwt Cleppe. Volgens schattingen zouden Europese exportrestricties hier een week tijdswinst opleveren, terwijl de Britse vaccinatie-uitrol met twee maanden zou worden vertraagd.

‘Het kleinste kind kan zien dat een vaccinoorlog binnen de kortste keren in ons gezicht kan ontploffen, en toch zet de Europese Commissie door, stelt Cleppe vast. ‘Ze wordt gesteund door Duitsland, Frankrijk en Italië. Gelukkig staat de Benelux aan de goede kant als tegenstander van de restricties, net als een zeer vocaal Ierland.’

Zelfs als de top dergelijke restricties beslist, hoeven ze daarom nog niet te worden gebruikt. Internationale samenwerking is de sleutel, niet het opblazen van goodwill. Die is immers nodig als we de hele wereld zo snel mogelijk willen vaccineren, anders zal het virus blijven opduiken.

De reden dat de Europese Commissie bij monde van Europees commissievoorzitter Von der Leyen met dit voorstel op de proppen komt, zou volgens diplomaten druk zijn vanuit Duitsland, waar de regeringspartij van Merkel (CDU) zware klappen heeft gekregen bij de deelstaatverkiezingen. ‘De kiezer neemt het haar kwalijk dat de vaccinatie-uitrol zo traag verloopt’, aldus Cleppe. ‘De reactie is echter verkeerd: de EU kijkt niet in eigen boezem, maar probeert met protectionistische spelletjes de aandacht af te leiden.’

Neem een kijkje op Brusselreport.eu om meer te weten te komen over wat er reilt en zeilt in de Europese Unie

vaccinatieprogramma

Pieter Cleppe: Kritische stem in de Brusselse bubbel